Porzeczka zwyczajna

Porzeczka zwyczajna
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	Saxifraganae
Rząd	skalnicowce
Rodzina	agrestowate
Rodzaj	porzeczka
Gatunek	porzeczka zwyczajna
	Nazwa systematyczna
	Ribes rubrum L.; Sp. pl. 1:200. 1753
Synonimy
	R. rubrum var. sativum Rchb.; R. sativum (Rchb.) Syme.; R. sylvestre (Lam.) Mert. & W. D. J. Koch; R. vulgare Lam.;
	R. rubrum var. sativum Rchb.; R. sativum (Rchb.) Syme.; R. sylvestre (Lam.) Mert. & W. D. J. Koch; R. vulgare Lam.;
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku

Porzeczka zwyczajna, p. pospolita, p. czerwona (Ribes rubrum L.) – gatunek krzewu należący do rodziny agrestowatych (Grossulariaceae). Pochodzi z Europy Zachodniej, rozprzestrzenił się także w innych regionach^[3]. W Polsce gatunek uprawiany.

Morfologia

Pokrój: Wielopostaciowy krzew o wysokości do około 2 m, bez kolców.
Łodyga: Główne pędy są smukłe, najczęściej szarobrązowe, z korą brunatną do ciemnobrunatnej, młode gałązki pod spodem owłosione.
Liście: Skrętoległe, szerokości do 12 cm, 3–5-klapowane. Środkowa klapa na szczycie zaostrzona. Klapy piłkowano-ząbkowane, na wierzchu początkowo owłosione, później łysiejące. Pod spodem jasnozielone, pokryte żółtawymi gruczołkami żywicznymi. Ogonek liściowy długości 2–5 cm, u nasady rozszerzony.
Kwiaty: Obupłciowe, miseczkowate, płatki drobne, barwy od żółtawej, przez zielonkawobrązową do czerwonawej, zebrane w grona zwykle odstające, działki nagie.
Owoce: Jagody, małe, czerwone lub rzadziej różowawe, wielonasienne. Kwaśne w smaku.

Biologia i ekologia

Roślina wieloletnia, nanofanerofit. Kwitnie w kwietniu. Kwiaty równoczesne, zapylane przez błonkówki i muchówki^[4]. Owoce dojrzewają w czerwcu-lipcu.
Liczba chromosomów 2n= 16^[5].
Jest rośliną żywicielską larw motyla rusałki ceik^[6].

Zmienność

Gatunek jest bardzo zmienny, tworzy liczne formy i mieszańce międzygatunkowe. Przy powstawaniu odmian uprawnych porzeczek prawdopodobnie brało udział kilka dziko rosnących gatunków europejskich i zachodnioazjatyckich^[7].

Tworzy mieszańce z porzeczką czerwoną i p. skalną^[5].

Zastosowanie

Roślina owocowa: jest powszechnie uprawiana w licznych odmianach na plantacjach. Daje cenne owoce, nadające się do spożycia na świeżo lub do przetworów: galaretek, dżemów, win i soków. Oprócz typowych dla gatunku form krzewiastych uprawia się również formy szczepione na pniu, przeważnie na podkładce porzeczki złotej.
Roślina ozdobna: sadzona w ogrodach i parkach jako roślina ozdobna.

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-28] (ang.).
↑ ^a ^b Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-07-20].
↑ Olga Seidl, Józef Rostafiński: Przewodnik do oznaczania roślin. Warszawa: PWRiL, 1973.
↑ ^a ^b Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
↑ Marcin Sielezniew, Izabela Dziekańska, Motyle dzienne, wyd. Multico, Warszawa 2010, s. 238.
↑ Joachim Mayer, Heinz-Werner Schwegler: Wielki atlas drzew i krzewów. Oficyna Wyd. „Delta W-Z”. ISBN 978-83-7175-627-6.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-28] (ang.).

[grin-3] Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-07-20].

[4] Olga Seidl, Józef Rostafiński: Przewodnik do oznaczania roślin. Warszawa: PWRiL, 1973.

[A-5] Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.

[6] Marcin Sielezniew, Izabela Dziekańska, Motyle dzienne, wyd. Multico, Warszawa 2010, s. 238.

[7] Joachim Mayer, Heinz-Werner Schwegler: Wielki atlas drzew i krzewów. Oficyna Wyd. „Delta W-Z”. ISBN 978-83-7175-627-6.

[3]

[1]

[2]

[4]

[5]

[6]

[7]