Przedbórz (gmina)

Przedbórz
	gmina miejsko-wiejska
	Herb
Państwo	Polska
Województwo	łódzkie
Powiat	radomszczański
TERC	1012113
Burmistrz	Agata Wiśniewska-Pawelak
Powierzchnia	189,94 km²
Populacja (30.06.2016); • liczba ludności	; 7289
• gęstość	38,4 os./km²
Nr kierunkowy	44
Tablice rejestracyjne	ERA
	Adres urzędu:ul. Mostowa 29; 97-570 Przedbórz
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba sołectw	28
Liczba miejscowości	59
	Położenie na mapie powiatu;
	51°05′00″N 19°53′00″E/51,083333 19,883333
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa
	Biuletyn Informacji Publicznej

Przedbórz – gmina miejsko-wiejska w województwie łódzkim, w powiecie radomszczańskim. W latach 1975–1998 gmina położona była w województwie piotrkowskim.

Siedziba gminy to Przedbórz.

Według danych z 30 czerwca 2010^[2] gminę zamieszkiwało 7413 osób. Natomiast według danych z 31 grudnia 2017 roku^[3] gminę zamieszkiwało 7262 osób.

Historia

Ten artykuł od 2015-01 wymaga zweryfikowania podanych informacji.

Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych.
Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Miasto posiada bogate tradycje historyczne (pierwsza wzmianka z roku 1136). Ciągnęły tędy kupieckie wozy, zastępy rycerskie i królewskie orszaki zmierzające na obrady w Piotrkowie. Dla wygody królewskiego dworu wzniesiono w Przedborzu zamek. Stał się on z czasem ulubionym miejscem postoju władców, którzy polowali w okolicznych borach. Najczęstszymi gośćmi przedborskiego zamku byli Kazimierz Wielki i Władysław Jagiełło. Miejscowość uzyskała prawa miejskie w czasach Kazimierza Wielkiego (rok 1370). Władysław Jagiełło w 1405 roku odnowił przywilej miejski na prawie magdeburskim. Z rąk tego właśnie władcy, właściciele wsi Łodzią – biskupi włocławscy otrzymali 29 lipca 1423 roku w Przedborzu cenny dokument lokacyjny.

Korzystne położenie miasta nad rzeką, na uczęszczanym szlaku, sprzyjało jego rozwojowi. W 1370 roku Przedbórz posiadał 130 domów, młyn królewski, szpital i kościół parafialny. Od 1512 roku istniała tu szkoła, rozkwitały handel i rzemiosło, miasto stało się także dużym ośrodkiem piwowarstwa. Pomyślny rozwój przerwał najazd Szwedów, którzy poważnie zniszczyli miasto i zamek. Dopiero wiek XIX przyniósł znaczące zmiany związane z uprzemysłowieniem. Obok fabryk zbudowano w mieście klasycystyczny ratusz i jatki.

I wojna światowa przyniosła austriacką okupację i upadek przemysłu. Mimo trudnej sytuacji przedborzanie zbudowali pomnik T. Kościuszki i pokusili się nawet o... wydanie własnych znaczków pocztowych!

W niepodległej Polsce miasto powoli stawało się ośrodkiem handlu i rzemiosła, w 1939 roku liczyło 7100 mieszkańców (50 procent to ludność żydowska), działały tu sąd, notariat i redakcja własnej gazety „Głos Przedborza”.

Okupacja hitlerowska przyniosła zagładę przedborskich Żydów i poważne straty w zabudowie miasta.

Do dzisiejszych czasów zachowały się fragmenty murów bramy zamku kazimierzowskiego oraz sklepione kolebkowo piwnice, ciągnące się w głąb wzgórza, kościół św. Aleksego z 1278 roku, klasycystyczny ratusz (obecnie siedziba Urzędu Miasta i Gminy) oraz kilka kamieniczek z XVII/XVIII wieku znajdujących się przy przedborskim rynku.

Struktura powierzchni

Według danych z roku 2002^[4] gmina Przedbórz ma obszar 189,94 km², w tym:

użytki rolne: 40%
użytki leśne: 53%

Gmina stanowi 13,16% powierzchni powiatu.

Demografia

Dane z 30 czerwca 2010^[2]:

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
populacja	7413	100	3729	49,7	3850	50,3
gęstość zaludnienia (mieszk./km²)	39

Piramida wieku mieszkańców gminy Przedbórz w 2014 roku^[1].

Rezerwaty przyrody

Na terenie gminy znajdują się następujące rezerwaty przyrody^[5]:

rezerwat przyrody Czarna Rózga – chroni naturalne ekosystemy wilgotnych lasów liściastych z drzewami pomnikowymi oraz licznymi gatunkami chronionych roślin i zwierząt,
rezerwat przyrody Piskorzeniec – chroni naturalne biocenozy torfowiskowe i leśne z bogatą awifauną i entomofauną.

Sołectwa

Pozostałe miejscowości

Sąsiednie gminy

Aleksandrów, Fałków, Kluczewsko, Krasocin, Masłowice, Ręczno, Słupia Konecka, Wielgomłyny, Żarnów

Przypisy

↑ ^a ^b Gmina Przedbórz w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-15] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
↑ ^a ^b Statystyczne vademecum samorządowca 2010. stat.gov.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
↑ Gmina Przedbórz w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2020-02-19] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
↑ Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
↑ Rejestr Form Ochrony Przyrody prowadzony przez Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Łodzi (stan na 08.09.2014 r.). [dostęp 2015-01-26].

[populacja2016-1] Gmina Przedbórz w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-15] , liczba ludności na podstawie danych GUS.

[autonazwa2-2] Statystyczne vademecum samorządowca 2010. stat.gov.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).

[3] Gmina Przedbórz w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2020-02-19] , liczba ludności na podstawie danych GUS.

[autonazwa1-4] Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).

[5] Rejestr Form Ochrony Przyrody prowadzony przez Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Łodzi (stan na 08.09.2014 r.). [dostęp 2015-01-26].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]