Raszków

Raszków
	miasto w gminie miejsko-wiejskiej
	; Przebudowany ratusz w Raszkowie (2023)
Herb	Flaga
Państwo	Polska
Województwo	wielkopolskie
Powiat	ostrowski
Gmina	Raszków
Data założenia	XIV wiek
Prawa miejskie	8 stycznia 1444
Burmistrz	Jacek Bartczak
Powierzchnia	2,05 km²
Populacja (2019); • liczba ludności; • gęstość	; 2099; 1024 os./km²
Strefa numeracyjna	48 62
Kod pocztowy	63-440
Tablice rejestracyjne	POS
	Położenie na mapie gminy Raszków Raszków
	Położenie na mapie Polski Raszków
	Położenie na mapie województwa wielkopolskiego Raszków
	Położenie na mapie powiatu ostrowskiego Raszków
	51°43′15″N 17°43′37″E/51,720833 17,726944
TERC (TERYT)	3017064
SIMC	0937310
	Urząd miejskiRynek 32; 63-440 Raszków
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Informacje w Wikipodróżach
	Hasło w Wikisłowniku
	Strona internetowa

Raszków – miasto w województwie wielkopolskim, w powiecie ostrowskim, siedziba gminy Raszków, na Wysoczyźnie Kaliskiej, nad Ołobokiem, w Kaliskiem, w aglomeracji kalisko-ostrowskiej, ok. 11 km na północ od Ostrowa Wielkopolskiego, ok. 30 km na zachód od Kalisza.

1 stycznia 2019 roku miasto liczyło 2099 mieszkańców^[1].

Historia

Prawa miejskie

Stara zabudowa w centrum Raszkowa (2012)

Wymieniany od 1403 roku jako wieś rycerska^[2]. Raszków otrzymał prawa miejskie w dniu 8 stycznia 1444 roku^[3], na prawie niemieckim^[2]. Przywilej lokacyjny spisany w języku łacińskim wystawił Wojciech „de Raschkowo”, zakładający miasto „na surowym korzeniu”^[2].

Okres Rzeczypospolitej Obojga Narodów

Do końca XV wieku miasto było własnością Raszkowskich. W 1504 Jan i Mikołaj Raszkowscy sprzedali swoją miejscowość rodową za 100 grzywien Bieniaszowi Zadorskiemu, który sprzedał ją Kościeleckim. Jan Kościelecki podkomorzy krakowski sprzedał część miasta braciom Chwalczewskim. W dalszym ciągu majątek swój posiadał tu Mikołaj Baran Raszkowski. W 1637 właścicielem Raszkowa był Piotr Sieniuta. W 1664 wojewoda podlaski Wacław Leszczyński, a w 1683 król Polski Stanisław Leszczyński. Później właścicielami byli przedstawiciele szlacheckich wielkopolskich rodów Mycielskich oraz Skórzewskich^[4].

W XVI wieku Raszków odgrywał pierwszorzędną rolę pośród wszystkich ówczesnych miast regionu tj. Kwiatkowa, Odolanowa, Ostrowa, Sobótki i Sulmierzyc, o czym świadczy wysokość płaconych podatków przez miasto^[2]. W tym czasie miasto należało do rodziny Chwalczewskich – Stanisław Chwalczewski był tłumaczem i historykiem, przetłumaczył z łaciny „Kronikę Polski” Macieja Miechowity, Jerzy został biskupem łuckim a Piotr kasztelanem biechowskim.

Na początku XVII wieku w Raszkowie było 24 rzemieślników m.in. 6 szewców, 3 kowali, 2 bednarzy i 2 sukienników^[2]. W mieście odbywało się siedem jarmarków rocznie^[2].

Od 1655 roku zniszczenia przyniósł potop szwedzki, w późniejszym czasie przez region ostrowski przechodziły liczne wojska m.in. saskie, szwedzkie, rosyjskie oraz polskie, a w okolicznych miejscowościach panowała zaraza^[2]. Wydarzenia te, były przyczyną spadku liczby mieszkańców Raszkowa do 256 osób (1717)^[2].

Okres zaborów

W 1839 roku szlachta na czele z Wojciechem Lipskim z Lewkowa i Janem Niepomucenem Niemojowskim ze Śliwnik założyła w Raszkowie kasyno obywatelskie, przeniesiono tu także bibliotekę polską z Ostrowa^[2].

25 kwietnia 1848 roku w okresie powstania wielkopolskiego w okolicach miejscowości miała miejsce nierozstrzygnięta bitwa pod Raszkowem, w której powstańcy polscy starli się z wojskiem pruskim^[4].

Od połowy XIX wieku z miasta ubywało mieszkańców, przyczyną był brak dogodnych połączeń komunikacyjnych z innymi miastami^[2] m.in. brak linii kolejowej.

W 1854 roku powstało Kurkowe Bractwo Strzeleckie; w 1876 roku założono Bank Ludowy^[5]; w 1888 roku wybudowano murowany katolicki kościół parafialny w stylu neogotyckim^[2].

W drugiej połowie XIX wieku miasto wymienia Słownik geograficzny Królestwa Polskiego podając, że w mieście istniały: kościół, synagoga, urząd pocztowy, Towarzystwo Polskie Przemysłowców^[4].

Okres II RP

W latach 1918–1919 społeczeństwo Raszkowa i okolic wzięło czynny udział w powstaniu wielkopolskim, które doprowadziło do powstania II Rzeczypospolitej. W 1921 roku miasto liczyło 1672 mieszkańców^[2].

Przynależność administracyjna

W XIX wieku miejscowość przynależała administracyjnie do powiatu odolanowskiego. W latach 1975–1998 do województwa kaliskiego, od 1999 roku do powiatu ostrowskiego.

Ludność

Liczba mieszkańców Raszkowa według GUS^[6]
Data (stan na 1 stycznia)	Liczba ludności	Przyrost	Gęst. zaludnienia [os./km²]	Powierzchnia [km²]
2012	2076	–	1013	2,05
2013	2073	3	1011
2014	2076	3	1013
2015	2080	4	1015
2016	2089	9	1019
2017	2100	11	1024
2018	2101	1	1025
2019	2099	2	1024

Gospodarka

W okresie Rzeczypospolitej Obojga Narodów miasto było lokalnym ośrodkiem garbarstwa oraz handlu i rzemiosła. Przy schyłku XVIII wieku w miejscowości zanotowano 18 szewców, 17 gorzelników, 9 kołodziejów, 7 mielcarzy oraz po pięciu młynarzy, garncarzy i krawców, a także po trzech piekarzy, bednarzy i kuśnierzy, 2 stolarzy, jeden sukiennik, olejnik tłoczący olej, rymarz, ślusarz, kowal, cieśla, golarz oraz muzykant. Roczne dochody miejskie wynosiły 194 talary. W miejscowości odbywało się również 7 jarmarków rocznie^[4].

Raszków jest niewielkim ośrodkiem z czego największy udział ma handel oraz usługi^[5]. W 2014 roku według klasyfikacji REGON w mieście działało 180 firm^[5].

Zabytki

układ urbanistyczny wraz z archeologicznymi warstwami osadniczymi (XV–XIX wiek)^[7],

ratusz na Rynku, wybudowany w XIX w., przebudowany w 2018 roku dzięki pomocy miasta partnerskiego Palata, dach czterospadowy, drewniana wieżyczka zegarowa, na ścianie tablice pamiątkowe:
- ku czci ofiar hitlerowskich obozów koncentracyjnych (ksiądz proboszcz Paweł Winnicki, komendant w Powstaniu Wielkopolskim Józef Noculak, kupiec Jan Bestry, nauczyciel Jan Drobnik, porucznik Władysław Płaczkowski) wykonana przez Elżbietę Rychlik z Przybysławic,
- ku czci ofiar II wojny światowej oraz represji stalinowskich (2011 r.)^[8],
przed ratuszem:
- obelisk ku czci powstańców wielkopolskich,
- głaz pamiątkowy z tablicą o treści: Nieugięcie szlachetni bądźcie Raszkowianie / Niech ten obelisk będzie kamieniem milowym między dawnymi a nowymi laty / 5.VI.1994^[9],
kościół parafialny pw. Podwyższenia Krzyża Świętego z lat 1885–1887, neogotycki, z tablicą pamiątkową (w kruchcie) ku czci powstańców wielkopolskich^[8]

Ludzie urodzeni w Raszkowie

Z tym tematem związana jest kategoria: Ludzie urodzeni w Raszkowie.

Ludzie związani z Raszkowem

Z tym tematem związana jest kategoria: Ludzie związani z Raszkowem.

Zobacz też

Przypisy

↑ ^a ^b GUS. Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2019 roku. [dostęp 2019-06-27]. (pol.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l Ostrów Wielkopolski – dzieje miasta i regionu, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1990, ISBN 83-210-0851-8 .
↑ Historia [online], raszkow.pl [dostęp 2018-05-01] (pol.).
↑ ^a ^b ^c ^d Raszków, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IX: Pożajście – Ruksze, Warszawa 1888, s. 534 .
↑ ^a ^b ^c Lokalny Program Rewitalizacji dla Gminy i Miasta Raszków na lata 2017–2023, Raszków, listopad 2017 .
↑ Główny Urząd Statystyczny / Podstawowe dane / Ludność w przekroju terytorialnym [online], stat.gov.pl [dostęp 2018-08-08] (pol.).
↑ Rejestr zabytków – Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Poznaniu [online], poznan.wuoz.gov.pl [dostęp 2018-05-02] (pol.).
↑ ^a ^b KurierK. Ostrowski KurierK., Raszków i okolice – z cyklu „Zabytki ziemi ostrowskiej” | Wiadomości Ostrów Wielkopolski [online], Kurier Ostrowski, 8 września 2021 [dostęp 2023-08-26] (pol.).
↑ Teksty z tablic in situ.

Linki zewnętrzne

Raszków, powiat odolanowski, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IX: Pożajście – Ruksze, Warszawa 1888, s. 534 .

[Population_2019-1] GUS. Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2019 roku. [dostęp 2019-06-27]. (pol.).

[:1-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l Ostrów Wielkopolski – dzieje miasta i regionu, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1990, ISBN 83-210-0851-8 .

[3] Historia [online], raszkow.pl [dostęp 2018-05-01] (pol.).

[SgKP-4] Raszków, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IX: Pożajście – Ruksze, Warszawa 1888, s. 534 .

[:4-5] Lokalny Program Rewitalizacji dla Gminy i Miasta Raszków na lata 2017–2023, Raszków, listopad 2017 .

[6] Główny Urząd Statystyczny / Podstawowe dane / Ludność w przekroju terytorialnym [online], stat.gov.pl [dostęp 2018-08-08] (pol.).

[7] Rejestr zabytków – Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Poznaniu [online], poznan.wuoz.gov.pl [dostęp 2018-05-02] (pol.).

[:0-8] KurierK. Ostrowski KurierK., Raszków i okolice – z cyklu „Zabytki ziemi ostrowskiej” | Wiadomości Ostrów Wielkopolski [online], Kurier Ostrowski, 8 września 2021 [dostęp 2023-08-26] (pol.).

[9] Teksty z tablic in situ.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]