Parafia Ewangelicko-Augsburska w Skoczowie
Parafia Ewangelicko-Augsburska w Skoczowie – zbór (parafia) luterański w Skoczowie (drugi co do wielkości w Polsce), należący do diecezji cieszyńskiej Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w RP. Mieści się przy ulicy Zofii Kossak-Szatkowskiej[1]. Swym zasięgiem obejmuje miasto Skoczów oraz jedenaście miejscowości: Dębowiec (filia), Iskrzyczyn, Harbutowice, Kiczyce, Międzyświeć, Ochaby, Pierściec (filia), Pogórze, Simoradz (filia), Wilamowice, Wiślica[2], parafia liczy około 3650 wiernych[3]. W Skoczowie znajduje się ewangelicko-augsburski cmentarz parafialny.
.jpg) kościół parafialny | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Siedziba | |
| Adres |
ul. Kossak-Szatkowskiej 74 |
| Data powołania |
1866 |
| Wyznanie | |
| Kościół | |
| Diecezja | |
| Kościół | |
| Filie | |
| Proboszcz |
ks. dr Alfred Borski |
Położenie na mapie Skoczowa  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu cieszyńskiego  | |
Położenie na mapie gminy Skoczów  | |
 49°48′12″N 18°47′23″E/49,803333 18,789722
| |
| Strona internetowa | |
Historia
edytujPo Wiośnie Ludów w 1848 r. w Cesarstwie Austriackim następuje równouprawnienie wyznań protestanckich względem dotąd panującego katolickiego uwieńczone wydaniem Patentu Protestanckiego w 1861 r. Pierwsze starania, by wybudować w Skoczowie kościół ewangelicki rozpoczął w 1849 r. skoczowski kupiec Paweł Kozioł. W rok później powstał Komitet budowy kościoła, który w 1862 r. otrzymał zezwolenie na realizację swych planów. Budowa trwała od 31 maja 1863 r. do 1865 r., a poświęcenie nastąpiło 1 listopada. W tym roku powstała obok kościoła również plebania, w 1870 r. nowa szkoła ewangelicka, a w 1904 r. w specjalnie w tym celu zakupionym budynku dom sierot. Powstała parafia obejmowała Skoczów i okolice, wyodrębniła się z obszarów trzech dotychczasowych parafii w: Cieszynie, Ustroniu i Drogomyślu.
Pierwszym pastorem w Skoczowie został Jan Karzeł, po jego śmierci w 1888 r. zastąpił go ks. Andrzej Krzywoń, który pełnił równocześnie funkcję seniora śląskiego a później superintendenta. W 1870 r. zbór liczył ok. 2200 parafian, a nabożeństwa wygłaszane były w języku polskim i raz w miesiącu niemieckim dla około 100 niemieckojęzycznych zborowników. Trzecim proboszczem w Skoczowie został ks. Józef Gabryś z Drogomyśla. Funkcję tę sprawował w latach 1912–1945, który był aktywnym zwolennikiem Śląskiej Partii Ludowej.
W 1925 parafia zrzeszała 3 257 wiernych a w 1937 3 150[4].
W czasach II wojny światowej kościół i plebania zostały poważnie uszkodzone. Dwa większe dzwony zarekwirowane zostały na cele wojenne. W czerwcu 1945 roku obowiązki administratora, a następnie proboszcza objął ks. Gustaw Broda. W czasie wojny współpracował z Batalionami Chłopskimi. W trudnych warunkach powojennych wyremontowano podniszczony kościół oraz plebanię, a także rozpoczęto odbudowę zniszczonego kościoła w Wieszczętach-Kowalach. Ks. Broda funkcję proboszcza pełnił w Skoczowie do 1956. Od 1956 do połowy 1959 roku skoczowską parafią administrował ks. Leopold Raabe. Od 1 listopada 1959 do 1 stycznia 1986 funkcję proboszcza sprawował w Skoczowie ks. Jan Noga. W tym okresie dokonano pełnej restauracji kościoła na zewnątrz i wewnątrz. Zainstalowano ogrzewanie i wprowadzono radiofonizację. Równolegle z odnową kościoła postępowała budowa nowego domu katechetycznego, zlokalizowanego obok plebanii, odnowiono kaplice w Simoradzu i Dębowcu. Powstał budynek parafialny w Wieszczętach- Kowalach oraz salka katechetyczna w Simoradzu. Rozpoczęto budowę nowego kościoła w Pierśćcu. Od 1986 roku funkcję skoczowskiego proboszcza pełnił ks. Andrzej Czyż. Za jego kadencji dokończono budowę i poświęcono nowy kościół w Pierśćcu, jak również dokonano modernizacji już nie kaplic, a kościołów w Dębowcu i w Simoradzu. W latach 1987–1988 dokonany został remont plebanii w Skoczowie, a później także budynku dawnej Szkoły Ewangelickiej. W budynku powstało mieszkanie dla proboszcza pomocniczego, sala młodzieżowa oraz sala chórowa wraz z zapleczem. Staraniem ks. A. Czyża i ks. Ryszarda Janika z Jaworza w 1994 utworzona została samodzielna parafia w Wieszczętach-Kowalach. W dniu 3 lutego 2002 stanowisko proboszcza objął ks. Adam Podżorski, w urząd proboszcza został wprowadzony wraz z nową radą parafialną. Zmarł po długiej chorobie 26 sierpnia 2018[5]. Ogłoszony został wakat na stanowisko proboszcza. Wybory na ten urząd odbyły się dnia 23 września 2018 a wygrał je ks. Alfred Borski[6]. Wprowadzony został w urząd proboszcza parafii dnia 18 listopada 2018, w czasie uroczystego nabożeństwa w Skoczowie.
Dotychczas urząd proboszcza sprawowało dziesięciu księży (w tym dwóch administratorów):
- ks. Jan Karzeł, w latach 1866-1888,
- ks. superintendent Andrzej Krzywoń, w latach 1889-1911,
- ks. Józef Gabryś, w latach 1912-1945,
- ks. Gustaw Broda, w latach 1945-1956,
- ks. Leopold Raabe, administrator w latach 1956-1959,
- ks. Jan Noga, w latach 1959-1986,
- ks. Andrzej Czyż, w latach 1986-2002,
- ks. Adam Podżorski, w latach 2002-2018
- ks. Mirosław Czyż (proboszcz pomocniczy), w latach 2010-2016[8][9]
- bp Adrian Korczago, administrator w roku 2018,
- ks. dr Alfred Borski, od 18.11.2018 - nadal.
Filiały
edytujDębowiec
edytujWedług austriackiego spisu ludności z 1910 r. w Dębowcu mieszkało 417 ewangelików, stanowiących 42,4% jego mieszkańców[10]. Posiadali oni tu swój cmentarz, na obszarze którego w 1912 r. poświęcono nową kaplicę. Z kolei w 2011 r. poświęcono nowy dom zborowy[11]
Simoradz
edytujW 1545, w okresie reformacji, miejscowa ludność przeszła w znacznej mierze na wyznanie luterańskie i przejęła miejscowy kościół odnawiając go w 1611[12]. W 1654 władze austriackie w ramach kontrreformacji na mocy rozporządzenia odebrały budynek kościoła i zamknęły go[12]. Miejscowi ewangelicy zostali pozbawieni świątyni na wiele lat. Sytuację zmieniło powstanie kościoła i zboru obejmującego Simoradz w Drogomyślu w 1788 r., a jeszcze bliżej w Skoczowie w 1865 r. W 1910 r. ewangelików w Simoradzu było 356 (62,6% mieszkańców)[10]. W latach 1926–1928 na ewangelickim cmentarzu założonym w 1857 r. powstała kaplica, przemianowana w 1995 r. na kościół Ducha Świętego.
Galeria
edytuj-
Kompleks budynków parafialnych w Skoczowie -
-
-
Przypisy
edytuj- ↑ Informacje o parafii
- ↑ Okolicznościowy folder z okazji 140-lecia parafii
- ↑ Historia [online], skoczow.luteranie.pl [dostęp 2020-01-16] (pol.).
- ↑ Stefan Król: Śląsk Cieszyński w latach 1918-1945. Krzysztof Nowak (redakcja). Cieszyn: Starostwo Powiatowe w Cieszynie, 2015, s. 251. ISBN 978-83-935147-5-5.
- ↑ Luteranie.pl: Aktualności [online], www.luteranie.pl [dostęp 2018-09-23].
- ↑ Luteranie.pl: Aktualności [online], www.luteranie.pl [dostęp 2018-09-23].
- ↑ Historia [online], skoczow.luteranie.pl [dostęp 2018-12-11] [zarchiwizowane z adresu 2018-12-01].
- ↑ Nowy proboszcz pomocniczy w Skoczowie [online], old.luteranie.pl [dostęp 2021-04-08].
- ↑ Wprowadzenie ks. Mirosława Czyża w urząd proboszcza w Pszczynie i Studzionce [online], www.studzionka.net.pl [dostęp 2021-04-08].
- ↑ a b Ludwig Patryn (ed): Die Ergebnisse der Volkszählung vom 31. Dezember 1910 in Schlesien. Troppau: 1912. (niem.).
- ↑ www.skoczow.luteranie.pl: Poświęcenie domu parafialnego i kościoła w Dębowcu
- ↑ a b Michna 2010, s 33.
Bibliografia
edytuj- Franciszek Michejda: Dzieje Kościoła ewangelickiego w Księstwie Cieszyńskim (od Reformacji do roku 1909). Katowice: Dom Wydawniczy i Księgarski "Didache", 1992, s. 169. ISBN 83-85572-00-7.
- Gustaw Michna: Z przeszłości Simoradza. Simoradz: Galeria "Na Gojach", 2010, seria: Rys monograficzny Gminy Dębowiec. ISBN 978-83-60551-26-4.
- Historia parafii w Skoczowie