Polówka popękana
Polówka popękana (Agrocybe dura (Bolton) Singer) – gatunek grzybów z rodziny pierścieniakowatych (Strophariaceae)[1].
_Singer_250958.jpg)
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
polówka popękana |
| Nazwa systematyczna | |
| Agrocybe dura (Bolton) Singer Beih. bot. Cbl., Abt. B 56: 165 (1936) | |
.jpg)
.jpg)
_Singer_14446.jpg)
Systematyka i nazewnictwo
edytujPozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Strophariaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy gatunek ten opisał w 1788 r. James Bolton pod nazwą Agaricus durus, do rodzaju Agrocybe (polówka) włączył go Rolf Singer w 1936 r.[2]
- Agaricus durus Bolton 1788
- Agrocybe dura (Bolton) Singer 1936 var. dura
- Hylophila dura (Bolton) Quél. 1888
- Pholiota dura (Bolton) P. Kumm. 1871
- Pholiota dura f. cutifracta J.E. Lange1938
- Pholiota dura (Bolton) P. Kumm. 1871 f. dura
- Pholiota dura (Bolton) P. Kumm. 1871 var. dura
- Pholiota dura var. obconica C. Massal. 1910
- Togaria dura (Bolton) W.G. Sm. 1908
Nazwę polską zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r.[3]
Morfologia
edytujŚrednica 3–11 cm, kształt u młodych owocników półkulisty, później wypukły, u starszych owocników spłaszczony. Czasami posiada słabo zaznaczony garb. Jest nieco higrofaniczny. Brzeg kapelusza ze zwisającymi resztkami osłony. Początkowo jest równy, ale na starszych owocnikach porozrywany i płatowaty. Powierzchnia barwy od kremowobiałej przez kremowożółtawą lub kremowordzawą dokremowobrązowawej. U młodych owocników jest gładka, ale później zazwyczaj pęka na poletka[4].
Dość gęste, o szerokości do 7 mm, przy trzonie zatokowato wycięte. Początkowo są białawe z czasem coraz ciemniejsze, na koniec oliwkowobrązowe[4].
Wysokość 8–12 cm, grubość do 1 cm, kształt walcowaty, czasami wygięty. Posiada błoniasty nietrwały pierścień będący pozostałością osłony. Powierzchnia biała, włókienkowata, u podstawy występuje biały, filcowaty nalot grzybni[5].
Biały lub kremowy, w kapeluszu elastyczny. Młode owocniki mają zapach ogórkowo-mączny i łagodny smak, starsze mają stęchły zapach i gorzki smak[4].
Ciemnobrązowy. Zarodniki jajowate lub elipsoidalne o rozmiarach 12–13 × 6–7,5 μm[6].
- Gatunki podobne
Najłatwiej polówkę popękaną rozpoznać po kapeluszu popękanym na poletka (jednak następuje to dopiero u owocników w średnim wieku), oraz zwisających z kapelusza resztkach osłony. Podobne do niej są m.in[5]:
- polówka wczesna (Agrocybe praecox). Jest delikatniejsza, ma ciemniejsze owocniki, a jej kapelusz nie pęka na poletka. Jest też bardziej gorzka i ma mniejsze zarodniki,
- niektóre gatunki pieczarek, ale mają krótszy i grubszy trzon i ich blaszki szybko stają się czarnobrązowe.
Występowanie i siedlisko
edytujWystępuje w Ameryce Północnej oraz w Europie[6]. W Polsce jej rozprzestrzenienie i częstość występowania nie są znane. W piśmiennictwie naukowym na terenie Polski do 2003 r. podano 4 stanowiska tego gatunku[3].
Czasami tylko rośnie w lasach, najczęściej na polach, łąkach, w ogrodach, przy drogach, na wysypiskach śmieci, wśród traw. Owocniki wytwarza od czerwca do września[3]. Występuje także na zwałach ziemi z kopalni odkrywkowych, na hałdach i poboczach leśnych dróg[5].
Znaczenie
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ a b Index Fungorum [online] [dostęp 2013-03-05].
- ↑ a b Species Fungorum [online] [dostęp 2013-04-15].
- ↑ a b c Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c Na grzyby. Polówka popękana [online] [dostęp 2013-11-16].
- ↑ a b c Till R.Lohmeyer, Ute Kũnkele, Grzyby. Rozpoznawanie i zbieranie, Warszawa 2006, ISBN 83-85444-65-3.
- ↑ a b Rogers Mushrooms [online] [dostęp 2013-11-16] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-04].
- ↑ Andreas Gminder, Atlas grzybów. Jak bezbłędnie oznaczać 340 gatunków grzybów Europy Środkowej, 2008, ISBN 978-83-258-0588-3.