Wikipedia

Powiat kazimierski

powiat w województwie świętokrzyskim

Powiat kazimierski – powiat w Polsce (województwo świętokrzyskie), reaktywowany w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Kazimierza Wielka.

Powiat kazimierski
powiat
Ilustracja
Pałac w Bejscach
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Polska

Województwo

 świętokrzyskie

TERC

2603

Siedziba

Kazimierza Wielka

Starosta

Jan Nowak

Powierzchnia

422,18 km²

Populacja (31.12.2019)
• liczba ludności


33 619[1]

• gęstość

79,6 os./km²

Urbanizacja

19,77%

Tablice rejestracyjne

TKA

Adres urzędu:
ul. Kościuszki 12
28-500 Kazimierza Wielka
Szczegółowy podział administracyjny
Plan powiatu kazimierskiego
Liczba gmin miejsko-wiejskich

3

Liczba gmin wiejskich

2

Położenie na mapie województwa
Położenie na mapie województwa
Informacje w Wikipodróżach
Strona internetowa

Według danych z 31 grudnia 2021 roku[2] powiat zamieszkiwało 33 205 osób. Natomiast według danych z 30 czerwca 2020 roku powiat zamieszkiwało 33 89? osób[3].

Podział administracyjny

edytuj

W skład powiatu wchodzą:

Gmina Ludność Powierzchnia
  Kazimierza Wielka
(w tym miasto)		 16 395
(5575)		 139,86 km²
(5,33 km²)
  Skalbmierz
(w tym miasto)		 6772
(1310)		 85,94 km²
(7,13 km²)
  Opatowiec
(w tym miasto)		 3458

(329)

68,58 km²

(5,47 km²)

  Bejsce 4195 57,48 km²
  Czarnocin 4008 70,32 km²
Razem 34 828 422,18 km²

Powiat kazimierski graniczy z dwoma powiatami województwa świętokrzyskiego: pińczowskim i buskim oraz z czterema powiatami województwa małopolskiego: dąbrowskim, tarnowskim, proszowickim i miechowskim.

Liczba ludności i powierzchnia gmin wg stanu na 31 grudnia 2010[4]

Historia

edytuj

Powiat kazimierski został powołany dnia 1 stycznia 1956 roku w województwie kieleckim, czyli 15 miesięcy po wprowadzeniu gromad w miejsce dotychczasowych gmin (29 września 1954) jako podstawowych jednostek administracyjnych PRL. Na powiat kazimierski złożyły się 2 miasta, 1 osiedle i 29 gromad, które wyłączono z powiatu pińczowskiego w tymże województwie[5]:

1 lipca 1956 roku do powiatu kazimierskiego przyłączono gromadę Chwalibogowice, którą wyłączono z powiatu buskiego[6].

Na uwagę zasługuje fakt, iż w momencie utworzenia powiatu kazimierskiego jego stolica była osiedlem[7]; prawa miejskie Kazimierza Wielka otrzymała dopiero 1 stycznia 1959 roku[8]; tego dnia z wyłączono też z powiatu kazimierskiego gromadę Pełczyska i włączono ją z powrotem do powiatu pińczowskiego[9].

1 stycznia 1973 roku zniesiono gromady i osiedla, a w ich miejsce reaktywowano gminy[10]. Powiat kazimierski podzielono na 3 miasta i 8 gmin[11]:

Po reformie administracyjnej obowiązującej od 1 czerwca 1975 roku całe terytorium zniesionego powiatu kazimierskiego weszło w skład nowego (mniejszego) województwa kieleckiego[12].

1 lipca 1976 roku zniesiono gminę Wielgus a jej obszar przyłączono do gminy Kazimierza Wielka[13]. Tego samego dnia do gminy Działoszyce przyłączono główną część znoszonej gminy Stępocice[13]. 1 stycznia 1984 roku z gminy Działoszyce wyłączono sołectwo Węchadłów i włączono je do gminy Michałów[14]. 1 stycznia 1992 roku jednoimienne miasta i gminy wiejskie Działoszyce, Kazimierza Wielka i Skalbmierz połączono we wspólne gminy miejsko-wiejskie[15]. 1 stycznia 1994 roku z gminy Bejsce wyłączono wieś Jankowice i włączono ją do gminy Koszyce[16].

Wraz z reformą administracyjną z 1999 roku w nowym województwie świętokrzyskim przywrócono powiat kazimierski[17]. W porównaniu z obszarem z 1975 roku został on zmniejszony o gminę Działoszyce (która znalazła się w powiecie pińczowskim w tymże województwie) i gminę Koszyce (która zmieniła przynależność wojewódzką przez przyłączenie do powiatu proszowickiego w województwie małopolskim). Gmina Wielgus nie została reaktywowana.

W porównaniu z obszarem z 1956 roku miasto Działoszyce oraz obszar dawnych gromad Dzierążnia, Dziekanowice, Jakubowice i Pełczyska leżą obecnie na terenie powiatu pińczowskiego a obszar dawnych gromad Koszyce, Książnice i Przemyków są obecnie w powiecie proszowickim w województwie małopolskim – pozostałe są ponownie w powiecie kazimierskim.

Demografia

edytuj

Liczba ludności (dane z 31 grudnia 2010[18]):

  Ogółem Kobiety Mężczyźni
osób % osób % osób %
Ogółem 34 828 100 17 669 50,73 17 159 49,27
Miasto 6885 19,77 3595 10,32 3290 9,45
Wieś 27 943 80,23 14 074 40,41 13 869 39,82
  • Piramida wieku mieszkańców powiatu kazimierskiego w 2014 roku[19].


 

Wspólnoty wyznaniowe

edytuj

W 1283 roku opat tyniecki Tomasz założył w Opatowcu klasztor dominikanów. W Kazimierzy Małej w XV w. Długosz wymieniał istnienie kościoła pw. Wniebowzięcia NMP. Kościół drewniany został zbudowany w 1698 roku. W XV w. powstała parafia małoszowska, z drewnianym kościołem. W 1500 roku w Opatowcu, przy kościele parafialnym, biskup krakowski Fryderyk założył bractwo literackie, skupiające mężczyzn umiejących czytać. W połowie XVI w. w Rogowie jej właściciele – Szafrańcowie oddali go pod zastaw Włochowi Prosperowi Provanie. Był on gorliwym wyznawcą kalwinizmu, a później poglądów Fausta Socyna. Wspólnie z Szafrańcami Provana przekształcił miejscowy kościół parafialny w zbór braci polskich. W 1562 roku w Rogowie odbył się zjazd przywódców ruchu unitariańskiego. W 1836 roku został wystawiony kolejny kościół drewniany w Kazimierzy Małej, który został później przeniesiony do miejscowości Topola, a na jego miejscu stanął wzniesiony w latach 1958–1973 obecny, murowany kościół. W Jakuszowicach mieści się Sala Królestwa zboru Świadków Jehowy[20].

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Wyniki badań bieżących - Baza Demografia - Główny Urząd Statystyczny [online], demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-06-11].
  2. ↑ l, Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym (stan w dniu 31.12.2019), 31 grudnia 2019.
  3. ↑ GUS, Tabl. II. Ludność, ruch naturalny oraz migracje ludności według powiatów w pierwszym półroczu 2020 R., 30 czerwca 2020.
  4. ↑ Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2011 r, GUS, 10 sierpnia 2011, s. 142, ISSN 1505-5507.
  5. ↑ Dz.U. z 1955 r. nr 44, poz. 288.
  6. ↑ Dz.U. z 1956 r. nr 23, poz. 106.
  7. ↑ Od 13 listopada 1954 – Dz.U. z 1954 r. nr 49, poz. 253.
  8. ↑ Dz.U. z 1958 r. nr 73, poz. 364.
  9. ↑ Dz.U. z 1958 r. nr 69, poz. 343.
  10. ↑ Dz.U. z 1972 r. nr 49, poz. 312.
  11. ↑ Polska – Zarys encyklopedyczny. PWN, 1974.
  12. ↑ Dz.U. z 1975 r. nr 17, poz. 92.
  13. ↑ a b Dz.U. z 1976 r. nr 23, poz. 142.
  14. ↑ Dz.U. z 1983 r. nr 70, poz. 314.
  15. ↑ Dz.U. z 1991 r. nr 87, poz. 397.
  16. ↑ Dz.U. z 1993 r. nr 123, poz. 554.
  17. ↑ Dz.U. z 1998 r. nr 103, poz. 652.
  18. ↑ Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 31 XII 2010 r, GUS, 10 czerwca 2011, s. 44, ISSN 1734-6118.
  19. ↑ Powiat kazimierski w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-21], liczba ludności na podstawie danych GUS.
  20. ↑ Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2016-07-25].
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Powiat_kazimierski&oldid=75479405”