Rajmund Kaczyński
Rajmund Kaczyński, ps. Irka (ur. 1 września 1921 w Grajewie, zm. 17 kwietnia 2005 w Warszawie) – polski inżynier, nauczyciel akademicki Politechniki Warszawskiej[1], porucznik Wojska Polskiego, uczestnik powstania warszawskiego. Kawaler Orderu Virtuti Militari. Ojciec polskich polityków, prezydenta RP Lecha i Jarosława Kaczyńskich, mąż Jadwigi z Jasiewiczów Kaczyńskiej, teść Marii Kaczyńskiej.
.jpg) Fotografia portretowa Rajmunda Kaczyńskiego | |
 porucznik
| |
| Data i miejsce urodzenia |
1 września 1921 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
17 kwietnia 2005 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1941–1944 |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki | |
| Stanowiska |
dowódca drużyny |
| Główne wojny i bitwy | |
| Późniejsza praca | |
| Odznaczenia | |
   
| |
Rodzina
edytujBył synem urzędnika kolejowego Aleksandra Kaczyńskiego (1891–1956) oraz Franciszki ze Świątkowskich (1893–1958). Pochodził z mazowieckiej rodziny szlacheckiej Kaczyńskich herbu Pomian, wywodzącej się z Kaczyna Starego i Kaczyna-Herbasów na historycznym Podlasiu[2][3], fakt ten potwierdzają również badania polskiego genealoga, dr Marka Minakowskiego[2]. Matka pochodziła z rodziny ziemiańskiej z okolic Odessy. Rodzice Rajmunda Kaczyńskiego osiedli w Grajewie tuż po ślubie[1]. Tam też urodziły się ich dzieci, z których dwoje zmarło w młodości[1]: czteroletni Piotr zmarł w 1924, a Jadwiga, studentka Uniwersytetu Warszawskiego, zmarła w 1938[4].
Dziad Rajmunda po mieczu, także Piotr, służył jako ochotnik w rosyjskiej carskiej armii, jak wielu innych polskich szlachciców ochotniczo wstępujących do armii Imperium Rosyjskiego aby robić wojskowe kariery w armiach zaborczych [5][1]. Jako oficer zasłużył się w wojnie turecko-rosyjskiej. Miał majątek w okolicach Łomży[1].
| 4. Piotr Kaczyński h. Pomian (ur. 1857) |
||||||
| 2. Aleksander Kaczyński h. Pomian (ur. 1890 lub 1892, zm. 1956) |
||||||
| 5. Zofia z Gutowskich | ||||||
| 1. Rajmund Kaczyński | ||||||
| 6. Paweł Świątkowski | ||||||
| 3. Franciszka ze Świątkowskich (ur. 1893, zm. 1960) |
||||||
| 7. Maria z Bakowieckich | ||||||
Życiorys
edytujOd 1927 wraz z rodzicami mieszkał w Baranowiczach, gdzie jego ojciec został naczelnikiem ekspedycji węzła kolejowego, a matka zajęła się obrotem nieruchomościami[1]. Tam chodził do liceum, do którego uczęszczał również Lucjan Jasiewicz, syn Wincentego, brat stryjeczny jego przyszłej żony Jadwigi. Tuż przed wojną Kaczyńscy przeprowadzili się do Brześcia nad Bugiem[1].
Po wybuchu wojny w obawie przed zsyłką na Sybir rodzina Kaczyńskich wyjechała do Warszawy. Tam Rajmund uczył się od 1940 w Zawodowej Szkole Technicznej (Technische Fachschule), którą ukończył w 1943 i rozpoczął studia na Wydziale Mechanicznym Państwowej Wyższej Szkoły Budowy Maszyn im. Wawelberga, potem w Państwowej Wyższej Szkole Technicznej[1], odbywając naukę do 1944. Od 1941 należał do Związku Walki Zbrojnej, następnie w czerwcu 1942 został zaprzysiężony do Armii Krajowej[6] przybierając pseudonim „Irka”. Po ukończeniu Szkoły Podchorążych Rezerwy Piechoty w 1943 otrzymał stopień plutonowego podchorążego[6].
W pierwszym dniu powstania warszawskiego 1 sierpnia 1944, jako dowódca 7 drużyny 2 plutonu kompanii K 1 pułku „Baszta”, brał udział w szturmie na tor wyścigów konnych na Służewcu[7]. W trakcie walki został raniony w rękę, w wyniku postrzału stracił kciuk prawej dłoni[6]. Spędził dwa tygodnie w szpitalu, gdzie opiekowała się nim sanitariuszka Halina Wołłowicz „Rena” (jej siostrzeńcem jest Bronisław Komorowski)[8]. Z ręką na temblaku walczył na Mokotowie do końca września[9]. 2 października 1944 został awansowany do stopnia podporucznika rezerwy piechoty (rozkaz dowódcy AK nr 512 z 02.10.1944)[6]. Po kapitulacji Mokotowa 27 września 1944 trafił do obozu Dulag 121 w Pruszkowie[10], a następnie przeniesiono go do obozu przejściowego w Skierniewicach (numer jeniecki 140792), skąd zbiegł[1]. Do stycznia 1945 ukrywał się w okolicach Warszawy[6].
Po wojnie, w 1945 podjął studia na Oddziale Technologicznym Politechniki Łódzkiej, które ukończył w 1947 z tytułem magistra inżyniera[1]. Podczas studiów pracował w Zakładach Samochodowych w Głownie, a po uzyskaniu dyplomu i przeprowadzce do Warszawy w marcu 1947 pracował w Polskich Zakładach Optycznych w Warszawie, a od grudnia 1947 jako kierownik robót w Społecznym Towarzystwie Budowlanym[11]. Od 1947 był zatrudniony na Politechnice Warszawskiej z przerwami do emerytury w 1987[9]. Prowadził również wykłady z termodynamiki na tzw. Sorbonie przy Politechnice Warszawskiej, głównie jako skrócone studia dla wyższych członków PZPR. Pracował także nad wynalazczością w zakresie ciepłownictwa.
W 1948 ożenił się z Jadwigą Jasiewicz, poznaną na jednym z balów karnawałowych na Politechnice Warszawskiej. W 1949 przyszły na świat ich dzieci, bliźniacy – Jarosław i Lech. Matkami chrzestnymi chłopców zostały siostry bliźniaczki, Ludwika i Zofia Woźnickie[1]. Początkowo rodzina mieszkała przy ulicy Pawła Suzina 3 w mieszkaniu Jasiewiczów[12], a od 1950 przy ulicy Lisa-Kuli 8/2 (przemianowanej później na ulicę Pochyłą) na Żoliborzu, w wynajmowanym od rodziny Kowalskich mieszkaniu[13], wykupionym dopiero w 1981, później przeprowadzili się do bliźniaka przy ul. Mickiewicza[1].
W latach 1956–1957 pracował również w Biurze Projektów Zaplecza Technicznego. W 1958 uzyskał pełny etat na Wydziale Inżynierii Sanitarnej Politechniki Warszawskiej[1]. Służbowo przebywał krótko w Belgii, Holandii, Republice Federalnej Niemiec (w związku z budową ambasady amerykańskiej) oraz kilka dni w Libii w 1966 i Mińsku w ZSRR w 1977. W 1961 i 1966 prywatnie na zaproszenie rodziny wyjeżdżał do Anglii[14]. Projektował instalacje sanitarne w budynku Ambasady USA w Warszawie. Jeszcze przez wiele lat pracował w rozmaitych pracowniach projektowych[1]. Był autorem prac z zakresu teorii niezawodności pracy systemów energetycznych[9].
W latach 80. prowadził zajęcia z Teorii Maszyn Cieplnych na Wydziale Mechanicznym Energetyki i Lotnictwa Politechniki Warszawskiej[11]. Był członkiem Związku Nauczycielstwa Polskiego, a od 1980 był członkiem NSZZ „Solidarność”[10]. Był inwigilowany przez komunistyczny Urząd Bezpieczeństwa w związku z jego służbą w Armii Krajowej, a później przez Służbę Bezpieczeństwa w związku z opozycyjną działalnością jego synów[14]. Nie wstąpił do PZPR, od 1976 należał do ZBoWiD; w okresie PRL nie uzyskał awansów i odznaczeń kombatanckich (otrzymał Złoty Krzyż Zasługi). 30 kwietnia 2001 postanowieniem ministra obrony narodowej Bronisława Komorowskiego został awansowany na stopień porucznika[9].
Zmarł 17 kwietnia 2005. Po mszy świętej, którą koncelebrował biskup polowy Wojska Polskiego gen. dyw. Tadeusz Płoski, został pochowany na Starych Powązkach, w grobowcu swoich rodziców (kwatera 154b-6-10)[15].
Odznaczenia
edytuj- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari – za udział w powstaniu warszawskim został odznaczony z rozkazu nr 512 dowódcy AK Tadeusza Bora-Komorowskiego z 2 października 1944 (nr krzyża: 12798)[16].
- Krzyż Walecznych – za szturm na tor wyścigów konnych Służewiec.
- Warszawski Krzyż Powstańczy[17]
- Złoty Krzyż Zasługi
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g h i j k l m n Tygodnik „Polityka”: Bracia Kaczyńscy. Co zostało z księżyca.
- ↑ a b Rajmund «Irka» Kaczyński h. Pomian.
- ↑ Uruski 1909 ↓, s. 135.
- ↑ Cenckiewicz i in. 2013 ↓, s. 29.
- ↑ Nadolski 2008 ↓, s. 171.
- ↑ a b c d e Muzeum Powstania Warszawskiego.
- ↑ Lesław M. Bartelski: Mokotów 1944. Warszawa: wydawnictwo MON, 1971, s. 220.
- ↑ Anna Herbich Dziewczyny z Powstania, Znak Horyzont, Kraków 2014, s. 72.
- ↑ a b c d Cenckiewicz i in. 2013 ↓, s. 31–32.
- ↑ a b Cenckiewicz i in. 2013 ↓, s. 34.
- ↑ a b Cezary Łazarewicz / Newsweek Polska „Ojciec braci”.
- ↑ Tomasz Gołąb: Tu urodził się prezydent. Gość Warszawski, 2015-05-15. [dostęp 2015-05-17].
- ↑ Cenckiewicz i in. 2013 ↓, s. 36.
- ↑ a b Cenckiewicz i in. 2013 ↓, s. 35.
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: ALEKSANDER KACZYŃSKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-11-07].
- ↑ Dane według: Wielka Ilustrowana Encyklopedia Powstania Warszawskiego, tom 4. Kawalerowie Orderu Wojennego Virtuti Militari – Powstanie Warszawskie. Opracował Andrzej Krzysztof Kunert, Dom Wydawniczy „Bellona”, Warszawa 1997. ISBN 83-87224-00-6.
- ↑ Cenckiewicz i in. 2013 ↓, s. 32.
Bibliografia
edytuj- Seweryn Uruski, Rodzina. Herbarz szlachty polskiej, Adam Kosiński, Aleksander Włodarski, t. VI, Warszawa: Gebethner i Wolff, 1909, s. 391.
- Anna Poppek: Obrączki. Opowieść o rodzinie Marii i Lecha Kaczyńskich. Warszawa: G J Gruner Jahr Polska, 2010, s. 59–60, 73–94. ISBN 978-83-623-43-08-9.
- Sławomir Cenckiewicz, Anna Piekarska, Adam Chmielecki, Janusz Kowalski: Lech Kaczyński. Biografia polityczna 1949–2005. Poznań: Zysk i S-ka, 2013, s. 21–26. ISBN 978-83-7785-229-3. OCLC 852707589. (pol.).
- Artur Nadolski, Pani Chłodna: (opowieść o warszawskiej ulicy), Warszawa: Bellona, 2008, ISBN 978-83-11-11258-2, ISBN 8311112584 (pol.).