Papirus 69
Papirus 69 (według numeracji Gregory-Aland), oznaczany symbolem – wczesny grecki rękopis Nowego Testamentu, spisany w formie kodeksu na papirusie, datowany na III wiek. Zawiera fragmenty Ewangelii według Łukasza, której tekst przekazuje w swobodnej parafrazie. Zachodzi tekstualne podobieństwo do Ewangelii Marcjona. Fragment jest cytowany w krytycznych wydaniach greckiego Nowego Testamentu.
 strona recto z fragmentami tekstu Łk 22,41.45-48 | |
| Data powstania |
III wiek |
|---|---|
| Rodzaj |
kodeks papirusowy |
| Numer |
|
| Zawartość |
Ewangelia Łukasza 22 † |
| Język |
grecki |
| Rozmiary |
15 × 25 cm |
| Typ tekstu |
tekst zachodni |
| Kategoria |
IV |
| Miejsce przechowywania |
Sackler Library |
Opis
edytujZachował się tylko fragment jednej karty kodeksu z tekstem Ewangelii Łukasza 22,41.45-48.58-61[1]. Oryginalna karta miała rozmiary 15 cm na 25 cm, tekst prawdopodobnie pisany był w dwóch kolumnach na stronę. Skryba miał rękę wprawioną w pisaniu dokumentów. Kształty liter podobne są do [2].
Nomina sacra pisane są skrótami (ΙΗΝ, ΚΣ), liczba 12 zapisywana jest skrótem ΙΒ[3].
Według Alanda jest jednym z czterech wczesnych rękopisów Ewangelii Łukasza[4].
Tekst
edytujTekst grecki rękopisu reprezentuje zachodnią tradycję tekstualną. Kurt Aland tekst rękopisu określił jako „wolny” i zaklasyfikował go do kategorii IV. Aland uznał go za prekursora Kodeksu Bezy[1]. Fragment zawiera trzy warianty charakterystyczne dla Kodeksu Bezy, posiada przy tym jednak aż osiem wariantów niezgodnych z Kodeksem Bezy, co osłabia związek tekstualny z nim[5].
Brak tekstu Łk 22,42-45a (krwawy pot Jezusa); papirus 69 jest jednym z najwcześniejszych rękopisów nie posiadających tego tekstu obok , Kodeksu Synajskiego, Watykańskiego, Borgianus, oraz Waszyngtońskiego[2]. Posiada unikatowy wariant w Łk 22,61, wedle którego Piotr spogląda na Jezusa, wszystkie pozostałe rękopisy mają odwrotnie. Claire Clivaz sugerowała, że (P. Oxy 2383) powinien być traktowany jako świadek Marcjonistycznej Ewangelii Łukasza[6]. Peter M. Head uznał, że teza ta jest niemożliwa do obrony[7].
[recto]
- [εις πειρασ]μ[ον] [41] κ̣[αι αυτος απεσ]
- [πασθη απ αυτων ωσ]ε̣ι λιθου β̣ο̣λ̣[ην]
- [και θεις τα γονατα προσ]η̣υ̣χ̣ε̣τ̣ο̣
- [45] [ελθων προς τους μ̣αθ]ητ[ας ευ]
- [ρεν αυτους καθευ]δοντας κοι
- [μωμενους αυτους απο τη]ς̣ λυπης [46] [κ]α̣ι̣
- [ειπεν αυτοις] τ̣ι κ̣α̣θευδ̣ε
- [τε ανασταντες πρ]ο̣σ̣ευχεσ̣θ̣ε
- [ινα μη εισελθητε εις πει]ρ̣ασμ̣ο̣ν̣
- [47] [ετι δε αυτου λαλουντος ι]δου̣
- [οχλος και ο λεγομενος ιου]δ̣ας
- [εις των ι̅β̅ προηρχετο α]υ̣[τ]ους
- [και εγγισας εφιλησε]ν̣ τ̣ον ι̣̅η̅ν̅
- [48] [ι̅η̅ς̅ δε ειπεν αυτω ιουδα φι]λ̣η̣[ματι
[verso]
- [58] – [ιδων] α̣υ̣[τ]ω̣ ε̣[φη και συ εξ αυτων ει]
- ο̣ δ̣ε ειπεν [α̅ν̅ε̅ ουκ ειμι [59] και δι]
- α̣σ̣τασης ωσ̣[ει ωρας α̅ αλλος τις ισχυ]
- ριζ̣ετο λεγω[ν επ αληθειας και]
- ου̣τ̣ο̣ς ην μ[ετ αυτου και γαρ γα]
- λ̣[ι]λ̣α̣ιος εστ̣[ιν] [60] [ειπεν δε ο πετρος]
- α̣ν̣̅ε ουκ οι[δα ο λεγεις και ετι]
- αυτου λαλου̣[ντος παραχρημα]
- ε̣φωνησεν̣ [αλεκτωρ] [61] [και στρα]
- φεις ο πε̣τ̣ρ̣[ος ενεβλεψεν αυ]
- τω τοτε [υπεμνησθη ο πετρος]
- τ̣ου ρημ[ατος του κ̅υ̅ ως ειπεν]
- αυ̣τω π[ριν αλεκτορα φωνησαι ση]
- μ̣[ερον απαρνηση με τρις] [62] [και]
Historia
edytujPaleograficznie rękopis datowany jest przez INTF na wiek III[1]. Comfort datuje go na połowę III wieku ze względu na paleograficzne podobieństwa do rękopisów P. Teb. 268, P. London 2665 oraz P. Oxy. 412[2].
Rękopis odkryty został w Oksyrynchos, na liście rękopisów znalezionych w Oksyrynchos znajduje się na pozycji 2383. Kurt Aland umieścił go na liście rękopisów Nowego Testamentu, w grupie papirusów, dając mu numer 69[8]. Tekst opublikowany został przez E. G. Turnera w 1957 roku[9]. Rękopis badali Claire Clivaz, Peter M. Head, Thomas Wayment.
Cytowany jest w krytycznych wydaniach Nowego Testamentu (NA27, UBS4)[10].
Obecnie przechowywany jest w Sackler Library (Oxy. 2383) w Oksfordzie[1].
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ a b c d Aland i Aland 1995 ↓, s. 100.
- ↑ a b c Philip W. Comfort, David P. Barrett: The Text of the Earliest New Testament Greek Manuscripts. Wheaton, Illinois: Tyndale House Publishers Incorporated, 2001, s. 471. ISBN 0-8423-5265-1, ISBN 978-0-8423-5265-9.
- ↑ Philip W. Comfort, David P. Barrett: The Text of the Earliest New Testament Greek Manuscripts. Wheaton: Tyndale House Publishers Incorporated, 2001, s. 472.
- ↑ Aland i Aland 1995 ↓, s. 85.
- ↑ E.G. Turner, Oxyrhynchus Papyri XXIV, London 1957, p. 2.
- ↑ C. Clivaz, The Angel and the Sweat Like 'Drops of Blood' (Lk 22:43–44): P69 and f13, HTR 98 2005), p. 420.
- ↑ Note a Marcjonite Manuscript Evangelical Textual Criticism.
- ↑ Aland i Aland 1995 ↓, s. 74.
- ↑ E. Lobel, C.H. Roberts, E.G. Turner, J.W.B. Barns, Oxyrhynchus Papyri XXIV, London 1957, s. 1-4.
- ↑ NA27 ↓, s. 58.
Bibliografia
edytuj- Krytyczne wydania greckiego NT
- K. Aland, M. Black, C.M. Martini, B. Metzger, A. Wikgren: The Greek New Testament. Wyd. 3. Stuttgart: United Bible Societies, 1983. (gr.). [UBS3]
- B. Aland, K. Aland, J. Karavidopoulos, C.M. Martini, B. Metzger, A. Wikgren: The Greek New Testament. Wyd. 4. Stuttgart: United Bible Societies, 1993. ISBN 978-3-438-05110-3. (gr.). [UBS4]
- Eberhard et Erwin Nestle: Novum Testamentum Graece. communiter ediderunt: K. Aland, M. Black, C.M. Martini, B.M. Metzger, A. Wikgren. Wyd. 26. Stuttgart: Deutsche Bibelgesellschaft, 1991. ISBN 3-438-05100-1. (gr.). [NA26]
- Eberhard et Erwin Nestle: Novum Testamentum Graece. communiter ediderunt: B. et K. Aland, J. Karavidopoulos, C.M. Martini, B.M. Metzger. Wyd. 27. Stuttgart: Deutsche Bibelgesellschaft, 2001. (gr.). [NA27]
- Opracowania
- Kurt Aland, Alter und Entstehung des D-Textes im Neuen Testament. Betrachtung zu P69 und 0171, Miscellànea papirològica Ramo Roca-Puig, S. Janeras, Barcelona, 1987, s. 37–61.
- K. Aland, B. Aland: The Text of the New Testament: An Introduction to the Critical Editions and to the Theory and Practice of Modern Textual Criticism. przeł. Erroll F. Rhodes. Grand Rapids, Michigan: William B. Eerdmans Publishing Company, 1995. ISBN 978-0-8028-4098-1.
- Claire Clivaz (2005) The Angel and the Sweat Like „Drops of Blood” (Lk 22:43-44): P69 and f13, HTR 98, doi:10.1017/S0017816005001045.
- Ehrman & Plunkett (1983), The Angel and the Agony: The Textual Problem of Luke 22:43 44, Catholic Biblical Quarterly,45, pp. 401–16.
- Peter M. Head (1993), Christology and Textual Transmission: Reverential Alterations in the Synoptic Gospels, Novum Testamentum, Vol. 35, Fasc. 2 (Apr., 1993), esp. pp. 123–126.
- E. G. Turner: The Typology of the Early Codex. Philadelphia: 1977, s. 21 – 149.
- Wayment (2008), Thomas A., A new transcription of POxy 2383 (P69), NovT 50, pp. 351–57.
- Philip W. Comfort, David P. Barrett: The Text of the Earliest New Testament Greek Manuscripts. Wheaton, Illinois: Tyndale House Publishers Incorporated, 2001, s. 470-472. ISBN 0-8423-5265-1, ISBN 978-0-8423-5265-9.