Polluks (gwiazda)
Polluks (Beta Geminorum, β Gem) – najjaśniejsza gwiazda konstelacji Bliźniąt, 17. pod względem jasności gwiazda nocnego nieba. Jest odległa od Słońca o 33,8 roku świetlnego.
| β Geminorum | |||||||||||||||||||||||
 Położenie gwiazdy w gwiazdozbiorze Bliźniąt | |||||||||||||||||||||||
| Dane obserwacyjne (J2000) | |||||||||||||||||||||||
| Gwiazdozbiór | |||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Rektascensja |
07h 45m 18,950s[1] | ||||||||||||||||||||||
| Deklinacja |
28° 01′ 34,32″[1] | ||||||||||||||||||||||
| Paralaksa (π) | |||||||||||||||||||||||
| Odległość | |||||||||||||||||||||||
| Wielkość obserwowana | |||||||||||||||||||||||
| Ruch własny (RA) | |||||||||||||||||||||||
| Ruch własny (DEC) |
−45,80 ± 0,18 mas/rok[1] | ||||||||||||||||||||||
| Prędkość radialna |
3,23 ± 0,02 km/s[1] | ||||||||||||||||||||||
| Charakterystyka fizyczna | |||||||||||||||||||||||
| Rodzaj gwiazdy |
pomarańczowy olbrzym | ||||||||||||||||||||||
| Typ widmowy |
K0 IIIb[1] | ||||||||||||||||||||||
| Masa | |||||||||||||||||||||||
| Promień | |||||||||||||||||||||||
| Metaliczność [Fe/H] |
0,19[3] | ||||||||||||||||||||||
| Wielkość absolutna | |||||||||||||||||||||||
| Jasność | |||||||||||||||||||||||
| Temperatura |
4770 K[4] | ||||||||||||||||||||||
| Charakterystyka orbitalna | |||||||||||||||||||||||
| Krąży wokół | |||||||||||||||||||||||
| Półoś wielka |
9293 pc[2] | ||||||||||||||||||||||
| Mimośród |
0,2029[2] | ||||||||||||||||||||||
| Alternatywne oznaczenia | |||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||
Nazwa
edytujNazwy gwiazdozbioru i jego najjaśniejszych dwóch gwiazd pochodzą od Kastora i Polideukesa (Polluksa), bliźniaków w mitologii greckiej i rzymskiej, którzy są symbolem prawdziwej przyjaźni[5]. Były one także identyfikowane z Apollem i Heraklesem – w tym przypadku druga nazwa odpowiada gwieździe Beta Geminorum[5][6]. Pomimo oznaczenia literą beta w systemie Bayera, Polluks jest jaśniejszy od Kastora[4]. Międzynarodowa Unia Astronomiczna w 2016 roku formalnie zatwierdziła użycie nazwy Polluks dla określenia tej gwiazdy[7].
Charakterystyka
edytuj
Polluks jest najbliższym Ziemi olbrzymem[8], należy do typu widmowego K0[1][4]. Jego jasność (wliczając emisję w podczerwieni) jest 46 razy większa niż jasność Słońca, ma temperaturę około 4770 kelwinów, niższą niż temperatura fotosfery Słońca[4]. Pomiary średnicy kątowej gwiazdy ukazały, że Polluks ma dziewięciokrotnie większy promień niż Słońce; masa tej gwiazdy to około 1,5 masy Słońca[3]. Polluks jest na etapie ewolucji, w którym w jego jądrze trwa synteza helu w węgiel i tlen. Gwiazda ma gorącą zewnętrzną atmosferę – koronę, przypuszczalnie podobną do korony słonecznej i emituje promieniowanie rentgenowskie[4].
Polluks ma pięciu optycznych towarzyszy[6] o wielkości obserwowanej od 10,51 do 13,70m; ruch własny tych gwiazd różni się od ruchu Polluksa i ich sąsiedztwo jest tylko przypadkowe[9].
Układ planetarny
edytujW 2006 roku ogłoszono odkrycie planety HD 62509 b, później nazwanej Thestias, krążącej wokół Polluksa. Obiekt ten jest planetą-olbrzymem, ma masę ponad dwukrotnie większą od masy Jowisza. Jej okres obiegu jest równy 1,6 roku ziemskiego, krąży ona w średniej odległości 1,7 au po orbicie o mimośrodzie 0,02 ± 0,03[3][10].
| Towarzysz |
Masa (MJ) |
Okres orbitalny (dni) |
Półoś wielka (au) |
Ekscentryczność |
|---|---|---|---|---|
| Thestias (HD 62509 b)[3] |
2,9 ± 0,1 | 589,64 ± 0,81 | 1,69 ± 0,03 | 0,02 ± 0,03 |
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g h Polluks (gwiazda) w bazie SIMBAD (ang.)
- ↑ a b c d Anderson E., Francis C: HIP 37826. [w:] Extended Hipparcos Compilation (XHIP) [on-line]. VizieR, 2012. [dostęp 2014-05-14]. (ang.).
- ↑ a b c d e f HD 62509 b w serwisie The Extrasolar Planets Encyclopaedia (ang.)
- ↑ a b c d e f Jim Kaler: POLLUX (Beta Geminorum). [w:] STARS [on-line]. [dostęp 2017-07-26]. (ang.).
- ↑ a b Ian Ridpath: Gemini the Twins. [w:] Star Tales [on-line]. [dostęp 2017-07-26]. (ang.).
- ↑ a b Richard Hinckley Allen: Star Names Their Lore and Meaning. Nowy Jork: Dover Publications Inc., 1963, s. 236. ISBN 0-486-21079-0. (ang.).
- ↑ Naming Stars. Międzynarodowa Unia Astronomiczna, 2017-02-01. [dostęp 2017-07-26].
- ↑ Stars within 50 light years. [w:] An Atlas of the Universe [on-line]. [dostęp 2017-07-26]. (ang.).
- ↑ Mason et al.: WDS J07453 2802A. [w:] The Washington Double Star Catalog [on-line]. VizieR, 2014.
- ↑ A. P. Hatzes et al. Confirmation of the planet hypothesis for the long-period radial velocity variations of β Geminorum. „Astronomy & Astrophysics”. 475 (1), s. 335–341, październik 2006. DOI: 10.1051/0004-6361:20065445. (ang.).