Rafał Glücksman
Rafał Glücksman (ur. 27 lipca 1907, zm. 6 listopada 1962 w Warszawie) – polski wydawca oraz historyk i popularyzator sztuki żydowskiego pochodzenia, założyciel wydawnictwa Auriga.
| Data urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Miejsce spoczynku |
Cmentarz żydowski w Warszawie przy ulicy Okopowej |
| Zawód, zajęcie |
wydawca, historyk |
| Odznaczenia | |
  
| |
Życiorys
edytujUrodził się w rodzinie żydowskiej, jako syn Wolfa Glücksmana i Reginy z domu Hut (1871–1953)[1]. Uzyskał stopień doktora filozofii w zakresie historii sztuki. Od 1937 pracował w księgarni wydawniczej S. S. Krzyżanowski w Krakowie i z jej ówczesnym właścicielem Marianem Krzyżanowskim zajmował się przygotowaniem serii albumów Imago Poloniae. Albumy te wyróżniały się nieprzeciętnym poziomem artystycznym; doświadczenia edytorskie z tego okresu Glücksman owocnie wykorzystał w pracy powojennej.
Po wojnie pozostał przez pewien czas w Krakowie i podjął pracę w miejscowej ekspozyturze Spółdzielni Wydawniczej Czytelnik. Przeszedł następnie do Państwowego Instytutu Wydawniczego, gdzie jako uznany edytor, erudyta i historyk sztuki był redaktorem naczelnym Komitetu Redakcyjnego Publikacji z Zakresu Wiedzy o Sztuce. Następnie założył i objął dyrekcję Oficyny Wydawniczej Auriga, w której wydał liczne albumy i książki o malarstwie polskim i światowym.
Do najbardziej znanych publikacji opracowanych przez Glücksmana należały: album Wit Stwosz (Państwowy Instytut Wydawniczy 1951, wersje niemiecka i francuska 1953), cykl monografii albumowych Wśród Swoich i Obcych (do 1957 wydawanych w Państwowym Instytucie Wydawniczym, następnie w Auridze, m.in. o Aleksandrze Kotsisie, Canaletto, Henryku Rodakowskim, malarstwie europejskim w zbiorach polskich), cykl monografii albumowych Klejnoty Sztuki Polskiej (1953-1961, wydawane kolejno w Państwowym Instytucie Wydawniczym i w Auridze, m.in. Drzwi gnieźnieńskie, Głowy wawelskie, Jana Matejki „Kazanie Skargi”, Kaplica Zygmuntowska, Renesansowy poliptyk wieniawski, Kodeks Baltazara Behema). Glücksman był często inicjatorem wydania publikacji, redaktorem, projektantem układu całości, obwoluty i okładki; osobiście dobierał ilustracje, w tym umiejętnie wskazywał warte wykorzystania fragmenty dzieł sztuki. Wiele z książek opracowanych przez Glücksmana zostało wyróżnionych nagrodami na wystawach i konkursach wydawców. Ostatnie albumy ukazały się już po śmierci redaktora. Został odznaczony Krzyżem Oficerskim (1954)[2] i Kawalerskim (1947)[3] Orderu Odrodzenia Polski, a w 1952 Złotym Krzyżem Zasługi[4].
Zmarł w Warszawie śmiercią samobójczą. Powodem tego kroku była czystka ze strony władz PRL, jaka dotknęła jego osobę i wydawnictwo Auriga[5]. Został pochowany na cmentarzu żydowskim przy ulicy Okopowej (kwatera 31, rząd 4)[6][7].
Przypisy
edytuj- ↑ Banaschek family. [dostęp 2009-05-07]. (ang.).
- ↑ 7 lipca 1954, „za zasługi w pracy zawodowej w dziedzinie przemysłu graficznego i księgarstwa”. M.P. z 1954 r. nr 97, poz. 1147.
- ↑ 29 października 1947 „za zasługi położone w zabezpieczeniu arcydzieł kultury polskiej” M.P. z 1947 r. nr 149, poz. 894, pkt 12
- ↑ M.P. z 1952 r. nr 70, poz. 1130.
- ↑ Syjoniści do Syjonu czyli Zwyczajny Faszyzm. [dostęp 2009-05-07]. (pol.).
- ↑ Grób Rafała Glücksmana w bazie danych Cmentarza Żydowskiego przy ul. Okopowej w Warszawie
- ↑ Cmentarze m. st. Warszawy. Cmentarze żydowskie. Warszawa: Rokart, 2003. ISBN 83-916419-3-7.
Bibliografia
edytuj- Celestyn Kwiecień, Rafał Glücksman, w: Słownik pracowników książki polskiej (pod redakcją Ireny Treichel), Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa-Łódź 1972, s. 269-270 (tu data urodzenia: 1912)