Wikipedia

Powiat sochaczewski

powiat w polsce

Powiat sochaczewski – powiat w Polsce (zachodnia część województwa mazowieckiego), utworzony w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Sochaczew.

Powiat sochaczewski
powiat
ilustracja
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Polska

Województwo

 mazowieckie

TERC

1428

Siedziba

Sochaczew

Starosta

Jolanta Gonta

Powierzchnia

734,8 km²

Populacja (31.12.2020)
• liczba ludności


84 804[1]

• gęstość

115,7 os./km²

Urbanizacja

45,76%

Tablice rejestracyjne

WSC

Adres urzędu:
ul. M. J. Piłsudskiego 65
96-500 Sochaczew
Szczegółowy podział administracyjny
Plan powiatu sochaczewskiego
Liczba gmin miejskich

1

Liczba gmin wiejskich

7

Położenie na mapie województwa
Położenie na mapie województwa
Multimedia w Wikimedia Commons
Informacje w Wikipodróżach
Strona internetowa
Mapa powiatu

W skład powiatu wchodzą:

Gmina Typ Powierzchnia
(km²) 		Ludność
(2006) 		Siedziba
Sochaczew miejska 26.1 37,925 Sochaczew
Gmina Teresin wiejska 88.0 11,028 Teresin
Gmina Sochaczew wiejska 91.4 8,764 Sochaczew *
Gmina Iłów wiejska 128.5 6,342 Iłów
Gmina Nowa Sucha wiejska 90.3 5,966 Nowa Sucha
Gmina Młodzieszyn wiejska 117.1 5,541 Młodzieszyn
Gmina Brochów wiejska 116.8 4,258 Brochów
Gmina Rybno wiejska 72.8 3,494 Rybno
* siedziba nie jest częścią gminy

Według danych z 31 grudnia 2019 roku[2] powiat zamieszkiwało 85 045 osób. Natomiast według danych z 30 czerwca 2020 roku powiat zamieszkiwało 85 001 osób[3].

Demografia

edytuj

Liczba ludności (dane z 30 czerwca 2005):

  Ogółem Kobiety Mężczyźni
osób % osób % osób %
Ogółem 83 467 100 42 864 51,35 40 603 48,65
Miasto 38 126 45,68 19 998 23,96 18 128 21,72
Wieś 45 341 54,32 22 866 27,40 22 475 26,93
  • Piramida wieku mieszkańców powiatu sochaczewskiego w 2014 roku[4]:
 

Położenie geograficzne

edytuj

Powiat sochaczewski leży środkowej w Polsce w zachodniej części województwa mazowieckiego na Równinie Łowicko-Błońskiej. Swoistą oś symetrii stanowi rzeka Bzura przecinająca powiat z południa na północ. Północną granicę tworzy Wisła, a od wschodu powiat opiera się o Puszczę Kampinoską.

Na terenie województwa mazowieckiego graniczy z powiatami: gostynińskim, płockim, płońskim, nowodworskim, warszawskim zachodnim, grodziskim i żyrardowskim.

Od strony południowo-zachodniej powiat sochaczewski graniczy z powiatem skierniewickim oraz powiatem łowickim w województwie łódzkim.

Stolicą powiatu jest Sochaczew.

Rzeźba terenu

edytuj
 
Brochów – dolina Bzury

Krajobraz powiatu sochaczewskiego ukształtował się podczas środkowopolskiego i bałtyckiego zlodowacenia. Ich pozostałością są doliny rzeczne i pradoliny z wydmami śródlądowymi (w pasie od Młodzieszyna do Warszawy) oraz płaskie równiny denudacyjne (patrz: denudacja).

Na terenie powiatu występują gleby średniej jakości: płowe, bielicowe i brunatne.

Jedynym liczącym się surowcem mineralnym są iły warowe, szare i szaro brązowe (gminy Iłów i Brochów) wykorzystywane do produkcji ceramiki budowlanej.

Klimat

edytuj

Teren powiatu leży w strefie klimatu umiarkowanego przejściowego i jest kształtowany przez powietrze polarno-morskie, zwrotnikowo-morskie, polarno-kontynentalne i zwrotnikowo-kontynentalne. Średnia temperatura roczna wynosi 8 °C, w lato ponad 20 °C, w zimę poniżej 0 °C.

Przeciętne opady wahają się między 450 a 600 mm, a więc w porównaniu z innymi rejonami kraju jest to rejon dosyć suchy.

Wody

edytuj
 
KPN – Łasica

Główną rzeka płynącą przez teren powiatu sochaczewskiego jest rzeka Bzura wraz z dopływami: Utratą, Pisią, Lutowią, Suchą oraz Łasicą.

Północną granicę powiatu stanowi rzeka Wisła wraz z malowniczymi łachami i kępami.

Na czystość rzek znacząco wpłynęło wybudowanie w 1998 roku oczyszczalni ścieków w Sochaczewie.

Na terenie powiatu sochaczewskiego znajdują się także źródła termalne.

We wsi Nowe Mostki koło Żelazowej Woli dokonano odwiertu badawczego.

Lasy

edytuj
 
KPN – Famułkowskie Błota

Ponad 15% powierzchni powiatu (11153 ha) zajmują lasy.

Najważniejszym kompleksem leśnym jest Puszcza Kampinoska, na terenie której w 1959 roku powołano do życia Kampinoski Park Narodowy. Z ogólnej powierzchni 38544 ha tylko 10% pozostaje w granicach powiatu sochaczewskiego, w tym dwa rezerwaty ścisłe: Czapliniec oraz Czerwińskie Góry.

Pozostałe większe kompleksy leśne znajdują się w gminach Młodzieszyn i Iłów.

Rezerwaty przyrody

edytuj

Inne ciekawe tereny

edytuj

Pomniki przyrody

edytuj
 
Sochaczew – dąb-pomnik
 
Osobny artykuł: Pomniki przyrody w powiecie sochaczewskim.

Powiat sochaczewski może pochwalić się ponad setką drzew będącymi pomnikami przyrody i czterema zabytkowymi alejami.

Pomniki przyrody w poszczególnych gminach:

 
Giżyce – kościół gotycki
 
Brochów – kościół gotycko-renesansowy
 
Tułowice – dwór z XIX wieku
 
Szymanów – pałac
 
Antosin – dom ze strzechą

Kalendarz wydarzeń

edytuj
  • Dzień Ziemi w Iłowie – kwiecień
  • Międzynarodowy Festiwal Filmów Katolickich i Multimediów w Niepokalanowie – maj
  • Świętojański Rajd Motocykli Zabytkowych – maj
  • Zawody Motocrossowe w Sochaczewie – maj i czerwiec
  • Dni Sochaczewa – czerwiec
  • Rodzinny Rajd Rowerowy po Powiecie Sochaczewskim im.Tadeusza Krawczyka – czerwiec
  • Biegi Przełajowe Młodych Olimpijczyków – czerwiec
  • Pożegnanie Lata w Iłowie – sierpień
  • Powiatowy Jarmark Pozarządowy – sierpień
  • Mazowiecki Rajd Szlakami Walk nad Bzurą – wrzesień
  • Mazowieckie Mistrzostwa Mikrolotów w Sochaczewie – wrzesień
  • Dożynki Wojewódzkie w Sochaczewie – wrzesień
  • Zawody Motocrossowe o Puchar Burmistrza Miasta Sochaczewa – listopad
  • Mazowieckie Przesłuchania Chopinowskie w Sochaczewie – grudzień
  • Walny Zjazd Organizacji Pozarządowych Powiatu Sochaczewskiego – grudzień
  • Patrol Świętego Mikołaja – grudzień

Najważniejsze zabytki

edytuj

Zabudowa miejska Sochaczewa

Kościoły

  • Kościół w Giżycach, gotycki, z 1439 roku
  • Kościół w Kozłowie Biskupim, gotycki, wzniesiony w 1443 r.
  • Kościół w Kozłowie Szlacheckim, gotycki, wzniesiony w 1470 r.
  • Bazylika św.Rocha i św.Jana Chrzciciela w Brochowie, gotycko-renesansowy wzniesiony w latach 1551–1561
  • Kościół w Kurdwanowie, modrzewiowy z 1676 r.
  • Kościół w Szymanowie, barokowy, wzniesiony w 1667 r.
  • Kościół w Rybnie, 1804–06
  • Kościół pw.Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Trojanowie, późnobarokowy, z 1783 roku
  • Kościół w Iłowie, późnobarokowy z 1781 r.
  • Kościół parafialny w Mikołajewie, gotycko-klasycystyczny, wzniesiony w latach 1815–1821
  • Kościół w Pawłowicach, klasycystyczny, wzniesiony w latach 1802–1805
  • Bazylika Najświętszej Maryi Panny Pośredniczki Łask w Niepokalanowie, modernistyczny z lat 1948–1950
  • Kościół Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Młodzieszynie, odbudowany w zmienionej formie w latach 1947–1951
  • Kościół św.Józefa Robotnika w Chodakowie, modernistyczny, pobudowany w latach 1957–1959
  • Kościół pw.Matki Bożej Różańcowej w Sochaczewie, modernistyczny z lat 1960–1964
  • Kościół pw.Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Boryszewie, z lat 1985–1996

Dwory i pałace

Parki zabytkowe

edytuj
  1. Tułowice – park pochodzący z XIX w.
  2. Brochów – park pochodzący z XIX w.
  1. Brzozów Nowy – park pochodzi z XIX w.
  2. Giżyce – park założony w I połowie XVIII w. i częściowo przekształcony w krajobrazowy w I połowie XIX w.
  3. Ostrowce – park pochodzi z XIX w.
  4. Wszeliwy – park pochodzi z XIX w.
  5. Załusków – park pochodzi z XIX w.
  1. Młodzieszyn – park krajobrazowy z II połowy XVIII w.
  2. Ruszki – park krajobrazowy z I połowy XIX w.
  3. Witkowice – park krajobrazowy w XIX w.
  1. Gradów – park krajobrazowy z I połowy XIX w.
  2. Rokotów – park krajobrazowy założony w końcu XVIII w. lub na początku XIX w.
  3. Zakrzew – pozostałości parku krajobrazowego z XIX w.
  1. Ćmiszew Rybnowski – resztki parku krajobrazowego
  2. Rybno – park krajobrazowy z XIX w.
  3. Złota – park krajobrazowy z około połowy XIX w.
  1. Kawęczyn – resztki parku krajobrazowego z około 1930 r.
  2. Nowa Piasecznica – resztki parku krajobrazowego z około połowy XIX w.
  3. Nowe-Paski – resztki parku krajobrazowego z około 1880 r.
  4. Pawłowice – park krajobrazowy założony w II połowie XIX w.
  5. Seroki-Parcela – park krajobrazowy z końca XIX w.
  6. Skotniki – park z przełomu XVIII/XIX w., przekomponowany w latach 1860 i 1900
  7. Strugi – park krajobrazowy z połowy XIX w.
  8. Szymanów – park z początku XX w.
  9. Teresin – park założony około połowy XIX w.
  1. Bielice – pozostałości parku krajobrazowego z XIX w.
  2. Jeżówka – resztki parku krajobrazowego z XIX w.
  3. Kąty – resztki parku krajobrazowego z XIX w.
  4. Kożuszki-Parcel – park krajobrazowy założony w 1870 r. Po 1945 r. zdewastowany, później przekształcony
  5. Kuznocin – resztki parku krajobrazowego z początku XX w.
  6. Żdżarów – resztki parku krajobrazowego z około 1900 r.
  7. Żelazowa-Wola – park powstały w latach trzydziestych XX w. na miejscu dawnego parku krajobrazowego pochodzącego z przełomu XVIII/XIX w., zdewastowanego w XIX w.
  8. Żuków – pozostałości parku krajobrazowego z około 1900 r.

Cmentarze o szczególnym znaczeniu

edytuj
 
Złota – cmentarz niemiecki

Osoby związane z powiatem sochaczewskim

edytuj
 
św. Maksymilian Maria Kolbe

Osoby związane z Sochaczewem (poza powiatem sochaczewskim), patrz artykuł o Sochaczewie.

Transport

edytuj

Drogi

Przez teren powiatu sochaczewskiego przebiegają drogi międzynarodowe, krajowe i wojewódzkie. Do najważniejszych z nich zalicza się:

System ten jest wspomagany przez liczną sieć dróg gminnych i powiatowych.

Kolej

 
Stacja kolejowa w Sochaczewie

Przez powiat sochaczewski przebiega linia kolejowa E 20 (Berlin – Kunowice – Poznań – Warszawa – Terespol – Moskwa) ze stacją w Sochaczewie. Stąd można dostać się pociągami osobowymi do Warszawy i Łowicza Głównego. Zatrzymuje się tutaj szereg pociągów pośpiesznych i TLK dzięki czemu można dojechać z Sochaczewa do Lublina, Zamościa, Chełma, Białegostoku, Poznania, Zielonej Góry, Szczecina i Świnoujścia. Poza tym na terenie powiatu znajdują się przystanki kolejowe w następujących miejscowościach: Seroki, Nowa Piasecznica, Kornelin, i Leonów oraz stacja kolejowa Teresin (Teresin-Niepokalanów).

Komunikacja samochodowa

Uzupełnieniem i alternatywą dla pociągów jest rozwinięty system komunikacji samochodowej. Do Warszawy można dostać się busami (przewoźnik prywatny) oraz autobusami (PKS). Kursują także autobusy rejsowe którymi można dojechać do różnych miast na terenie Mazowsza i Polski, a także europejskich – w tym na Wyspy Brytyjskie. Lokalne połączenia autobusowe obsługuje PPKS Żyrardów. Na terenie Sochaczewa i najbliższych okolic funkcjonuje komunikacja miejska (Zakład Komunikacji Miejskiej w Sochaczewie).

Transport lotniczy

Różnorodność połączeń drogowych i kolejowych z Sochaczewem oraz dysponowanie odpowiednim terenem – byłym lotniskiem wojskowym, sprawiły, że rozpatrywana jest możliwość utworzenia tu nowego portu lotniczego dla Warszawy.

 
Osobny artykuł: Lądowisko Sochaczew.

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Wyniki badań bieżących – Baza Demografia – Główny Urząd Statystyczny [online], demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-05-20].
  2. ↑ l, Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym (stan w dniu 31.12.2019), 31 grudnia 2019.
  3. ↑ GUS, Tabl. II. Ludność, ruch naturalny oraz migracje ludności według powiatów w pierwszym półroczu 2020 R., 30 czerwca 2020.
  4. ↑ Powiat sochaczewski w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-21], liczba ludności na podstawie danych GUS.

Bibliografia

edytuj
  • 'Audyt turystyczny powiatu sochaczewskiego’
  • pod red.Stanisława Russockiego: Dzieje Sochaczewa i Ziemi Sochaczewskiej. Warszawa: Książka i Wiedza, 1970.
  • Leszek Nawrocki: Kalendarium wydarzeń historycznych na ziemi sochaczewskiej. Sochaczew: 2000. ISBN 83-91-50-50-0-6.
  • Marian Rożej: Zabytki architektury województwa skierniewickiego. Skierniewice: Wydział Kultury i Sztuki Urzędu Wojewódzkiego w Skierniewicach.
  • Lechosław Herz: Puszcza Kampinoska: przewodnik. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2006, s. 293–297. ISBN 83-89188-48-1.
  • Aleksander Turczyk: Z Ziemi Sochaczewskiej. Sochaczew: 2002.
  • Aleksander Turczyk: Historie sochaczewskie. Sochaczew: 2001.

Linki zewnętrzne

edytuj
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Powiat_sochaczewski&oldid=75002702”