Wikipedia

Płowce (województwo podkarpackie)

wieś w województwie podkarpackim

Płowce – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie sanockim, w gminie Sanok[4][5].

Płowce
wieś
Ilustracja
Widok na Płowce od strony północno-zachodniej (2011)
Państwo

 Polska

Województwo

 podkarpackie

Powiat

sanocki

Gmina

Sanok

Liczba ludności (2020)

340[2]

Strefa numeracyjna

13

Kod pocztowy

38-500[3]

Tablice rejestracyjne

RSA

SIMC

0359534[4]

Położenie na mapie gminy wiejskiej Sanok
Mapa konturowa gminy wiejskiej Sanok, blisko centrum po lewej na dole znajduje się punkt z opisem „Płowce”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Płowce”
Położenie na mapie województwa podkarpackiego
Mapa konturowa województwa podkarpackiego, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Płowce”
Położenie na mapie powiatu sanockiego
Mapa konturowa powiatu sanockiego, u góry znajduje się punkt z opisem „Płowce”
Ziemia49°32′38″N 22°10′18″E/49,543889 22,171667[1]
Multimedia w Wikimedia Commons
Kaplica filialna pw. Matki Bożej Anielskiej

W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie krośnieńskim.

Historia

edytuj

Wieś królewska położona na przełomie XVI i XVII wieku w ziemi sanockiej województwa ruskiego[6], w drugiej połowie XVII wieku należała do starostwa sanockiego[7].

Według stanu z 1855 właścicielem posiadłości tabularnej w Płowcach był Władysław Bernatowicz[8] (zmarły 25 grudnia 1859[9]), a w 1868 Antonina Burnatowicz[10].

Jeszcze około 1863 wieś składała się z niewielkiego folwarku oraz około 20 małych osad[11]. Wkrótce potem przedsiębiorca Jan Okołowicz (późniejszy burmistrz Sanoka) rozpoczął kopanie nafty na płowieckich gruntach włościańskich – początkowo bez powodzenia, a potem z sukcesem[11]. Za jego przykładem podążali kolejni, wskutek czego powstawały spółki celowane w poszukiwanie i wydobycie nafty[11]. Przed 1868 do Muzeum Techniczno-Przemysłowego w Krakowie trafiły okazy nafty surowej z kopalni Aleksandrowicza i spółki w Płowcach, jak również czyszczonej w ich fabryce w Sanoku i oleju do smarowania machin, otrzymywanego w tej fabryce[12]. Niedługo przed 1870 dobra miejscowego majątku dworskiego zakupiła spółka inż. Leonarda Aleksandrowicza i w tamtejszym ogrodzie podjęto prace wydobywcze nafty[11]. Według relacji z wiosny 1870 na obszarze 3 morgów wznosiło się kilkaset rusztowań tj. wież wiertniczych[11]. Studnie wydobywcze posiadały swoje imiona np. „Laura”, „Eugenia”[11]. W pobliżu wież istniały zabudowania dozorców, kuźnie przedsiębiorców[11]. Scenerię tego rejonu przedstawiały kominy z wydobywającym się z nich dymem, hałas maszyny parowej, pomp i świdrów, a czasem także wybuch dynamitów[11]. Na miejscu pracowało kilkuset robotników zarówno na ziemi jak i pod ziemią[11]. W zakresie przemysłu naftowego w Płowcach działała kopalnia Domsa, spółka starosty sanockiego Tytusa Lewandowskiego, tzw. „spółka adwokacka” (dr Seweryn Popiel, dr Erazm Łobaczewski i inni)[11][13]. Na początku 1870 w Płowcach wydobywano dziennie około 3000 garncy nafty (więcej niż konkurująca Bóbrka) i swoją produkcją zaopatrywała siedem okolicznych destylarni, w tym dwie działające w Sanoku[11]. Osiągnięcia te przyczyniły się wówczas do wzrostu ludności Sanoka w związku z napływem zainteresowanych[11]. Skutkowało to także wykupem ziemi we wsi[11]. Według stanu z 1872 właścicielem Płowiec był nadal Leonard Aleksandrowicz i Spółka[14]. Przed 1873 została zawiązana poznańsko-galicyjska spółka[15]. W Wystawie Światowej w Wiedniu 1873 w zastępstwie Jana hr. Tarnowskiego uczestniczył ww. adwokat dr Seweryn Popiel, przedstawiając surowy produkt oleju skalnego i statystykę produkcji[16][17][18][19] (według innej relacji naftę i mapę kopalni[20]). Przez wiele lat na przełomie XIX/XX wieku właścicielem tabularnym dóbr ziemskich we wsi był wspomniany Jan hr. Tarnowski (oraz Spółka Komandytowa, a także Edmund Wasylkowski, posiadający Płowce Damianówkę)[21][22][23][24][25][26]. W 1911 gmina posiadała we wsi 7 ha, a włościanie 231 ha[27].

W 1913 w Sanoku została ustanowiona ulica Płowiecka[28]. Do Sanu w Sanoku uchodzi Potok Płowiecki, biegnący od Płowiec.

Do 1939 w Płowcach działała publiczna szkoła powszechna, czytelnia Towarzystwa Szkoły Ludowej, świetlica oddziału Związku Pracy Obywatelskiej Kobiet[29]. W tym czasie nie działały już kopalnie ropy naftowej, której pokłady z uwagi na podskórny charakter zostały zalane przez wodę[29].

23 czerwca 1946 w Płowcach został aresztowany Kazimierz Kocyłowski, żołnierz partyzantki antykomunistycznej.

Sport

edytuj

W 2005 został założony klub piłkarski KS Stalfred Płowce/ Stróże Małe, który funkcjonuje w ramach wsi Płowce i Stróże Małe[30]. W sezonie 2018/2019 klub awansował do A klasy w grupie Krosno I i utrzymuje się do dnia dzisiejszego.[31].

Osoby związane z miejscowością

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 102622
  2. ↑ Raport o stanie gminy Sanok za 2020 rok [online], Biuletyn Informacji Publicznej Urząd Gminy Sanok, 6 maja 2021, s. 7 [dostęp 2022-02-08] (pol.).
  3. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 939 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  4. ↑ a b GUS. Wyszukiwarka TERYT
  5. ↑ Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  6. ↑ Atlas historyczny Rzeczypospolitej Polskiej wydany z zasiłkiem Akademii Umiejętności w Krakowie, [T. 1] , Epoka przełomu z wieku XVI-ego na XVII-sty. Dział II-gi. "Ziemie Ruskie" Rzeczypospolitej, Dział opracowany przez Aleksandra Jabłonowskiego [...], k. 4.
  7. ↑ Lustracja województwa ruskiego 1661-1665. Cz. 1, Ziemia Przemyska i Sanocka, wydali Kazimierz Arłamowski i Wanda Kaput, Wrocław-Warszawa-Kraków 1970, s. 258.
  8. ↑ Hipolit Stupnicki: Skorowidz wszystkich miejscowości położonych w królestwie Galicyi i Lodomeryi jakoteż w wielkim księstwie Krakowskiem i księstwie Bukowińskiem, pod względem politycznej i sądowej organizacyi kraju wraz z dokładnem oznaczeniem parafii, poczt i właścicieli tabularnych, ułożony porządkiem abecadłowym. Lwów: Karol Wild, 1855, s. 162.
  9. ↑ Księga zmarłych 1855–1878 Sanok. Parafia rzymskokatolicka w Sanoku, s. 50 (poz. 123).
  10. ↑ Skorowidz wszystkich miejscowości położonych w Królestwie Galicyi i Lodomeryi wraz z Wielkiem Księstwem Krakowskiem. Lwów: 1868, s. 161.
  11. ↑ a b c d e f g h i j k l m Gospodarstwo, przemysł i handel. Kopalnie i destylarnie w Płowcach. „Kraj”. Nr 89, s. 3, 20 kwietnia 1870.  Gospodarstwo, przemysł i handel. Kopalnie i destylarnie w Płowcach. (Dokończenie.). „Kraj”. Nr 90, s. 2-3, 21 kwietnia 1870. 
  12. ↑ Korespondencja Gazety Polskiej. „Gazeta Polska”. Nr 1, s. 2, 2 stycznia 1868. 
  13. ↑ Kronika. Kopalnia nafty w Płowcach pod Sanokiem. „Echo z nad Sanu”. Nr 10, s. 2, 5 lipca 1885. 
  14. ↑ Konrad Orzechowski: Przewodnik statystyczno topograficzny i skorowidz obejmujący wszystkie miejscowości z przysiółkami w Królestwie Galicyi W.X. Krakowskiem i X. Bukowinie, według najświeższych skazówek urzędowych. Kraków: 1872, s. 61.
  15. ↑ Adolf Jabłoński. O nafcie, szczególnie galicyjskiej. „Gazeta Przemysłowo-Rzemieślnicza”. Nr 43, s. 340, 13 (25) października 1873. 
  16. ↑ Gospodarstwo, przemysł i handel. „Gazeta Lwowska”. Nr 163, s. 946, 17 lipca 1872. 
  17. ↑ Weltaustellung 1873 in Wien. Angemeldete Firmen. „Wr. Weltaustellungs-Zeitung / Int. Austellungs-Zeitung”. Nr 13, s. 5, 19 lutego 1873. (niem.). 
  18. ↑ Agaton Giller: Polska na Wystawie Powszechnej w Wiedniu 1873 r. Listy Agatona Gillera. T. 1-2.. Lwów: 1873, s. 155.
  19. ↑ Welt-Ausstellung 1873 in Wien. Offizieller General-Catalog. Wiedeń: Verlag der General-Direction, 1873, s. 4, 24.
  20. ↑ Heinrich Eduard Gintl: Wykaz udziału Galicyi i wielkiego księztwa Krakowskiego na powszechnej wystawie 1873 w Wiedniu. Wiedeń: 1873, s. 38.
  21. ↑ Jan Bigo: Najnowszy skorowidz wszystkich miejscowości z przysiółkami w Królestwie Galicyi, Wielk. Księstwie Krakowskiem i Księs. Bukowińskiem z uwzględnieniem wszystkich dotąd zaszłych zmian terytoryalnych kraju. Złoczów: 1886, s. 146.
  22. ↑ Tadeusz Pilat: Skorowidz dóbr tabularnych w Galicyi z Wielkiem Ks. Krakowskiem. Lwów: 1890, s. 152.
  23. ↑ Jan Bigo: Najnowszy skorowidz wszystkich miejscowości z przysiółkami w Królestwie Galicyi, Wielkim Księstwie Krakowskiem i Księs. Bukowińskiem z uwzględnieniem wszystkich dotąd zaszłych zmian terytoryalnych kraju. Lwów: 1897, s. 144.
  24. ↑ Jan Bigo: Najnowszy skorowidz wszystkich miejscowości z przysiółkami w Królestwie Galicyi, Wielkim Księstwie Krakowskiem i Księstwie Bukowińskiem z uwzględnieniem wszystkich dotąd zaszłych zmian terytoryalnych kraju. Lwów: 1904, s. 132.
  25. ↑ Jan Bigo: Najnowszy skorowidz wszystkich miejscowości z przysiółkami w Królestwie Galicyi, Wielkiem Księstwie Krakowskiem i Księstwie Bukowińskiem z uwzględnieniem wszystkich dotąd zaszłych zmian terytoryalnych kraju. Lwów: 1914, s. 125.
  26. ↑ Jan Bigo: Najnowszy skorowidz wszystkich miejscowości z przysiółkami w Królestwie Galicyi, Wielkiem Księstwie Krakowskiem i Księstwie Bukowińskiem z uwzględnieniem wszystkich dotąd zaszłych zmian terytoryalnych kraju. Lwów: 1918, s. 125.
  27. ↑ Skorowidz powiatu sanockiego wydany na podstawie dat zebranych w roku 1911. Sanok: 1911, s. 14.
  28. ↑ Ludwik Glatman. Nowe nazwy ulic Wielkiego Sanoka (dokończenie). „Tygodnik Ziemi Sanockiej”. Nr 36, s. 2, 31 sierpnia 1913. 
  29. ↑ a b Kwestionariusz 1939 ↓, s. 1.
  30. ↑ Historia klubu na stronie futbolowo.pl
  31. ↑ Ludowy Klub Sportowy Płowce/Stróże Małe. 90minut.pl. [dostęp 2014-10-16].

Bibliografia

edytuj

Linki zewnętrzne

edytuj
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Płowce_(województwo_podkarpackie)&oldid=73090300”