Polatuchy
plemię gryzoni
Polatuchy[13][14] (Pteromyini) – plemię gryzoni z podrodziny wiewiórek (Sciurinae) w obrębie rodziny wiewiórkowatych (Sciuridae). Są również nazywane latającymi wiewiórkami. Plemię liczy 42 gatunki, z których największym przedstawicielem jest Eupetaurus cinereus.
| Pteromyini[1] | |||||
| Brandt, 1855[2] | |||||
 Przedstawiciel plemienia – assapan południowy (Glaucomys volans) | |||||
| Systematyka | |||||
| Domena | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Królestwo | |||||
| Typ | |||||
| Podtyp | |||||
| Nadgromada | |||||
| Gromada | |||||
| Infragromada | |||||
| Rząd | |||||
| Podrząd | |||||
| Rodzina | |||||
| Podrodzina | |||||
| Plemię |
polatuchy | ||||
| Typ nomenklatoryczny | |||||
|
Pteromys G. Cuvier, 1800 | |||||
| |||||
| Rodzaje | |||||
| |||||
Występowanie
edytujPolatuchy zasiedlają lasy mieszane i iglaste Europy wschodniej i północnej, Azji oraz Ameryki Północnej[15][16]. Jeszcze w XIX w. przedstawiciel plemienia występował również w Polsce (w Puszczy Białowieskiej)[17][18].
Charakterystyka
edytujPolatuchy nie latają aktywnie jak ptaki czy nietoperze, wykonują natomiast lot ślizgowy na odległość nawet 80 metrów. Wykorzystują do tego błony lotne rozpostarte między kończynami. Są zwierzętami nocnymi.
Systematyka
edytujDo plemienia należą następujące występujące współcześnie rodzaje[19][20][14]:
- Eoglaucomys A.H. Howell, 1915 – lasolotka – jedynym przedstawicielem jest Eoglaucomys fimbriatus (J.E. Gray, 1837) – lasolotka kaszmirska
- Glaucomys O. Thomas, 1908 – assapan
- Iomys O. Thomas, 1908 – latawiórka
- Priapomys Li Quan, Cheng Feng, S.M. Jackson, K.M. Helgen, Song Wenyu, Liu Shaoying, Sanamxay, Li Song, Li Fei, Xiong Yu, Sun Jun, Wang Hongjiao & Jaing Xuelong, 2021 – jedynym przedstawicielem jest Priapomys leonardi (O. Thomas, 1921)
- Hylopetes O. Thomas, 1908 – drzewolotka
- Petaurillus O. Thomas, 1908 – wiórolotka
- Olisthomys T.D. Carter, 1942 – jedynym przedstawicielem jest Olisthomys morrisi (T.D. Carter, 1942)
- Petinomys O. Thomas, 1908 – przelatucha
- Pteromys G. Cuvier, 1800 – polatucha
- Aeromys H.C. Robinson & Kloss, 1915 – wiewiórolot
- Biswamoyopterus Saha, 1981 – nocowiórek
- Eupetaurus O. Thomas, 1888 – wełnolot
- Pteromyscus O. Thomas, 1908 – sundalot – jedynym przedstawicielem jest Pteromyscus pulverulentus (Günther, 1873) – sundalot przydymiony
- Belomys O. Thomas, 1908 – stopowłos – jedynym żyjącym współcześnie przedstawicielem jest Belomys pearsonii (J.E. Gray, 1842) – stopowłos górski
- Aeretes G.M. Allen, 1940 – bruzdowiórek – jedynym żyjącym współcześnie przedstawicielem jest Aeretes melanopterus (Milne-Edwards, 1867) – bruzdowiórek chiński
- Trogopterus Heude, 1898 – zębowiór – jedynym żyjącym współcześnie przedstawicielem jest Trogopterus xanthipes (Milne-Edwards, 1867) – zębowiór chiński
- Petaurista Link, 1795 – wielkolot
Opisano również szereg rodzajów wymarłych:
- Albanensia Daxner-Höck & Mein, 1975[21]
- Aliveria De Bruijn, Van der Meulen & Katsikatsos, 1980[22]
- Blackia Mein, 1970[23] – jedynym przedstawicielem był Blackia miocaenica Mein, 1970
- Forsythia Mein, 1970[24] – jedynym przedstawicielem był Forsythia gaudryi (Gaillard, 1899)
- Hylopetodon Qiu Zhuding, 2002[25] – jedynym przedstawicielem był Hylopetodon dianensis Qiu Zhuding, 2002
- Miopetaurista Kretzoi, 1962[26]
- Neopetes Daxner-Höck, 2004[27]
- Oligopetes Heißig, 1979[28]
- Parapetaurista Qiu Zhuding & Liu Yipu, 1986[29] – jedynym przedstawicielem był Parapetaurista tenurugosa Qiu Zhuding & Liu Yipu, 1986
- Petauria Dehm, 1962[30]
- Petauristodon Engesser, 1979[31]
- Pliopetaurista Kretzoi, 1962[32]
- Pliopetes Kretzoi, 1959[33] – jedynym przedstawicielem był Pliopetes hungaricus Kretzoi, 1959
- Sarybulakia Shevyreva & Baranova, 2003[34] – jedynym przedstawicielem był Sarybulakia nessovi Shevyreva & Baranova, 2003
Uwagi
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Pteromyini, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b J.F. von Brandt. Beiträge zur nähern Kenntniss der Säugethiere Russland’s. 5. Abhandlung: Unlersuchungen uber die craniologischen Entwickelungsstufen und die davon herzuleiteten Yerwandtschaften und Classificationen der Nager der Jetztzeit, mit besonderer Beziehung auf die Gattung Castor. 2. Theil: Craniologische Charakteristik der einzeluen Nagergruppen. „Mémoires de l’Académie impériale des sciences de St.-Pétersbourg”. 6e série. Seconde partie. Sciences naturelles. 7 (2), s. 151, 1855. (niem.).
- ↑ E. Blyth: Catalogue of the Mammalia in the Museum Asiatic Society. Calcutta: Savielle & Cranenburgh, 1863, s. 94. (ang.).
- ↑ J. Anderson: Anatomical and zoological researches: comprising an account of the zoological results of the two expeditions to western Yunnan in 1868 and 1875; and a monograph of the two cetacean genera, Platanista and Orcella. London: B. Quaritch, 1878, s. 278. (ang.).
- ↑ G.S. Miller: Catalogue of the mammals of western Europe (Europe exclusive of Russia) in the collections of the British Museum. London: British Museum (Natural History), 1912, s. 940, seria: British Museum Catalogue. (ang.).
- ↑ G.S. Miller & J.W. Gidley. Synopsis of the supergeneric groups of rodents. „Journal of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia”. 8, s. 433, 1918. (ang.).
- ↑ G.G. Simpson. The principles of classification and a classification of mammals. „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 85, s. 80, 1945. (ang.).
- ↑ S. Schaub. Remarks on the distribution and classification of the „Hystricomorpha”. „Verhandlungen der Naturforschenden Gesellschaft in Basel”. 64, s. 395, 1953. (ang.).
- ↑ M. Kretzoi. Die Nager und Lagomorphen von Voigtstedt in Thüringen und ihre chronologische Aussage. „Paläontologische Abhandlungen”. Abteilung A. 2, s. 591, 1965. (niem.).
- ↑ Bruijn, Meulen i Katsikatsos 1980 ↓, s. 241, 253.
- ↑ Bruijn, Meulen i Katsikatsos 1980 ↓, s. 241, 255.
- ↑ R.W. Thorington Jr. & R.S. Hoffmann: Family Sciuridae. W: D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Mammal Species of the World: A Taxonomic and Geographic Reference. Wyd. 3. Cz. 2. Baltimore: Johns Hopkins University Press, 2005, s. 767. ISBN 0-8018-8221-4. (ang.).
- ↑ Z. Kraczkiewicz: Ssaki. Wrocław: Polskie Towarzystwo Zoologiczne - Komisja Nazewnictwa Zwierząt Kręgowych, 1968, s. 81, seria: Polskie nazewnictwo zoologiczne.
- ↑ a b Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 197–204. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ J. Koprowski, E. Goldstein, K. Bennett & C. Pereira: Family Sciuridae (Tree, Flying and Ground Squirrels, Chipmunks, Prairie Dogs and Marmots). W: D.E. Wilson, T.E. Lacher, Jr & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 6: Lagomorphs and Rodents I. Barcelona: Lynx Edicions, 2016, s. 759–779. ISBN 978-84-941892-3-4. (ang.).
- ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Tribe Pteromyini. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-12-23].
- ↑ BIAŁOWIESKI PARK NARODOWY. Koło PTTK nr. 24 "Młodzi Silni Weseli".. [dostęp 2012-06-07].
- ↑ Latające wiewiórki. „Puszczyk”. 4, 2002. Białowieski Park Narodowy. (pol.).
- ↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, J. Zijlstra & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.13) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2024-07-20]. (ang.).
- ↑ C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 600–608. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
- ↑ G. Daxner-Höck & P. Mein. Taxonomische Probleme um das Genus Miopetaurista Kretzoi, 1962 (Fam. Sciuridae). „Paläontologische Zeitschrift”. 49 (1), s. 76, 1975. DOI: 10.1007/BF02988067. (niem.).
- ↑ Bruijn, Meulen i Katsikatsos 1980 ↓, s. 244.
- ↑ Mein 1970 ↓, s. 44.
- ↑ Mein 1970 ↓, s. 33.
- ↑ 邱铸鼎 / Z.-d. Qiu. 云南禄丰古猿地点的松鼠类化石 / Sciurids from the Late Miocene Lufeng hominoid locality, Yunnan. „古脊椎动物学报 / Vertebrata PalAsiatica”. 40 (3), s. 188, 2002. (chiń. • ang.).
- ↑ Kretzoi 1962 ↓, s. 307, 355.
- ↑ G. Daxner-Höck. Flying squirrels (Pteromyinae, Mammalia) from the Upper Miocene of Austria. „Annalen des Naturhistorischen Museums in Wien”. 106A, s. 393, 2004. (ang.).
- ↑ K. Heißig. Die frühesten Flughörnchen und primitive Ailuravinae (Rodentia, Mamm.) aus dem süddeutschen Oligozän. „Mitteilungen der Bayerischen Staatssammlung für Paläontologie und historische Geologie”. 19, s. 154, 1979. (niem.).
- ↑ 邱铸鼎 & 林–璞/ Z.-d. Qiu & Y.-p, Liu. 江苏泗洪下草湾中中新世脊椎动物群 —5.松鼠科 (哺乳纲，嗤齿目）/ The Aragonian vertebrate fauna of Xiacaowan, Jiangsu—5. Sciuridae (Rodentia, Mammalia). „古脊椎动物学报 / Vertebrata PalAsiatica”. 24 (3), s. 195, 1986. (chiń. • ang.).
- ↑ R. Dehm. Altpleistocäne Säuger von Schernfeld bei Eichstätt in Bayern. „Mitteilungen der Bayerischen Staatssammlung für Paläontologie und historische Geologie”. 2, s. 38, 1962. (niem.).
- ↑ B. Engesser. Relationships of some insectivores and rodents from the Miocene of North America and Europe. „Bulletin of Carnegie Museum of Natural History”. 14, s. 23, 1979. (ang.).
- ↑ Kretzoi 1962 ↓, s. 307, 354.
- ↑ M. Kretzoi. Insectivoren, Nagetiere und Lagomorphen der jungstpliozänen Fauna von Csarnóta im Villányer Gebirge (Südungarn). „Vertebrata Hungarica”. 1 (2), s. 239, 1959. (niem.).
- ↑ N.S. Shevyreva & G.I. Baranova. Sciuromorpha (Rodentia) from the Miocene of Zaissan Depression, Eastern Kazakhstan. „Russian Journal of Theriology”. 2 (1), s. 9, 2003. DOI: 10.15298/rusjtheriol.2.1.05. (ang.).
Bibliografia
edytuj- M. Kretzoi. A Csarnótai fauna és faunaszint / Fauna und faunenhorizont von Csarnöta. „Magyar Állami Földtani Intézet Jelentése”. 1959, s. 297–395, 1962. (węg. • niem.).
- P. Mein. Les sciuroptères (Mammalia, Rodentia) néogènes d’Europe occidentale. „Geobios”. 3 (3), s. 7–77, 1970. DOI: 10.1016/S0016-6995(70)80001-8. (ang.).
- H. de Bruijn, A.J. van der Meulen & G. Katsikatsos. The mammals from the Lower Miocene of Aliveri (Island of Evia, Greece). Part 1. The Sciuridae. „Proceedings of the Koninklijke Akademie van Wetenschappen”. Series B. 83 (3), s. 241–261, 1980. (ang.).