Non, je ne regrette rien
Non, je ne regrette rien ([nɔ̃ ʒə nə ʁəɡʁɛt ʁjɛ̃], tłum. „Nie, niczego nie żałuję”) – francuska piosenka skomponowana przez Charlesa Dumonta, do której słowa napisał Michel Vaucaire[4]. Powstała w 1956 roku[5], a pierwsza wersja utworu, wydana w 1961 roku, została nagrana przez Édith Piaf[4].
| Wykonawca utworu | |
| Édith Piaf | |
| Wydany |
styczeń 1961[1] |
|---|---|
| Nagrywany |
listopad 1960[2] |
| Gatunek | |
| Długość |
2:20 |
| Twórca |
Charles Dumont (muzyka), Michel Vaucaire (tekst) |
| Wydawnictwo | |
Piosenka w wykonaniu Piaf notowana była przez 7 tygodni (styczeń – czerwiec 1961) na 1. pozycji francuskiego zestawienia uwzględniającego sprzedaż płyt i emisję w rozgłośniach radiowych (IFOP)[6]. Mimo że utwór „Non, je ne regrette rien” wszedł do repertuaru Piaf trzy lata przed śmiercią wykonawczyni, piosenkarka jest identyfikowana właśnie z tą piosenką[7], która jest jednocześnie uznawana za jej epitafium[1]. Utwór stał się światowym symbolem chanson française (francuskiej muzyki popularnej)[1].
Piosenkę również nagrali muzycy: Shirley Bassey (1965), Duke Ellington and His Orchestra (ang. No Regrets, 1962), Elaine Paige (1994)[8], Johnny Hallyday (2000)[9], Patricia Kaas (2012), Mireille Mathieu (niem. Nein, es tut mir nicht leid, 1985). Swoją aranżację utworu nagrał też niemiecki zespół heavymetalowy Rammstein[4][1]. W 2011 roku wydany został album Od Piaf do Garou Michała Bajora, na którym znalazła się jego aranżacja piosenki[10].
Historia piosenki
edytujVaucaire zatytułował ją pierwotnie „Non, je ne trouverai rien” (tłum. „Nie, nic nie znajdę”), planując przekazać ją Rosalie Dubois. Zmienił jednak zdanie i postanowił włączyć utwór do repertuaru Piaf, po czym zmienił część tytułu na regrette. Ta modyfikacja tekstu miała związek z jego świadomością, jak wielu rzeczy musiała żałować[7]. Kiedy Dumont skomponował tę piosenkę, nie miała ona tytułu (w jego zamierzeniu miała się stać patriotycznym hymnem), ale tekściarz Michel Vaucaire przekształcił ją w pean odnoszący się do ludzkiego ducha i pokrzepiającej siły miłości[1].
24 października 1960 roku Vaucaire i Dumont przybyli do mieszkającej przy boulevard Lannes artystki i zaprezentowali jej piosenkę[1]. Piaf, która była wówczas wycieńczona alkoholem, narkotykami i licznymi romansami, w wieku 44 lat zakończyła karierę. Odrzucała wszystkie propozycje by powrócić na scenę. Pogardziła też Dumontem, którego odprawiła mówiąc o nim (wg Dumonta): „mechaniczny kompozytor pozbawiony wielkiego talentu, ktoś kto napisał mierne numery dla połowy tuzina piosenkarzy”. Kiedy w końcu Piaf zgodziła się ostatecznie spotkać z twórcami późniejszego przeboju, powiedziała im: „odsłucham tylko jednej piosenki. Tylko jednej”. Mimo że kompozytor zdawał sobie sprawę, że piosenkarka odrzuci ich utwór, usiadł przy fortepianie, zagrał na nim i głośno zaśpiewał „Non, je ne regrette rien”. Zapadła cisza, i po chwili Piaf odrzekła: „Zagraj to raz jeszcze”. Kiedy skończył, Piaf zapytała go w szorstki sposób: „czy to ty naprawdę napisałeś tę piosenkę? Ty?”. Wzruszył ramionami i odpowiedział, że to on jest autorem. Wtedy powiedziała: „ta piosenka podbije świat”[1].
Piaf wróciła z emerytury i w listopadzie 1960 roku zaśpiewała „Non, je ne regrette rien” we francuskiej telewizji. 29 grudnia piosenka była główną atrakcją jej powrotnego koncertu galowego w sali koncertowej Olympia w Paryżu[11]. Wszystkie bilety na występ zostały sprzedane, co uratowało tę salę koncertową przed bankructwem. Piosenkę wydano na płycie w styczniu 1961 roku. W dwa dni sprzedano więcej niż 100 000 kopii, a przed końcem roku ponad milion egzemplarzy znalazło nabywców[1].
W czasie wojny algierskiej Piaf swoją wersję utworu zadedykowała Legii Cudzoziemskiej[2].
Wykonawcy utworu w innych wersjach językowych
edytuj- 1961: Dalida – „No me puedo quejar” (hiszpański)[4]
- 1961: Anita Lindblom – „Nej, jag ångrar ingenting” (szwedzki)[12]
- 1962: Tereza Kesovija – „Ne oplakujem” (chorwacki)[13]
- 1964: Ana Štefok – „Ne oplakujem” (chorwacki)[14]
- 1964: Lola Novaković – „Ne, ne žalim ni za čim” (serbski)[15]
- 1966: Gun Sjöberg – „Nej, jag ångrar ingenting” (szwedzki)[16]
- 2003: Světlana Nálepková – „Nelituj” (czeski)[17]
Wykorzystanie piosenki
edytuj- Filmy
- 1988: Byki z Durham[18]
- 1998: Babe: Świnka w mieście[19]
- 2003: Marzyciele (reż. Bernardo Bertolucci)[20]
- 2005: Okrucieństwo nie do przyjęcia (reż. Joel i Ethan Coenowie)[21]
- 2005: Szeregowiec Dolot[22]
- 2007: Niczego nie żałuję – Edith Piaf[23]
- 2010: Incepcja[24][25]
- 2012: Madagaskar 3
- 2022: Wednesday
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g h John Lichfield: The man who made ‘The Little Sparrow’ fly | The Independent. independent.co.uk, 2010-10-22. [dostęp 2018-05-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-13)]. (ang.).
- ↑ a b Jean-Vincent Blanchard: At the Edge of the World: The Heroic Century of the French Foreign Legion. Bloomsbury Publishing USA, 2017, s. 15. ISBN 978-0-8027-4388-6.
- ↑ Tracks on Non, je ne regrette rien – Edith Piaf (1960) | SecondHandSongs. secondhandsongs.com. [dostęp 2018-05-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-13)]. (ang.).
- ↑ a b c d Cover versions of Non, je ne regrette rien written by Charles Dumont, Michel Vaucaire | SecondHandSongs. secondhandsongs.com. [dostęp 2018-05-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-13)]. (ang.).
- ↑ J. L. F. Lambert: The Quiet Tides of Bordeaux. Lulu.com, 2015, s. 175. ISBN 978-0-9936926-9-7.
- ↑ Daniel Lesueur, Dominic Durand: InfoDisc: Les Chansons N° 1 pendant les Années 50's (sic!). infodisc.fr. [dostęp 2018-05-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-13)]. (fr.).
- ↑ a b Bee Wilson: Bee Wilson reviews ‘Edith Piaf’ by David Looseley · LRB 19 May 2016. lrb.co.uk, 2016-05-19. [dostęp 2018-05-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-13)]. (ang.).
- ↑ PIAF | Elaine Paige. elainepaige.com. [dostęp 2018-05-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-13)]. (ang.).
- ↑ Johnny Hallyday Le Web – Site sur Johnny Hallyday – Le site d’information sur Johnny Hallyday – Les paroles des chansons. hallyday.com. [dostęp 2018-05-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-13)]. (fr.).
- ↑ MTJ: Michał Bajor: album 'Od Piaf do Garou'. mtj.pl. [dostęp 2018-05-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-14)].
- ↑ brak tytułu. „Theatre World”. 57, s. 51, 1961. Iliffe Specialist Publications, Limited. Cytat: Piaf at the Paris Olympia (Columbia 33SX 1330) is a recording of her reappearance at the Olympia Music Hall, on 29th December. 1960, after her former illness. (ang.).
- ↑ Anita Lindblom: (EP) Sån’t är livet / Det är nå't mysko / Det förstår inte du / Nej, jag ångrar ingenting – View all Vinyl Records. goldenoldies.se. [dostęp 2018-05-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-13)]. (ang.).
- ↑ Original versions of Ne oplakujem by Tereza Kesovija | SecondHandSongs. secondhandsongs.com. [dostęp 2018-05-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-13)]. (ang.).
- ↑ Original versions of Ne oplakujem by Ana Štefok | SecondHandSongs. secondhandsongs.com. [dostęp 2018-05-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-13)]. (ang.).
- ↑ Lola Novaković – Ne, Ne Žalim Ni Za Čim: buy 7", EP at Discogs. discogs.com. [dostęp 2018-05-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-13)]. (ang.).
- ↑ Gun Sjöberg – Nej, Jag Ångrar Ingenting (Vinyl) at Discogs. discogs.com. [dostęp 2018-05-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-13)]. (ang.).
- ↑ Nelituj – Světlana Nálepková (CD). supraphonline.cz. [dostęp 2018-05-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-13)]. (cz.).
- ↑ Byki z Durham (1988) – Soundtracks – IMDb. imdb.com. [dostęp 2018-05-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-13)]. (ang.).
- ↑ Babe – świnka w mieście (1998) – Soundtracks – IMDb. imdb.com. [dostęp 2018-05-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-13)]. (ang.).
- ↑ Marzyciele (2003) – Soundtracks – IMDb. imdb.com. [dostęp 2018-05-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-13)]. (ang.).
- ↑ Okrucienstwo nie do przyjecia (2003) – Soundtracks – IMDb. imdb.com. [dostęp 2018-05-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-13)]. (ang.).
- ↑ Szeregowiec Dolot (2005) – Soundtracks – IMDb. imdb.com. [dostęp 2018-05-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-13)]. (ang.).
- ↑ Niczego nie zaluje – Edith Piaf (2007) – Soundtracks – IMDb. imdb.com. [dostęp 2018-05-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-13)]. (ang.).
- ↑ Russ Fischer: Hans Zimmer Explains the Intersection Between Edith Piaf and the Inception Score – /Film. slashfilm.com, 2010-07-28. [dostęp 2018-05-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-13)]. (ang.).
- ↑ Incepcja (2010) – Soundtracks – IMDb. imdb.com. [dostęp 2018-05-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-13)]. (ang.).