Premierzy Polski
W Polsce oficjalnym tytułem premiera (szefa rządu) od 1921 roku (tj. od wejścia w życie części przepisów Konstytucji marcowej) jest prezes Rady Ministrów. W latach 1917–1921 szefa rządu oficjalnie określano jako „prezydenta ministrów”.
Zgodnie z obowiązującą Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 roku prezesem Rady Ministrów jest osoba powołana przez prezydenta Rzeczypospolitej w trybie art. 154 ust. 1 zd. 2, art. 154 ust. 3 zd. 2 lub art. 155 ust. 1 zd. 1 Konstytucji RP (Dz.U. z 1997 r. nr 78, poz. 483, ze zm.), która sprawuje obowiązki do czasu powołania nowego prezesa Rady Ministrów w przepisanym trybie.
Polska pod zaborami (do 1918)
edytujPrezesi Rady Ministrów Księstwa Warszawskiego (1807–1815)
edytujLp. | Portret | Imię i nazwisko | Objął urząd | Złożył urząd | Długość urzędowania | Panujący książę warszawski |
---|---|---|---|---|---|---|
1. | Stanisław Małachowski (1736–1809) |
3 października 1807 | 14 grudnia 1807 | 72 dni | Fryderyk August III Wettyn | |
2. | Ludwik Szymon Gutakowski (1738–1811) |
14 grudnia 1807 | 23 marca 1809 | 465 dni | ||
3. | Stanisław Kostka Potocki (1755–1821) |
23 marca 1809 | 16 czerwca 1815 (faktycznie maj 1813) |
2276 dni |
Prezesi Rady Administracyjnej Królestwa Polskiego (1815–1830)
edytujLp. | Portret | Imię i nazwisko | Objął urząd | Złożył urząd | Długość urzędowania | Panujący król Polski |
---|---|---|---|---|---|---|
– | Adam Jerzy Czartoryski (1770–1861) Wiceprezes Rządu Tymczasowego |
16 czerwca 1815 | 24 grudnia 1815 | 191 dni | Aleksander I (II) | |
1. | Józef Zajączek (1752–1826) z urzędu jako namiestnik króla |
25 grudnia 1815 | 28 lipca 1826 | 3868 dni | ||
2. | Walenty Faustyn Sobolewski (1765–1831) |
28 lipca 1826 | 3 grudnia 1830 | 1589 dni | Mikołaj |
Prezesi Rządu Narodowego Królestwa Polskiego (1830–1831)
edytujLp. | Portret | Imię i nazwisko | Objął urząd | Złożył urząd | Długość urzędowania |
---|---|---|---|---|---|
1. | Adam Jerzy Czartoryski (1770–1861) |
3 grudnia 1830 | 17 sierpnia 1831 | 257 dni | |
– | Józef Chłopicki (1771–1854) dyktator |
5 grudnia 1830 | 17 stycznia 1831 | 43 dni | |
2. | Jan Krukowiecki (1772–1850) |
17 sierpnia 1831 | 7 września 1831 | 21 dni | |
3. | Bonawentura Niemojowski (1787–1835) |
8 września 1831 | 23 września 1831[a] | 17 dni | |
– | Jan Nepomucen Umiński[b] (1778–1851) |
23 września 1831 | 23 września 1831 | kilka godzin | |
– | Maciej Rybiński[b] (1784–1874) |
25 września 1831 | 9 października 1831 | 14 dni |
Prezesi Rządu Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej (1846)
edytujLp. | Zdjęcie | Imię i nazwisko | Objął urząd | Złożył urząd | Długość urzędowania |
---|---|---|---|---|---|
– | Jan Tyssowski, członek triumwiratu Rządu Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej |
22 lutego 1846 | 24 lutego 1846 | 2 dni | |
– | Ludwik Gorzkowski, członek triumwiratu Rządu Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej | ||||
– | Aleksander Grzegorzewski, członek triumwiratu Rządu Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej | ||||
– | Jan Tyssowski, dyktator |
24 lutego 1846 | 3 marca 1846 | 7 dni |
Prezesi Komitetu Narodowego w Poznaniu (1848)
edytujLp. | Zdjęcie | Imię i nazwisko | Objął urząd | Złożył urząd | Długość urzędowania |
---|---|---|---|---|---|
1. | Gustaw Potworowski | 20 marca 1848 | 9 maja 1848 | 50 dni |
Prezesi Rządu Narodowego (1863–1864)
edytujLp. | Zdjęcie | Imię i nazwisko | Objął urząd | Złożył urząd | Długość urzędowania |
---|---|---|---|---|---|
1. | Stefan Bobrowski, przewodniczący Komisji Wykonawczej (Tymczasowego) Rządu Narodowego |
21 stycznia 1863 | 17 lutego 1863 | 27 dni | |
– | Ludwik Mierosławski, dyktator |
17 lutego 1863 | 11 marca 1863 | 22 dni | |
– | Marian Langiewicz, dyktator |
11 marca 1863 | 18 marca 1863 | 7 dni | |
2. | Stefan Bobrowski, przewodniczący Tymczasowego Rządu Narodowego |
21 marca 1863 | 12 kwietnia 1863 | 22 dni | |
3. | Agaton Giller, przewodniczący Tymczasowego Rządu Narodowego (od 10 maja 1863 przewodniczący Rządu Narodowego) |
12 kwietnia 1863 | 23 maja 1863 | 41 dni | |
4. | Franciszek Dobrowolski, przewodniczący Rządu Narodowego |
23 maja 1863 | 9 czerwca 1863 | 17 dni | |
5. | Piotr Kobylański, przewodniczący Rządu Narodowego |
9 czerwca 1863 | 10 czerwca 1863 | 1 dzień | |
6. | Karol Majewski, przewodniczący Rządu Narodowego |
14 czerwca 1863 | 17 września 1863 | 95 dni | |
7. | Franciszek Dobrowolski, przewodniczący Rządu Narodowego |
17 września 1863 | 17 października 1863 | 30 dni | |
8. | Romuald Traugutt, dyktator Rządu Narodowego |
17 października 1863 | 10 kwietnia 1864 | 176 dni | |
9. | Bronisław Brzeziński, przewodniczący Rządu Narodowego |
20 kwietnia 1864 | październik 1864 | bd. |
Zwierzchnicy władz wykonawczych w okupowanym Królestwie Polskim (1917–1918)
edytujPrezydenci Ministrów Królestwa Polskiego oraz kierownicy ministrów w prowizoriach rządowych.
Lp. | Zdjęcie | Imię i nazwisko | Objął urząd | Złożył urząd | Długość urzędowania | Rząd | Kadencja Sejmu | Urzędująca głowa państwa |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
– | Józef Mikułowski-Pomorski przewodniczący Komisji Przejściowej, pełniący obowiązki marszałka koronnego |
30 sierpnia 1917 | 13 grudnia 1917[1] | 105 dni | Komisja Przejściowa | stan przed zwołaniem Rady Stanu |
Rada Regencyjna | |
1. | Jan Kucharzewski (dwukrotnie) |
26 listopada 1917 | 27 lutego 1918 | 93 dni | rząd Jana Kucharzewskiego | |||
2 października 1918 | 9 października 1918 | 7 dni | ||||||
– | Antoni Ponikowski kierownik ministrów |
27 lutego 1918 | 4 kwietnia 1918 | 36 dni | prowizorium rządowe Antoniego Ponikowskiego | |||
2. | Jan Kanty Steczkowski | 4 kwietnia 1918 | 2 października 1918 | 181 dni | rząd Jana Kantego Steczkowskiego | Rada Stanu – stan przed zwołaniem Sejmu Ustawodawczego | ||
– | Bohdan Broniewski pełniący obowiązki |
10 października 1918 | 23 października 1918 | 13 dni | ||||
3. | Józef Świeżyński | 23 października 1918 | 3 listopada 1918 | 11 dni | rząd Józefa Świeżyńskiego | |||
– | Władysław Wróblewski kierownik ministrów |
3 listopada 1918 | 14 listopada 1918 | 11 dni | prowizorium rządowe Władysława Wróblewskiego |
Polska okresu międzywojennego (1918–1939)
edytujZdjęcie | Imię i nazwisko | Objął urząd | Złożył urząd | Długość urzędowania | Rząd | Kadencja Sejmu | Urzędująca głowa państwa |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Ignacy Daszyński | 7 listopada 1918 | 11 listopada 1918 | 4 dni | Tymczasowy Rząd Ludowy Republiki Polskiej | przed zwołaniem Sejmu Ustawodawczego | Rząd utworzony w opozycji do Rady Regencyjnej. Od 14 listopada 1918 r. władzę zwierzchnią sprawował Naczelny Dowódca Wojska Polskiego Józef Piłsudski. | |
Stanisław Thugutt zastępował premiera w Lublinie, od 12 listopada w stanie dymisji rządu |
11 listopada 1918 | 17 listopada 1918 | 6 dni |
Premierzy II Rzeczypospolitej (1918–1939)
edytujLp. | Zdjęcie | Imię i nazwisko | Objął urząd | Złożył urząd | Długość urzędowania | Rząd | Kadencja Sejmu | Urzędująca głowa państwa |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1. | Ignacy Daszyński | 14 listopada 1918 | 17 listopada 1918 | 3 dni | – | – | Józef Piłsudski | |
2. | Jędrzej Moraczewski | 17 listopada 1918 | 16 stycznia 1919 | 60 dni | Rząd Jędrzeja Moraczewskiego | – | ||
3. | Ignacy Jan Paderewski | 16 stycznia 1919 | 27 listopada 1919 | 313 dni | Rząd Ignacego Jana Paderewskiego | |||
Sejm Ustawodawczy | ||||||||
4. | Leopold Skulski | 13 grudnia 1919 | 9 czerwca 1920 | 179 dni | Rząd Leopolda Skulskiego | |||
5. | Wincenty Witos Nie utworzył rządu |
10 czerwca 1920 | 23 czerwca 1920 | 13 dni | – | |||
6. | Władysław Grabski | 27 czerwca 1920 | 24 lipca 1920 | 27 dni | Pierwszy rząd Władysława Grabskiego | |||
(5.) | Wincenty Witos | 24 lipca 1920 | 13 września 1921 | 416 dni | Pierwszy rząd Wincentego Witosa | |||
7. | Antoni Ponikowski (dwukrotnie) |
19 września 1921 | 5 marca 1922 | 167 dni | Pierwszy rząd Antoniego Ponikowskiego | |||
10 marca 1922 | 6 czerwca 1922 | 88 dni | Drugi rząd Antoniego Ponikowskiego | |||||
8. | Artur Śliwiński | 28 czerwca 1922 | 7 lipca 1922 | 9 dni | Rząd Artura Śliwińskiego | |||
9. | Julian Nowak | 31 lipca 1922 | 14 grudnia 1922 | 136 dni | Rząd Juliana Nowaka | |||
Sejm RP I kadencji | ||||||||
Gabriel Narutowicz | ||||||||
10. | Władysław Sikorski | 16 grudnia 1922 | 26 maja 1923 | 161 dni | Pierwszy rząd Władysława Sikorskiego | Maciej Rataj (p.o.)[c] | ||
Stanisław Wojciechowski | ||||||||
(5.) | Wincenty Witos Ponownie |
28 maja 1923 | 14 grudnia 1923 | 200 dni | Drugi rząd Wincentego Witosa | |||
(6.) | Władysław Grabski Ponownie |
19 grudnia 1923 | 14 listopada 1925 | 696 dni | Drugi rząd Władysława Grabskiego | |||
11. | Aleksander Skrzyński | 20 listopada 1925 | 5 maja 1926 | 166 dni | Rząd Aleksandra Skrzyńskiego | |||
(5.) | Wincenty Witos Ponownie |
10 maja 1926 | 14 maja 1926 | 4 dni | Trzeci rząd Wincentego Witosa | |||
12. | Kazimierz Bartel (trzykrotnie) |
15 maja 1926 | 4 czerwca 1926 | 20 dni | Pierwszy rząd Kazimierza Bartla | Maciej Rataj (p.o.)[c] | ||
Ignacy Mościcki | ||||||||
8 czerwca 1926 | 24 września 1926 | 108 dni | Drugi rząd Kazimierza Bartla | |||||
27 września 1926 | 30 września 1926 | 3 dni | Trzeci rząd Kazimierza Bartla | |||||
13. | Józef Piłsudski | 2 października 1926 | 27 czerwca 1928 | 634 dni | Pierwszy rząd Józefa Piłsudskiego | |||
Sejm RP II kadencji | ||||||||
(12.) | Kazimierz Bartel Ponownie |
27 czerwca 1928 | 13 kwietnia 1929 | 290 dni | Czwarty rząd Kazimierza Bartla | |||
14. | Kazimierz Świtalski | 14 kwietnia 1929 | 7 grudnia 1929 | 237 dni | Rząd Kazimierza Świtalskiego | |||
(12.) | Kazimierz Bartel Ponownie |
29 grudnia 1929 | 15 marca 1930 | 76 dni | Piąty rząd Kazimierza Bartla | |||
15. | Walery Sławek | 29 marca 1930 | 23 sierpnia 1930 | 147 dni | Pierwszy rząd Walerego Sławka | |||
(13.) | Józef Piłsudski Ponownie |
25 sierpnia 1930 | 4 grudnia 1930 | 101 dni | Drugi rząd Józefa Piłsudskiego | |||
Sejm RP III kadencji | ||||||||
(15.) | Walery Sławek Ponownie |
4 grudnia 1930 | 26 maja 1931 | 173 dni | Drugi rząd Walerego Sławka | |||
16. | Aleksander Prystor | 27 maja 1931 | 9 maja 1933 | 713 dni | Rząd Aleksandra Prystora | |||
17. | Janusz Jędrzejewicz | 10 maja 1933 | 13 maja 1934 | 368 dni | Rząd Janusza Jędrzejewicza | |||
18. | Leon Kozłowski | 15 maja 1934 | 28 marca 1935 | 317 dni | Rząd Leona Kozłowskiego | |||
(15.) | Walery Sławek Ponownie |
28 marca 1935 | 12 października 1935 | 198 dni | Trzeci rząd Walerego Sławka | |||
19. | Marian Zyndram-Kościałkowski | 13 października 1935 | 15 maja 1936 | 215 dni | Rząd Mariana Zyndrama-Kościałkowskiego | |||
20. | Felicjan Sławoj Składkowski | 15 maja 1936 | 30 września 1939 | 1233 dni | Rząd Felicjana Sławoja Składkowskiego | |||
Sejm RP IV kadencji
|
Polskie władze na emigracji (1939–1990)
edytujPremierzy Rządu Rzeczypospolitej Polskiej na uchodźstwie (1939–1990)
edytujOd 5 lipca 1945 rządy te nie miały uznania międzynarodowego.
Przewodniczący Egzekutywy Zjednoczenia Narodowego (1955–1972)
edytujLp. | Zdjęcie | Imię i nazwisko | Objął urząd | Złożył urząd | Długość urzędowania | Urzędująca głowa państwa (Rada Trzech) |
---|---|---|---|---|---|---|
1. | Roman Odzierzyński (1892–1975) bezpartyjny |
27 sierpnia 1954 | 29 lutego 1956 | 551 dni | Tomasz Arciszewski (do 1955), Edward Bernard Raczyński, Władysław Anders | |
2. | Adam Ciołkosz (1901–1978) PPS |
29 lutego 1956 | 14 marca 1959 | 1109 dni | Tadeusz Bór-Komorowski (1956-1966), Edward Bernard Raczyński, Władysław Anders | |
3. | Witold Czerwiński (1901–1982) bezpartyjny |
14 marca 1959 | 15 stycznia 1963 | 1403 dni | ||
(2.) | Adam Ciołkosz (1901–1978) PPS ponownie |
15 stycznia 1963 | 19 grudnia 1966 | 1434 dni | ||
p.o. | Jan Starzewski (1895–1973) LNP pełniący obowiązki |
19 grudnia 1966 | 15 marca 1967 | 86 dni | Roman Odzierzyński, Edward Bernard Raczyński, Władysław Anders | |
4. | Kazimierz Sabbat (1913–1989) bezpartyjny dwukrotnie |
15 marca 1967 | 8 lipca 1972 | 1942 dni | Roman Odzierzyński (do 1968), Edward Bernard Raczyński, Władysław Anders (do 1970), | |
Stanisław Mglej (1968-1969), Edward Bernard Raczyński, Władysław Anders (do 1970), | ||||||
Alfred Urbański (od 1969), Edward Bernard Raczyński, Władysław Anders (do 1970) | ||||||
Alfred Urbański (od 1969), Edward Bernard Raczyński, Stanisław Kopański (od 1970) |
Prezesi Rady Ministrów Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej
edytujW okresie Polski Ludowej obowiązywały trzy akty rangi konstytucyjnej regulujące procedurę wyłaniania nowego rządu:
- od 21 lipca 1944 do 20 lutego 1947 Ustawa z dnia 21 lipca 1944 r. o utworzeniu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego.
- od 31 grudnia 1944 do 20 lutego 1947 Ustawa z dnia 31 grudnia 1944 roku o powołaniu Rządu Tymczasowego Rzeczypospolitej Polskiej.
- od 20 lutego 1947 do 21 lipca 1952 Ustawa konstytucyjna z dnia 19 lutego 1947 r. o ustroju i zakresie działania najwyższych organów Rzeczypospolitej Polskiej.
- od 22 lipca 1952 do 31 grudnia 1989 Konstytucja Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej uchwalona przez Sejm Ustawodawczy w dniu 22 lipca 1952 r.
Przerywane pogrubione linie oddzielają poszczególne kadencje sejmu.
III Rzeczpospolita (od 1989)
edytujPrezesi Rady Ministrów Rzeczypospolitej Polskiej
edytujW III Rzeczypospolitej obowiązywały trzy akty rangi konstytucyjnej regulujące procedurę wyłaniania nowego rządu:
- od 7 kwietnia 1989 do 7 grudnia 1992 Konstytucja PRL z 1952 (od 31 grudnia 1989 jako Konstytucja RP) w wersji po noweli kwietniowej, wedle której proces powołania nowego rządu oparty był na stosownych uchwałach Sejmu (podejmowanych samoistnie bądź na wniosek Prezydenta RP) w sprawie odwołania urzędującego prezesa Rady Ministrów z jednoczesnym powołaniem nowego prezesa Rady Ministrów z misją składania wniosków co do składu Rady Ministrów. Do wyłącznej kompetencji Sejmu należało dymisjonowanie urzędującego rządu i jednoczesne powierzanie mu dalszego sprawowania obowiązków do czasu wyłonienia nowego składu Rady Ministrów. Misja kompletowania składu nowego rządu przez premiera kończyła się z chwilą podjęcia przez Sejm uchwały wyrażającej nowemu gabinetowi wotum zaufania w składzie przedstawionym przez premiera. Uchwały te publikowane w Monitorze Polskim wchodziły w życie z chwilą ich podjęcia. Poszczególni ministrowie byli odwoływani uchwałami Sejmu.
Nowo powołany prezes Rady Ministrów do czasu skompletowania własnego składu Rady Ministrów stał na czele dotychczasowej Rady Ministrów.
- od 8 grudnia 1992 do 16 października 1997 tzw. Mała Konstytucja, która stanowiła, że nowy rząd powoływany i odwoływany był zarządzeniem Prezydenta RP, po którym Rada Ministrów winna uzyskać w Sejmie wotum zaufania.
- od 17 października 1997 Konstytucja RP reguluje proces powołania rządu w tzw. systemie trzech kroków oraz konstruktywnym wotum nieufności. Do powołania nowej Rady Ministrów niezbędne jest postanowienie Prezydenta RP. Wotum zaufania udzielane jest przez Sejm i jest warunkiem niezbędnym do dalszego sprawowania władzy przez Radę Ministrów.
Lp. | Zdjęcie | Imię i nazwisko (ugrupowanie polityczne) |
Desygnacja[u] | Objęcie urzędu[v] |
Głosowanie nad wotum zaufania |
Głosy w wotum zaufania |
Dymisja lub wotum nieufności |
Złożenie urzędu[w] |
Długość urzędowania |
Rząd | Kadencja sejmu |
Urzędujący prezydenci RP | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1. | Tadeusz Mazowiecki (KO „S”, od 2 grudnia 1990 UD) (1927–2013) |
20 sierpnia 1989[x] 24 sierpnia 1989[y] |
24 sierpnia 1989[z] | 12 września 1989[aa] | 402 0 13 |
25 listopada 1990[ab], 14 grudnia 1990[ac] |
4 stycznia 1991[ad] | 498 dni | Rząd Tadeusza Mazowieckiego | Sejm PRL X kadencji | Wojciech Jaruzelski[ae] (1989–1990) | ||
Lech Wałęsa (1990–1995) | |||||||||||||
2. | Jan Krzysztof Bielecki (KLD) (ur. 1951) |
4 stycznia 1991 | 4 stycznia 1991 | 12 stycznia 1991[af] | 272 4 62 |
5 grudnia 1991[7] | 6 grudnia 1991[ag] | 336 dni | Rząd Jana Krzysztofa Bieleckiego | ||||
3. | Jan Olszewski (PC) (1930–2019) |
6 grudnia 1991[8][9] | 6 grudnia 1991 | 23 grudnia 1991 | 235 60 139 |
16 grudnia 1991[ah] 5 czerwca 1992[10] |
5 czerwca 1992[ai] | 182 dni | Rząd Jana Olszewskiego | Sejm RP I kadencji | |||
4. | Waldemar Pawlak[aj] (PSL) (ur. 1959) |
5 czerwca 1992[11] | 5 czerwca 1992 | brak wniosku o wotum zaufania |
– | 7 lipca 1992 10 lipca 1992[12] |
10 lipca 1992 | 35 dni[ak] | Nie utworzył rządu | ||||
5. | Hanna Suchocka (UD) (ur. 1946) |
10 lipca 1992[al] | 10 lipca 1992 | 11 lipca 1992[13] | 226 124 28 |
28 maja 1993 | 26 października 1993 | 472 dni | Rząd Hanny Suchockiej | ||||
(4.) | Waldemar Pawlak (PSL) (ur. 1959) |
18 października 1993 | 26 października 1993 | 10 listopada 1993[14] | 310 83 24 |
1 marca 1995[15] | 7 marca 1995 | 496 dni[ak] | Rząd Waldemara Pawlaka | Sejm RP II kadencji | |||
6. | Józef Oleksy (SdRP, koalicja SLD) (1946–2015) |
1 marca 1995[15] | 7 marca 1995[am] | 4 marca 1995[16] | 272 99 13 |
26 stycznia 1996 | 7 lutego 1996 | 337 dni | Rząd Józefa Oleksego | ||||
Aleksander Kwaśniewski (1995–2005) | |||||||||||||
7. | Włodzimierz Cimoszewicz (bezpartyjny, związany z partią SdRP, należący do koalicji SLD[17]) (ur. 1950) |
1 lutego 1996 | 7 lutego 1996 | 15 lutego 1996[18] | 273 87 28 |
17 października 1997[an][19] | 31 października 1997 | 632 dni | Rząd Włodzimierza Cimoszewicza | ||||
8. | Jerzy Buzek (koalicja AWS, partia RS AWS) (ur. 1940) |
17 października 1997[20] | 31 października 1997 | 11 listopada 1997[21] | 260 173 2 |
19 października 2001[ao][22] | 19 października 2001 | 1449 dni | Rząd Jerzego Buzka | Sejm RP III kadencji | |||
9. | Leszek Miller (SLD) (ur. 1946) |
4 października 2001[23][ap] | 19 października 2001 | 26 października 2001[25] 13 czerwca 2003[aq][26] |
306 140 1 236 213 0 |
2 maja 2004[an][27] | 2 maja 2004 | 926 dni | Rząd Leszka Millera | Sejm RP IV kadencji | |||
10. | Marek Belka (SLD) (ur. 1952) |
2 maja 2004[28] | 2 maja 2004 | 14 maja 2004[ar] | 188 262 0 |
14 maja 2004[as][29] | 11 czerwca 2004 | 547 dni | Pierwszy rząd Marka Belki | ||||
11 czerwca 2004[30] | 11 czerwca 2004 | 24 czerwca 2004[31] 15 października 2004[aq][32] |
236 215 1 234 218 0 |
6 maja 2005[33][34] 19 października 2005[ao][35] |
31 października 2005 | Drugi rząd Marka Belki | |||||||
11. | Kazimierz Marcinkiewicz (PiS) (ur. 1959) |
19 października 2005[36] | 31 października 2005 | 10 listopada 2005[37] | 272 187 0 |
10 lipca 2006[an][38] | 14 lipca 2006 | 256 dni | Rząd Kazimierza Marcinkiewicza | Sejm RP V kadencji | |||
Lech Kaczyński (2005–2010) | |||||||||||||
12. | Jarosław Kaczyński (PiS) (ur. 1949) |
10 lipca 2006[39] | 14 lipca 2006 | 19 lipca 2006[40] | 240 205 0 |
5 listopada 2007[an][41] | 16 listopada 2007 | 490 dni | Rząd Jarosława Kaczyńskiego | ||||
13. | Donald Tusk (PO) (ur. 1957) |
9 listopada 2007[42] | 16 listopada 2007[43] | 24 listopada 2007[44] | 238 204 2 |
8 listopada 2011[ao][45] | 18 listopada 2011 | 2502 dni[at] | Pierwszy rząd Donalda Tuska | Sejm RP VI kadencji | |||
Urząd opróżniony[au] | |||||||||||||
Bronisław Komorowski (2010–2015) | |||||||||||||
8 listopada 2011[46] | 18 listopada 2011 | 19 listopada 2011[47] 12 października 2012[aq][48] 25 czerwca 2014[aq][49] |
234 211 2 233 219 0 237 203 0 |
9 września 2014[an][50] | 22 września 2014 | Drugi rząd Donalda Tuska | Sejm RP VII kadencji | ||||||
14. | Ewa Kopacz (PO) (ur. 1956) |
15 września 2014[51] | 22 września 2014 | 1 października 2014[52] | 259 183 7 |
12 listopada 2015[ao][53] | 16 listopada 2015 | 420 dni | Rząd Ewy Kopacz | ||||
Andrzej Duda (od 2015) | |||||||||||||
15. | Beata Szydło (PiS) (ur. 1963) |
13 listopada 2015[54] | 16 listopada 2015[55] | 18 listopada 2015[56] | 236 202 18 |
8 grudnia 2017[an][57] | 11 grudnia 2017 | 756 dni | Rząd Beaty Szydło | Sejm RP VIII kadencji | |||
16. | Mateusz Morawiecki (PiS) (ur. 1968) |
8 grudnia 2017[58] | 11 grudnia 2017[59] | 12 grudnia 2017[60] 12 grudnia 2018[aq][61] |
243 192 0 231 181 2 |
12 listopada 2019[ao][62] | 15 listopada 2019 | 2193 dni | Pierwszy rząd Mateusza Morawieckiego | ||||
14 listopada 2019[63] | 15 listopada 2019[64][65] | 19 listopada 2019[66] 4 czerwca 2020[aq][67] |
237 214 3 235 219 2 |
13 listopada 2023[ao][68] | 27 listopada 2023 | Drugi rząd Mateusza Morawieckiego | Sejm RP IX kadencji | ||||||
13 listopada 2023[69] | 27 listopada 2023[70][71] | 11 grudnia 2023[ar] | 190 266 0 |
11 grudnia 2023[as][72] | 13 grudnia 2023 | Trzeci rząd Mateusza Morawieckiego | Sejm RP X kadencji | ||||||
(13.) | Donald Tusk (PO) (ur. 1957) |
11 grudnia 2023[av][73] | 13 grudnia 2023[74][75] | 12 grudnia 2023[aw][76] | 248 201 0 |
366 dni[at] | Trzeci rząd Donalda Tuska | ||||||
Stan na 14 grudnia 2024 |
Przerywana pogrubiona linia oznacza poszczególne kadencje Sejmu.
Długość urzędowania premierów
edytujPremierem najdłużej sprawującym swój urząd na przestrzeni lat był Józef Cyrankiewicz, który w ramach pięciu gabinetów RP i PRL urzędował 8239 dni. W okresie międzywojennym najdłużej urzędującym premierem był Felicjan Sławoj Składkowski (1233 dni), wśród premierów rządu na uchodźstwie Antoni Pająk (3565 dni), a w III RP Donald Tusk (2868 dni).
Najkrócej urzędującym premierem był gen. Jan Nepomucen Umiński, który stanowisko prezesa Rządu Narodowego stracił tego samego dnia, w którym je uzyskał.
Najwięcej rządów w III RP stworzyli Mateusz Morawiecki (3 rządy, przy czym ostatni nie uzyskał wotum zaufania) oraz Donald Tusk.
Obecnie urzędujący premier swój urząd sprawuje nieprzerwanie 366 pełnych dni, a łącznie z poprzednimi kadencjami 2868 (według stanu na 14 grudnia 2024).
Żyjący byli premierzy
edytujObecnie żyje 12 byłych premierów Polski. Najstarszym jest urodzony w 1940 Jerzy Buzek. Ostatnia śmierć byłego premiera, Edwarda Babiucha, miała miejsce 1 lutego 2021. Babiuch był najdłużej żyjącym byłym premierem Polski w historii (93 lata).
- Jerzy Buzek (ur. 1940)
- Hanna Suchocka (ur. 1946), honorowa przewodnicząca Europejskiej Komisji na rzecz Demokracji przez Prawo
- Leszek Miller (ur. 1946)
- Jarosław Kaczyński (ur. 1949), poseł na Sejm X kadencji oraz prezes PiS
- Włodzimierz Cimoszewicz (ur. 1950)
- Jan Krzysztof Bielecki (ur. 1951)
- Marek Belka (ur. 1952)
- Ewa Kopacz (ur. 1956), wiceprzewodnicząca Parlamentu Europejskiego X kadencji z ramienia EPL oraz wiceprzewodnicząca PO
- Waldemar Pawlak (ur. 1959), senator XI kadencji, przewodniczący Rady Naczelnej PSL oraz prezes Zarządu Głównego Związku Ochotniczych Straży Pożarnych
- Kazimierz Marcinkiewicz (ur. 1959)
- Beata Szydło (ur. 1963), posłanka do Parlamentu Europejskiego X kadencji oraz wiceprezeska PiS
- Mateusz Morawiecki (ur. 1968), poseł na Sejm X kadencji oraz wiceprezes PiS
Zobacz też
edytujUwagi
edytuj- ↑ Tego dnia złożył dymisję, ale prezesem Rządu Narodowego był formalnie do 25 września 1831 r.
- ↑ a b Wódz naczelny z pełnią władzy cywilnej.
- ↑ a b W oparciu o przepisy Konstytucji marcowej z 1921, od dnia śmierci lub rezygnacji prezydenta Rzeczypospolitej, jego obowiązki sprawuje tymczasowo marszałek Sejmu.
- ↑ Objęcie urzędu – pierwszy dzień urzędowania – zaprzysiężenie.
- ↑ Złożenie urzędu – ostatni dzień urzędowania.
- ↑ W oparciu o przepisy Ustawy z dnia 11 września 1944 r. o kompetencji Prezydenta Krajowej Rady Narodowej w związku z uznaniem opróżnienia urzędu Prezydenta RP jego obowiązki sprawuje tymczasowo od chwili ogłoszenia ustawy 20 września 1944 Przewodniczący Krajowej Rady Narodowej, a od 31 grudnia 1944 Prezydent Krajowej Rady Narodowej. Obowiązki pełnił Bolesław Bierut.
- ↑ Jako nowo mianowany prezes Rady Ministrów do czasu zgłoszenia wniosków co do składu własnej Rady Ministrów i ich zaakceptowania przez Prezydenta RP kieruje Radą Ministrów w dotychczasowym składzie osobowym tj. gabinetem Edwarda Osóbki-Morawskiego do 6 lutego 1947.
- ↑ Jako nowo mianowany prezes Rady Ministrów do czasu zgłoszenia wniosków co do składu własnej Rady Ministrów i ich zaakceptowania uchwałą Sejmu PRL kieruje Radą Ministrów w dotychczasowym składzie osobowym tj. pierwszym gabinetem Józefa Cyrankiewicza do 21 listopada 1952.
- ↑ Jako nowo mianowany prezes Rady Ministrów do czasu zgłoszenia wniosków co do składu własnej Rady Ministrów i ich zaakceptowania uchwałą Sejmu PRL kieruje Radą Ministrów w dotychczasowym składzie osobowym tj. gabinetem Bolesława Bieruta i Józefa Cyrankiewicza do 27 lutego 1957.
- ↑ Jako nowo mianowany prezes Rady Ministrów do czasu zgłoszenia wniosków co do składu własnej Rady Ministrów i ich zaakceptowania uchwałą Sejmu PRL kieruje Radą Ministrów w dotychczasowym składzie osobowym tj. drugim gabinetem Józefa Cyrankiewicza do 18 maja 1961.
- ↑ W oparciu o przepisy Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej z 1952 roku Radę Państwa reprezentuje Przewodniczący lub jego zastępca. Wskutek wakatu Radę Państwa reprezentowali zastępcy Stanisław Kulczyński, Oskar Lange, Edward Ochab oraz Bolesław Podedworny.
- ↑ Jako nowo mianowany prezes Rady Ministrów do czasu zgłoszenia wniosków co do składu własnej Rady Ministrów i ich zaakceptowania uchwałą Sejmu PRL kieruje Radą Ministrów w dotychczasowym składzie osobowym tj. trzecim gabinetem Józefa Cyrankiewicza do 25 czerwca 1965.
- ↑ Jako nowo mianowany prezes Rady Ministrów do czasu zgłoszenia wniosków co do składu własnej Rady Ministrów i ich zaakceptowania uchwałą Sejmu PRL kieruje Radą Ministrów w dotychczasowym składzie osobowym tj. czwartym gabinetem Józefa Cyrankiewicza do 28 czerwca 1969.
- ↑ Jako nowo mianowany prezes Rady Ministrów do czasu zgłoszenia wniosków co do składu własnej Rady Ministrów i ich zaakceptowania uchwałą Sejmu PRL kieruje Radą Ministrów w dotychczasowym składzie osobowym tj. gabinetem Józefa Cyrankiewicza i Piotra Jaroszewicza do 29 marca 1972.
- ↑ Jako nowo mianowany prezes Rady Ministrów do czasu zgłoszenia wniosków co do składu własnej Rady Ministrów i ich zaakceptowania uchwałą Sejmu PRL kieruje Radą Ministrów w dotychczasowym składzie osobowym tj. gabinetem Piotra Jaroszewicza do 27 marca 1976.
- ↑ Jako nowo mianowany prezes Rady Ministrów do czasu zgłoszenia wniosków co do składu własnej Rady Ministrów i ich zaakceptowania uchwałą Sejmu PRL kieruje Radą Ministrów w dotychczasowym składzie osobowym tj. gabinetem Piotra Jaroszewicza i Edwarda Babiucha do 3 kwietnia 1980.
- ↑ Wiceprezes Rady Ministrów pełniący obowiązki prezesa Rady Ministrów od 24 sierpnia 1980.
- ↑ Jako nowo mianowany prezes Rady Ministrów do czasu zgłoszenia wniosków co do składu własnej Rady Ministrów i ich zaakceptowania uchwałą Sejmu PRL kieruje Radą Ministrów w dotychczasowym składzie osobowym tj. gabinetem Edwarda Babiucha, Józefa Pińkowskiego i Wojciecha Jaruzelskiego do 12 listopada 1985.
- ↑ Jako nowo mianowany prezes Rady Ministrów do czasu zgłoszenia wniosków co do składu własnej Rady Ministrów i ich zaakceptowania uchwałą Sejmu PRL kieruje Radą Ministrów w dotychczasowym składzie osobowym tj. gabinetem Zbigniewa Messnera do 14 października 1988.
- ↑ Jako nowo mianowany prezes Rady Ministrów do czasu zgłoszenia wniosków co do składu własnej Rady Ministrów i ich zaakceptowania uchwałą Sejmu PRL kieruje Radą Ministrów w dotychczasowym składzie osobowym tj. gabinetem Mieczysława Rakowskiego do 12 września 1989.
- ↑ Desygnacja aktem prezydenta lub uchwałą Sejmu RP.
- ↑ Objęcie urzędu – pierwszy dzień urzędowania – zaprzysiężenie.
- ↑ Złożenie urzędu – ostatni dzień urzędowania.
- ↑ Akt desygnowania na prezesa Rady Ministrów podpisany przez prezydenta PRL Jaruzelskiego i przedstawiony Sejmowi PRL do zatwierdzenia na mocy art. 32f ust. 1 pkt 6 Konstytucji PRL.
- ↑ Uchwała Sejmu PRL powołująca na urząd Prezesa Rady Ministrów.
- ↑ Jako nowo mianowany prezes Rady Ministrów do czasu zgłoszenia wniosków co do składu własnej Rady Ministrów i ich zaakceptowania uchwałą Sejmu PRL kieruje Radą Ministrów w dotychczasowym składzie osobowym tj. gabinetem M. Rakowskiego.
- ↑ Uchwała Sejmu PRL wyrażająca wotum zaufania dla rządu w składzie zaproponowanym przez premiera Mazowieckiego.
- ↑ Prezes Rady Ministrów podał się do dymisji.
- ↑ Uchwała Sejmu odwołująca rząd i powierzająca mu pełnienie obowiązków do czasu powołania nowego rządu.
- ↑ Rząd pełnił obowiązki bez premiera Mazowieckiego do czasu powołania rządu Bieleckiego 12 stycznia 1991.
- ↑ Od 19 lipca 1989 jako prezydent PRL; od 31 grudnia 1989 jako prezydent RP.
- ↑ Uchwała Sejmu udzielająca wotum zaufania i powołująca nowy składu Rady Ministrów.
- ↑ Rząd pełnił obowiązki bez premiera Bieleckiego do czasu powołania rządu Olszewskiego 23 grudnia 1991.
- ↑ 18 grudnia 1991 r. dymisja premiera została odrzucona przez Sejm.
- ↑ Rząd pełnił obowiązki bez premiera Olszewskiego do czasu powołania rządu Suchockiej 11 lipca 1992.
- ↑ Nie zdołał sformować gabinetu.
- ↑ a b Waldemar Pawlak urzędował łącznie jako premier w dwóch gabinetach 531 dni.
- ↑ Powołana Uchwałą Sejmu RP z dnia 10 lipca 1992 r. w sprawie powołania prezesa Rady Ministrów (M.P. z 1992 r. nr 23, poz. 167) na prezesa Rady Ministrów z misją przedstawienia Sejmowi składu Rady Ministrów (tryb art. 32f ust. 1 pkt 6 w zw. z art. 37 ust. 1 Konstytucji RP).
- ↑ Rada Ministrów powołana zarządzeniem Prezydenta RP z dnia 6 marca 1995 r.
- ↑ a b c d e f Tryb art. 162 ust. 2 pkt 3.
- ↑ a b c d e f Dymisja na pierwszym posiedzeniu nowo wybranego Sejmu w trybie art. 162 ust. 1 Konstytucji RP.
- ↑ Było to rozwiązanie precedensowe (dotychczas powyborcze desygnowanie premiera następowało w dniu dymisji poprzedniego gabinetu), ale – zdaniem części doktryny prawa konstytucyjnego – w tamtej sytuacji, konstytucyjnie dopuszczalne i pozwalające na szybsze utworzenie nowego rządu[24]
- ↑ a b c d e f Wotum zaufania na wniosek Prezesa Rady Ministrów udzielone przez Sejm w trybie art. 160 Konstytucji RP.
- ↑ a b Nie uzyskał wotum zaufania.
- ↑ a b Dymisja w trybie art. 162 ust. 2 pkt 1 Konstytucji RP.
- ↑ a b Donald Tusk urzędował łącznie jako premier w trzech gabinetach 2868 dni.
- ↑ W oparciu o przepisy Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 1997 roku od dnia wakatu na urzędzie Prezydenta Rzeczypospolitej jego obowiązki sprawuje tymczasowo Marszałek Sejmu, w razie niemożności wykonywania tych obowiązków przez Marszałka Sejmu, funkcja ta przypada Marszałkowi Senatu. Obowiązki pełnili kolejno Bronisław Komorowski (10 kwietnia 2010 – 8 lipca 2010), Bogdan Borusewicz (8 lipca 2010) i Grzegorz Schetyna (8 lipca 2010 – 6 sierpnia 2010).
- ↑ Uchwała Sejmu w sprawie wyboru Prezesa Rady Ministrów w trybie art. 154 ust. 3 Konstytucji RP.
- ↑ Uchwała Sejmu w sprawie wyboru członków Rady Ministrów w trybie art. 154 ust. 3 Konstytucji RP.
Przypisy
edytuj- ↑ Data uchwały Komisji Przejściowej w sprawie przekazania Radzie Ministrów departamentów Tymczasowej Rady Stanu, a Prezydentowi Ministrów – pozostałych agend TRS, a także o zawieszeniu swojej działalności. Kompetencje administracyjne Komisji formalnie zostały przejęte przez Radę Ministrów z dniem 1 lutego 1918 r., kiedy wszedł w życie dekret Rady Regencyjnej o tymczasowej organizacji Władz Naczelnych w Królestwie Polskiem z 3 stycznia 1918 r. (Dz.U. z 1918 r. nr 1, poz. 1 ze zm.). Ostatnie posiedzenia Komisja odbyła 24 stycznia 1918 r.
- ↑ a b Józef Cyrankiewicz urzędował łącznie jako premier w sześciu gabinetach 8239 dni.
- ↑ a b c d e Wybrany w miejsce urzędującego prezesa Rady Ministrów bez odwołania Rady Ministrów.
- ↑ Złożył urząd po częściowo wolnych wyborach 4 czerwca 1989
- ↑ Pierwszy premier po częściowo wolnych wyborach 4 czerwca 1989
- ↑ Pierwszy premier III RP (pierwszy niekomunistyczny premier po 1989)
- ↑ Uchwała Sejmu RP z dnia 5 grudnia 1991 r. w sprawie przyjęcia ustąpienia Rządu (M.P. z 1991 r. nr 45, poz. 313), uchwała przyjmująca ustąpienie rządu Bieleckiego i powierzająca mu pełnienie obowiązków do czasu powołania nowego składu Rady Ministrów.
- ↑ Uchwała Sejmu RP z dnia 6 grudnia 1991 r. w sprawie powołania prezesa Rady Ministrów (M.P. z 1991 r. nr 45, poz. 315).
- ↑ Uchwała powołująca Jana Olszewskiego (w trybie art. 32f ust. 1 pkt 6 w zw. z art. 37 ust. 1 Konstytucji RP) na stanowisko prezesa Rady Ministrów z misją przedstawienia składu nowej Rady Ministrów.
- ↑ Uchwała Sejmu z dnia 5 czerwca 1992 r. w sprawie odwołania Rady Ministrów (M.P. z 1992 r. nr 17, poz. 125), w trybie art. 32f ust. 1 pkt 6 w zw. z art. 37 ust. 1 Konstytucji RP o odwołaniu Jana Olszewskiego z urzędu prezesa Rady Ministrów i powierzeniu mu sprawowania obowiązków do czasu powołania następcy.
- ↑ Uchwała Sejmu RP z dnia 5 czerwca 1992 r. w sprawie powołania prezesa Rady Ministrów (M.P. z 1992 r. nr 17, poz. 126), na prezesa Rady Ministrów z misją przedstawienia Sejmowi RP składu Rady Ministrów (tryb art. 32f ust. 1 pkt 6 w zw. z art. 37 ust. 1 Konstytucji RP).
- ↑ Uchwała Sejmu RP z dnia 10 lipca 1992 r. (M.P. z 1992 r. nr 23, poz. 166), uchwała odwołująca prezesa Rady Ministrów i powierzająca mu sprawowanie obowiązków do czasu powołania następcy (tryb art. 32f ust. 1 pkt 6 w zw. z art. 37 ust. 1 Konstytucji RP).
- ↑ Skład Rady Ministrów Hanny Suchockiej powołany uchwałą Sejmu RP z dnia 11 lipca 1992 r. w sprawie powołania Rady Ministrów (M.P. z 1992 r. nr 23, poz. 168).
- ↑ M.P. z 1993 r. nr 58, poz. 533.
- ↑ a b M.P. z 1995 r. nr 12, poz. 138.
- ↑ M.P. z 1995 r. nr 13, poz. 158.
- ↑ Wejście Cimoszewicza [online], Sekcja polska BBC, 28 czerwca 2005 [dostęp 2021-02-25] (pol.).
- ↑ M.P. z 1996 r. nr 15, poz. 180.
- ↑ M.P. z 1997 r. nr 79, poz. 764.
- ↑ M.P. z 1997 r. nr 79, poz. 765.
- ↑ M.P. z 1997 r. nr 82, poz. 792.
- ↑ M.P. z 2001 r. nr 37, poz. 601.
- ↑ M.P. z 2001 r. nr 34, poz. 560.
- ↑ Lech Garlicki, Polskie prawo konstytucyjne. Zarys wykładu, wyd. 9., Warszawa 2005, s. 294).
- ↑ M.P. z 2001 r. nr 38, poz. 612.
- ↑ M.P. z 2003 r. nr 34, poz. 436.
- ↑ M.P. z 2004 r. nr 19, poz. 333.
- ↑ M.P. z 2004 r. nr 19, poz. 334.
- ↑ M.P. z 2004 r. nr 22, poz. 388.
- ↑ M.P. z 2004 r. nr 27, poz. 453.
- ↑ M.P. z 2004 r. nr 28, poz. 470.
- ↑ M.P. z 2004 r. nr 43, poz. 742.
- ↑ Dymisja nie została przyjęta przez Prezydenta RP w trybie art. 162 ust. 2 pkt 3 w związku z art. 162 ust. 4 Konstytucji RP.
- ↑ M.P. z 2005 r. nr 27, poz. 373.
- ↑ M.P. z 2005 r. nr 62, poz. 855.
- ↑ M.P. z 2005 r. nr 62, poz. 856.
- ↑ M.P. z 2005 r. nr 70, poz. 963.
- ↑ M.P. z 2006 r. nr 48, poz. 517.
- ↑ M.P. z 2006 r. nr 48, poz. 518.
- ↑ M.P. z 2006 r. nr 51, poz. 547.
- ↑ M.P. z 2007 r. nr 85, poz. 892.
- ↑ M.P. z 2007 r. nr 85, poz. 902.
- ↑ M.P. z 2007 r. nr 87, poz. 945.
- ↑ M.P. z 2007 r. nr 90, poz. 972.
- ↑ M.P. z 2011 r. nr 101, poz. 1022.
- ↑ M.P. z 2011 r. nr 101, poz. 1023.
- ↑ M.P. z 2011 r. nr 105, poz. 1057.
- ↑ M.P. z 2012 r. poz. 769.
- ↑ M.P. z 2014 r. poz. 523.
- ↑ M.P. z 2014 r. poz. 803.
- ↑ M.P. z 2014 r. poz. 804.
- ↑ M.P. z 2014 r. poz. 892.
- ↑ M.P. z 2015 r. poz. 1088.
- ↑ M.P. z 2015 r. poz. 1089.
- ↑ M.P. z 2015 r. poz. 1090.
- ↑ M.P. z 2015 r. poz. 1159.
- ↑ M.P. z 2017 r. poz. 1143.
- ↑ M.P. z 2017 r. poz. 1144.
- ↑ M.P. z 2017 r. poz. 1150.
- ↑ M.P. z 2017 r. poz. 1177.
- ↑ M.P. z 2018 r. poz. 1246.
- ↑ M.P. z 2019 r. poz. 1069.
- ↑ M.P. z 2019 r. poz. 1090.
- ↑ M.P. z 2019 r. poz. 1091.
- ↑ M.P. z 2019 r. poz. 1092.
- ↑ M.P. z 2019 r. poz. 1135.
- ↑ M.P. z 2020 r. poz. 495.
- ↑ M.P. z 2023 r. poz. 1221.
- ↑ M.P. z 2023 r. poz. 1222.
- ↑ M.P. z 2023 r. poz. 1287.
- ↑ M.P. z 2023 r. poz. 1288.
- ↑ M.P. z 2023 r. poz. 1379.
- ↑ M.P. z 2023 r. poz. 1380.
- ↑ M.P. z 2023 r. poz. 1382.
- ↑ M.P. z 2023 r. poz. 1383.
- ↑ M.P. z 2023 r. poz. 1381.