Popielatek czarniawy

gatunek grzybów należący do rodziny kępkowcowatych

Popielatek czarniawy, kępkowiec tranowy (Tephrocybe atrata (Fr.) Donk) – gatunek grzybów należący do rodziny kępkowcowatych (Lyophyllaceae)[1].

Popielatek czarniawy
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

pieczarkowce

Rodzina

kępkowcowate

Rodzaj

popielatek

Gatunek

popielatek czarniawy

Nazwa systematyczna
Tephrocybe atrata (Fr.) Donk
Beih. Nova Hedwigia 5: 284 (1962)

Systematyka i nazewnictwo

edytuj

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Tephrocybe, Lyophyllaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Po raz pierwszy zdiagnozował go w 1818 r. Elias Fries nadając mu nazwę Agaricus atratus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu Marinus Anton Donk w 1962 r.[1]

Synonimy nazwy naukowej[2]:

  • Agaricus atratus Fr. 1818
  • Collybia atrata (Fr.) P. Kumm. 1874
  • Collybia atrata var. farinosa Rick 1938
  • Collybia atrata var. pseudoambusta Maire 1928
  • Gymnopus atratus (Fr.) Murrill 1916
  • Lyophyllum atratum (Fr.) Singer 1943
  • Tephrophana atrata (Fr.) Kühner 1938

Polska nazwa popielatek dla rodzaju Tephrocybe występuje w pracy Barbary Gumińskiej i Władysława Wojewody z 1999 roku (jest tam wymieniony popielatek bagieny Tephrocybe palustris)[3]. W 2003 r. W. Wojewoda zaproponował nazwę kępkowiec tranowy, jest ona jednak niespójna z aktualną nazwą naukową[4]. Nazwa popielatek czarniawy występuje m.in. w atlasie grzybów Pavola Škubli[5].

Występowanie

edytuj

W literaturze naukowej na terenie Polski do 2003 r. podano 4 stanowiska[4]. Nowsze stanowiska podaje internetowy atlas grzybów. Popielatek czarniawy (opisany jako kępkowiec tranowy) znajduje się w nim na liście gatunków zagrożonych i wartych objęcia ochroną[6].

Grzyb wypaleniskowy występujący w lasach i na pastwiskach, na wypaleniskach, często wśród zwęglonych i niecałkowicie spalonych kawałków drewna. Owocniki na ziemi, od września do listopada[4].

Gatunki podobne

edytuj

Na wypaleniskach występują dwa podobne gatunki: popielatek garbaty (Tephrocybe ambusta) i popielatek węglolubny (Tephrocybe anthracophila). Pewne ich rozróżnienie możliwe jest tylko analizą mikroskopową[5].

Przypisy

edytuj
  1. a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2020-06-24] (ang.).
  2. Species Fungorum [online] [dostęp 2020-06-24] (ang.).
  3. Barbara Gumińska, Władysław Wojewoda, Grzyby i ich oznaczanie, Warszawa: PWRiL, 1985, s. 12, ISBN 83-09-00714-0.
  4. a b c Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 418, ISBN 83-89648-09-1.
  5. a b Pavol Škubla, Wielki atlas grzybów, Poznań: Elipsa, 2007, s. 286, ISBN 978-83-245-9550-1.
  6. Stanowiska popielatka węglolubnego w Polsce [online] [dostęp 2020-06-17] (ang.).