Parkogrzybek czerwonawy
Parkogrzybek czerwonawy, podgrzybek czerwonawy (Hortiboletus rubellus (Krombh.) Simonini, Vizzini & Gelardi) – gatunek grzybów z rodziny borowikowatych (Boletaceae)[1].
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
parkogrzybek czerwonawy |
| Nazwa systematyczna | |
| Hortiboletus rubellus (Krombh.) Simonini, Vizzini & Gelardi Index Fungorum 244: 1 (2015) | |
.JPG)
Systematyka i nazewnictwo
edytujPozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Hortiboletus, Boletaceae, Boletales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1836 r. Julius Vincenz von Krombholz nadając mu nazwę Boletus rubellus, później zaliczany on był do różnych innych rodzajów. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadali mu w 2015 r. G. Simonini, A. Vizzini i M. Gelardi, przenosząc go do nowego rodzaju Hortiboletus[1].
Niektóre synonimy naukowe:
- Boletus rubellus Krombh. 1836
- Boletus sanguineus With. 1801
- Boletus versicolor Rostk. 1844
- Boletus versicolor Kuntze 1898
- Leucobolites rubellus (Krombh.) Beck 1923
- Suillus rubellus (Krombh.) Henn. 1898
- Tubiporus rubellus (Krombh.) S. Imai 1968
- Versipellis versicolor (Rostk.) Quél. 1886
- Viscipellis sanguinea (With.) Quél. 1886
- Xerocomellus rubellus (Krombh.) Šutara 2008
- Xerocomus rubellus (Krombh.) Quél. 1896
- Xerocomus versicolor E.-J. Gilbert 1931[2].
Nazwę podgrzybek czerwonawy nadał mu Władysław Wojewoda w 1999 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten opisywany był wcześniej przez Alinę Skirgiełło jako podgrzybek wielobarwny[3]. W 2021 Komisja ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów Polskiego Towarzystwa Mykologicznego zarekomendowała używanie nazwy parkogrzybek czerwonawy[4].
Morfologia
edytujŚrednica 3–10 cm, u młodych okazów półkulisty, później rozpostarty, w końcu płaski. Powierzchnia sucha, zamszowa, podczas suchej pogody bywa popękana. Barwa początkowo intensywnie karminowoczerwona, później czerwona, w końcu matoworóżowa. Skórki nie da się oddzielić od miąższu[5].
O długości 6–15 mm, zielonkawożółte, przy trzonie wycięte lub nieco zbiegające. Pory początkowo o barwie od cytrynowożółtej do jasnożółtej, później oliwkowe. Po uciśnięciu zmieniają barwę na błękitną[5].
Wysokość 3–12 cm, grubość 4–2,5 cm, kształt walcowaty, często wygięty. Powierzchnia jasnożółta, często czerwono nabiegła lub z czerwonymi plamami[5].
Żółtawy, tylko pod skórka kapelusza czerwonawy. Przekrojony błękitnieje. Bez wyraźnego smaku i zapachu[5].
- Cechy mikroskopowe
Wysyp zarodników oliwkowobrązowy. Zarodniki o rozmiarach 10–13 × 4–5 μm i gładkiej powierzchni. W KOH barwią się na złoty kolor. Cystydy mniej lub bardziej liczne, o rozmiarach 60 × 12,5 μm[6].
Występowanie i siedlisko
edytujWystępuje w Europie i Ameryce Północnej, gdzie prawdopodobnie został zawleczony wraz z sadzonkami drzew z Europy. Wszędzie jest rzadki[6]. W Polsce niezbyt częsty[7].
Występuje od lipca do września w lasach liściastych pod dębami, lipami[7] i brzozami[8].
Znaczenie
edytujJest grzybem jadalnym[9], ale niskiej wartości z powodu niewielkich rozmiarów, miękkiego miąższu oraz szybkiego robaczywienia[10]. Często również pleśnieje porażony przez grzyby Hypomyces chrysospermus (taki spleśniały grzyb nie nadaje się do spożycia)[9].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2015-11-28] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2013-04-15] (ang.).
- ↑ Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ Rekomendacja nr 1/2021 Komisji ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów Polskiego Towarzystwa Mykologicznego [online], Komisja ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów, 20 lutego 2021.
- ↑ a b c d M. Svrcek, B. Vancura, Grzyby środkowej Europy, 1987, ISBN 83-09-01181-4.
- ↑ a b Michael Kuo, Mushroom Expert [online] [dostęp 2015-11-25].
- ↑ a b Barbara Gumińska, Władysław Wojewoda, Grzyby i ich oznaczanie, Warszawa: PWRiL, 1985, ISBN 83-09-00714-0.
- ↑ Till R.Lohmeyer, Ute Kũnkele, Grzyby. Rozpoznawanie i zbieranie, Warszawa 2006, ISBN 83-85444-65-3.
- ↑ a b Ladislav Hagara, Ottova encyklopedie hub, wyd. 1. české vyd, Praha: Ottovo nakladatelství, 2015, s. 534–535, ISBN 978-80-7451-407-4, OCLC 903090511 [dostęp 2018-09-08].
- ↑ Marek Snowarski, Xerocomus rubellus (podgrzybek czerwonawy) [online], www.grzyby.pl [dostęp 2018-09-08] (pol.).