Olga Hepnarová
Olga Hepnarová (ur. 30 czerwca 1951 w Pradze, zm. 12 marca 1975 tamże – więzienie Pankrác) – czechosłowacka masowa morderczyni, która wjechała ciężarówką w przechodniów, zabijając osiem osób. Ostatnia kobieta skazana w Czechosłowacji na karę śmierci[1].
| |
| Data i miejsce urodzenia |
30 czerwca 1951 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przyczyna śmierci |
kara śmierci przez powieszenie |
Dzieciństwo
edytujOlga pochodziła z bogatej rodziny, ojciec był urzędnikiem bankowym, matka wziętą dentystką[1][2]. Rodzice, mówiła Olga w czasie późniejszego procesu, traktowali ją gorzej niż siostrę; Olga mówiła o sobie „ludzki podnóżek”[1], Prügelknabe, otloukánek (chłopiec do bicia, kozioł ofiarny[3]), popychadło[2]. W liście do mediów napisała: „Mam przezwiska: Smoczyca (bo musiałam walczyć ze wszystkimi), Mumia, Tarzan, Połamany Anioł, Kamienny Kwiatek, Śpiąca Panna”[2].
W wieku 13 lat (15 czerwca 1964[3]) próbowała popełnić samobójstwo[1]. Następnie dziewczyna była leczona psychiatrycznie w zamkniętym zakładzie w Oparzanach[2]; próbowała stamtąd uciec[1]. Złapana przez sanitariuszy szpitala była maltretowana[1]. Została też pobita do krwi przez kilka agresywnych pacjentek szpitala[1][2]. W aktach medycznych nie odnotowano u niej choroby psychicznej[1]. Lekarze uznali ją za zdrową, a seksuolodzy orzekli, że jej seksualność nie plasuje się ani jako homo-, ani jako heteroseksualna[1]. Była postrzegana jako chłopczyca[1]. W wieku 14 lat paliła 5 papierosów dziennie[2].
W czasie późniejszych przesłuchań Olga przyznała się do podpalenia domku letniskowego rodziców w Zábrodí w 1970[2][3]. Intencją były zemsta na ojcu i przerwanie kłótni rodziców[2].
Dorosłe życie
edytujPo skończeniu szkoły podstawowej przez cztery lata przyuczała się do zawodu artystycznej introligatorki[2]. Za pierwszym razem zdała egzamin na prawo jazdy[1][2][3].
Szybko wyprowadziła się z domu, jeszcze jako nastolatka zaczęła żyć na własny rachunek[1]. Odwiedzana przez kochanki nie potrafiła zbudować stałej relacji[1]. Zdaniem Petra Kazdy mogło być to spowodowane zespołem Aspergera[1]. Lubiła czytać Jeana-Paula Sartre'a, Alberta Camusa, Franza Kafkę[1], Freuda, Nezvala, Rilkego[2]. Z pomocą matki kupiła w 1971 ziemię w Olešku[2][3].
Zatrudniła się jako kierowca w Zakładach Transportowych Poczt i Telekomunikacji[1], następnie przeszła do komunikacji miejskiej[2].
Na początku roku 1973 sprzedała swoją chatkę i zamieszkała w hotelu robotniczym w Pradze[2]. W ostatnich miesiącach przed morderstwem Olga zaprzyjaźniła się z Miroslavem Davidem[2]. Jego zdaniem „Olga strasznie chciała żyć cicho jak myszka, ale impertynencja świata sprawiła, że było inaczej. Kiedy nie mogła spełnić pragnienia, by żyć, zapragnęła zabijać”[2].
Wykluczenie ze społeczeństwa sprawiło, że Olga chciała się na nim zemścić. Na początku planowała wspiąć się na którąś z wysokich budowli na placu Wacława i strzelać do ludzi[1][2]. Myślała też o doprowadzeniu do wykolejenia pociągu[1][2]. Nie miała jednak możliwości, by tego dokonać[1][2].
Zbrodnia
edytujKupiła od studenta medycyny ludzką czaszkę, którą woziła na desce rozdzielczej[1][2]. Do środka wkładała zapaloną świeczkę[1]. Matka pomogła jej wstawić do czaszki ludzkie zęby, do czego przyznała się w czasie procesu[1][2]. 9 lipca 1973 roku zepchnęła swojego trabanta ze zbocza koło Oleška[2], następnego dnia wypożyczyła samochód marki Praga RN[1]. Wysłała dwa listy do redakcji pism „Svobodné slovo” i „Mlady svět”, napisane dwa dni wcześniej[3][2]:
Proszę, żebyście przyjęli ten list jako dokument. Oto moja spowiedź. Ja, Olga Hepnarová, ofiara waszego bestialstwa, skazuję was na karę śmierci przez przejechanie, a ogłaszam, że za moje życie jest X ludzi mało. Acta non verba.
10 lipca 1973 celowo wjechała ciężarówką marki Praga RN w grupę ludzi stojących na przystanku tramwajowym w praskich Holešovicach, zabijając 8 osób (3 osoby zginęły na miejscu, 5 zmarło w wyniku obrażeń[2]) i raniąc 12 kolejnych – przy ulicy Obrońców Pokoju na przystanku było około 30 osób[1][2]. Nie próbowała uciec z miejsca zdarzenia, funkcjonariuszowi, który pierwszy dotarł na miejsce, powiedziała, że czynu dokonała z rozmysłem[2][3]. Badanie krwi nie wykazało obecności alkoholu i narkotyków[2][3].
Proces
edytujProces trwał pięć dni[2]. Twierdziła, że gdyby było to możliwe, powtórzyłaby swój czyn, żałowała, że ofiar nie było więcej[1]. W czasie procesu oświadczyła, że wrogość do społeczeństwa wynikała z powodu jej niezrozumienia. Początkowo uważano, że Olga może być związana z antykomunistycznym ruchem, który próbuje pokazać słabość systemu. Ta możliwość została jednak wykluczona[1][2]. Lekarze ocenili jej inteligencję jako ponadprzeciętną[3].
Uznana za zdrową psychicznie została 6 kwietnia 1974 skazana na karę śmierci i powieszona 12 marca 1975 w więzieniu na Pankrácu po odmowie ułaskawienia przez premiera Lubomíra Štrougala[2], który zastępował chorego prezydenta Ludvika Svobodę. Nie odwoływała się od wyroku; zrobiła to jej matka, lecz prośba została rozpatrzona negatywnie[1][2]. Na krótko przed wykonaniem wyroku zaczęła mówić, że Olga Hepnarová umarła, a ona nazywa się Sandy Winiferowá[3].
Film
edytujW 2016 Tomáš Weinreb i Petr Kazda zrealizowali czesko-polski film Ja, Olga Hepnarová z Michaliną Olszańską w roli głównej, opowiadający o jej losach[4].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa Artur Zaborski, Miała 22 lata, gdy z zimną krwią zabiła osiem osób. ''Gdybym mogła, zrobiłabym to samo ponownie'', „gazetapl” [dostęp 2018-06-29] (pol.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae Piotr Gawliński, Popychadło, „wyborcza.pl”, 4 września 2013 [dostęp 2018-06-29] (pol.).
- ↑ a b c d e f g h i j Martyna Nowosielska-Krassowska, Skręciłam na chodnik, przejeżdżałam ludzi. Wynik sprawdziłam w lusterku [online], TVN24.pl [dostęp 2018-06-29].
- ↑ FilmPolski.pl, „FilmPolski” [dostęp 2018-06-29] (pol.).