Poroblaszek żółtoczerwony
Poroblaszek żółtoczerwony (Phylloporus rhodoxanthus (Schwein.) Bres.) – gatunek grzybów należący do rodziny borowikowatych (Boletaceae)[1]. Jest jedynym europejskim przedstawicielem borowikowatych o blaszkowatym hymenoforze.
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
poroblaszek żółtoczerwony |
| Nazwa systematyczna | |
| Phylloporus rhodoxanthus (Schwein.) Bres. Fung. trident. 2(14): 95 (1900) | |
Systematyka i nazewnictwo
edytujPozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Phylloporus, Boletaceae, Boletales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy opisał go w 1822 r. Lewis David von Schweinitz nadając mu nazwę Agaricus rhodoxanthus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu Giacomo Bresàdola w 1900 r.[1]
Ma 16 synonimów. Niektóre z nich:
- Agaricus paradoxus Kalchbr. 1874
- Agaricus pelletieri Lév. 1867
- Boletus paradoxus (Kalchbr.) D.M. Hend.
- Clitocybe pelletieri (Lév.) Gillet 1874
- Flammula paradoxa (Kalchbr.) Sacc. 1887
- Paxillus pelletieri (Lév.) Velenovsky, 1920
- Phylloporus paradoxus (Kalchbr.) Cleland 1934
- Phylloporus rhodoxanthus subsp. europaeus Singer 1938
- Xerocomus pelletieri (Lév.) Bresinsky & Manfr. Binder 2003[2].
Nazwę polską podała Alina Skirgiełło w 1960 r[3].
Morfologia
edytuj4–8 cm średnicy, mięsisty, wypukły, później rozpostarty, brązowoczerwony o matowej powierzchni.
Cytrynowe do złocistożółtych, połączone wyraźnie licznymi żyłkami[4].
Żółtoczerwony do brązowożółtego, cylindryczny, u podstawy zwężony.
Miękki, bladożółty. Smak łagodny, zapach słaby, grzybowy[4].
Elipsoidalno-wrzecionowate, gładkie. Wysyp zarodników: żółtoochrowy[4].
Występowanie i siedlisko
edytujWystępuje w Europie, Ameryce Północnej, Azji i Australii[5]. W Polsce gatunek rzadki. Do 2020 r. w piśmiennictwie naukowym podano 62 jego stanowiska[6]. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status R – potencjalnie zagrożony z powodu ograniczonego zasięgu geograficznego i małych obszarów siedliskowych[7]. Znajduje się na czerwonych listach gatunków zagrożonych także w Belgii, Czechach, Niemczech, Danii, Norwegii, Holandii, Szwecji i Słowacji[3].
W latach 1995–2004 objęty był ochroną częściową, w latach 2004–2014 – ochroną ścisłą, a od 2014 roku znów ochroną częściową[6].
Naziemny grzyb ektomykoryzowy tworzący symbiozę głównie z bukiem[6]. Rozwija się w lasach liściastych i mieszanych, rzadko w iglastych. Rośnie na ziemi, pod grabami, bukami, świerkami, sosnami i dębami. Owocniki pojawiają się od lipca do października[3].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2013-03-05].
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2013-11-12].
- ↑ a b c Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c Czesław Narkiewicz, Grzyby chronione Dolnego Śląska, Jelenia Góra: Wydawnictwo Muzeum Przyrodniczego, 2005, ISBN 83-89863-20-0.
- ↑ Mapa występowania Phylloporus rhodoxanthus na świecie [online], Discover Life Maps [dostęp 2015-06-22].
- ↑ a b c Anna Kujawa, Małgorzata Ruszkiewicz-Michalska, Izabela L. Kałucka (red.), Grzyby chronione Polski. Rozmieszczenie, zagrożenia, rekomendacje ochronne, Poznań: Instytut Środowiska Rolniczego i Leśnego Polskiej Akademii Nauk, 2020, ISBN 978-83-938379-8-4.
- ↑ Zbigniew Mirek i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, ISBN 83-89648-38-5.