Muhammad uld Abd al-Aziz
Muhammad uld Abd al-Aziz (arab. محمد ولد عبد العزيز = Muḥammad walad ʿAbd al-ʿAzīz, fr. Mohamed Ould Abdel Aziz; ur. 20 grudnia 1956 w Akdżawadżacie) – mauretański wojskowy i polityk, przywódca zamachu stanu przeciwko prezydentowi Sidi uld Szajchowi Abdallahiemu, w latach 2008–2009 przewodniczący junty wojskowej – Rady Państwa, w latach 2009–2019 prezydent Mauretanii.
.jpg) Muhammad uld Abd al-Aziz (2014) | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Prezydent Mauretanii | |
| Okres |
od 5 sierpnia 2009 |
| Przynależność polityczna | |
| Poprzednik |
Ba Mamadu Mubari (p.o.) |
| Następca | |
| Przewodniczący Rady Państwa | |
| Okres |
od 6 sierpnia 2008 |
| Przynależność polityczna |
bezpartyjny |
| Poprzednik | |
| Następca |
Ba Mamadu Mubari (p.o.) |
| |
| generał | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1977–2009 |
| Siły zbrojne | |
| Główne wojny i bitwy |
Zamach stanu w Mauretanii (2005), Zamach stanu w Mauretanii (2008) |
Kariera wojskowa
edytujMuhammad uld Abd al-Aziz urodził się w 1956 w Akdżawadżacie. W 1977 wstąpił do sił zbrojnych, kształcił się w Królewskiej Akademii Wojskowej w Meknesie w Maroku. W strukturach wojskowych zajmował wiele stanowisk, był twórcą elitarnej straży prezydenckiej BASEP (Prezydencki Batalion Bezpieczeństwa). Abd al-Aziz odegrał kluczową rolę w stłumieniu próby zamachu stanu w czerwcu 2003 oraz wojskowego powstania w sierpniu 2004, za co został odznaczony najwyższym medalem wojskowym przez prezydenta Maawiję uld Sid’Ahmada Taję[1].
W 2005 pułkownik Abd al-Aziz był jednym z organizatorów zamachu stanu przeciw prezydentowi Taji. Zamach przeprowadzony został 3 sierpnia 2005 pod dowództwem generała Iliego uld Muhammada Falego. Abd al-Aziz był zwolennikiem jak najwcześniejszego przeprowadzenia nowych wyborów i z jego inicjatywy okres ten skrócono z 24 do 19 miesięcy[2].
Prezydentura Abdallahiego
edytujW kwietniu 2007 urząd prezydenta Mauretanii objął Sidi uld Szajch Abdallahi, wybrany miesiąc wcześniej w wolnych, demokratycznych wyborach. 30 sierpnia 2007 prezydent Abdallahi mianował Abdel Aziza generałem i szefem straży prezydenckiej[3]. W grudniu 2007 generał dowodził siłami, mającymi pojmać bojówki terrorystyczne, które zabiły czterech francuskich turystów w pobliżu miejscowości Alak[2].
Pierwsze oznaki pogarszających się relacji z prezydentem i rządem pojawiły się w maju 2008. Wtedy to prezydent powołał nowy gabinet pod przewodnictwem premiera al-Waghafa, w skład którego weszło 12 ministrów z okresu władzy prezydenta Taji.
Pod koniec czerwca 2008 jedna z mniejszych partii politycznych oskarżyła Abd al-Aziza o planowanie zamachu stanu i próbę rozbicia zaplecza parlamentarnego rządu partii ADIL[4].
4 sierpnia 2008 25 z 49 deputowanych oraz 24 z 45 senatorów proprezydenckiej partii ADIL ogłosiło opuszczenie szeregów tej partii, co spowodowało utratę większości parlamentarnej przez rząd[5].
Zamach stanu w 2008
edytujRano 6 sierpnia 2008 prezydent Sidi uld Szajch Abdallahi odwołał ze stanowiska szefa straży prezydenckiej Abd al-Aziza wraz z kilkoma innymi wojskowymi. W odpowiedzi, tego samego dnia generał Abd al-Aziz rozpoczął zamach stanu, zajmując pałac prezydencki w Nawakszucie[6]. Prezydent Abdallahi i premier Jahja uld Ahmad al-Waghaf zostali zatrzymani. W swoim oświadczeniu Abd al-Aziz ogłosił unieważnienie dekretu prezydenta o odwołaniu straży bezpieczeństwa[7] oraz objęcie przywództwa w nowej Radzie Państwa[8]. 11-osobowa Rada Państwa ogłosiła Abdallahiego „byłym prezydentem” i zapowiedziała przeprowadzenie nowych wyborów prezydenckich „tak szybko jak to możliwe”[9].
Wybory prezydenckie i prezydentura (2009–2019)
edytujW styczniu 2009 państwowe media ogłosiły, iż nowe wybory prezydenckie zostały zaplanowane przez Radę Państwa na 6 czerwca 2009[10]. Pojawiły się wówczas głosy o możliwym starcie generała Abd al-Aziza w nadchodzących wyborach. W październiku 2008 stwierdził on bowiem, że wojskowym, którzy zrezygnują ze służby w armii, powinno przysługiwać prawo startu w wyborach[11]. Zgodnie z przypuszczeniami, 5 lutego 2009 Abd al-Aziz oficjalnie ogłosił zamiar udziału w wyborach prezydenckich[12].
15 kwietnia 2009 Muhammad uld Abd al-Aziz zrezygnował ze stanowiska przewodniczącego Rady Państwa, by wziąć udział w wyborach w czerwcu 2009. Jego następcą został przewodniczący Senatu Ba Mamadu Mubari, zaprzysiężony na to stanowisko przez Sekretarza Rady Konstytucyjnej[13][14][15].
27 kwietnia, w dniu zakończenia rejestracji, Sąd Konstytucyjny zatwierdził cztery kandydatury zgłoszone do udziału w wyborach, w tym kandydaturę Abd al-Alziza[16]. Główne partie opozycyjne zbojkotowały jednak proces wyborczy i nie wystawiły do walki swoich przedstawicieli. Wybory uznały za „maskaradę” ze z góry przesądzonym wynikiem[17]. 5 maja 2009 Unia na rzecz Republiki, mająca większość w parlamencie, wybrała Abd al-Aziza na stanowisko przewodniczącego partii[17].
Na początku czerwca, pod auspicjami prezydenta Senegalu Abduolaye’a Wade, odbyły się rozmowy negocjacyjne, mające na celu zakończenie kryzysu politycznego i włączenie partii opozycyjnych w proces wyborczy. 4 czerwca 2009 strony podpisały porozumienie, wedle którego termin wyborów został przesunięty na 18 lipca 2009. Muhammad uld Abd al-Aziz potwierdził swoją rezygnację ze stanowiska szefa państwa, a władze i opozycja zgodziły się na utworzenie rządu jedności narodowej złożonego z wszystkich partii. Po osiągnięciu kompromisu opozycja zdecydowała się na udział w wyborach[18].
W czasie kampanii wyborczej Abd al-Aziz prezentował się jako „kandydat biednych”. Stwierdził, że wybory mogą zapoczątkować „zmiany na rzecz rozwoju Mauretanii”[19]. W wyborach prezydenckich z 18 lipca 2009 odniósł zdecydowane zwycięstwo. Według oficjalnych wyników zdobył 52,6% głosów poparcia i tym samym wygrał już w pierwszej turze głosowania. Jego dwaj główni rywale, Massaud uld Bu al-Chajr i Ahmad uld Daddah zdobyli odpowiednio 16,3% oraz 13,7% głosów poparcia. Opozycja odrzuciła wyniki wyborów, uznając je za „sfabrykowane” oraz wezwała społeczność międzynarodową do wszczęcia dochodzenia w sprawie uczciwości przebiegu procesu wyborczego. Międzynarodowi obserwatorzy z Unii Afrykańskiej i Ligi Państw Arabskich nie stwierdzili jednak żadnych oszustw wyborczych[20][21].
Muhammad uld Abd al-Aziz w przemówieniu po ogłoszeniu wyników wyborów stwierdził, że „jego zwolennicy nie uczestniczyli w oszustwie, nie oszukiwali i niczego nie sfałszowali”. Prezydent elekt zobowiązał się do podniesienia poziomu opieki zdrowotnej oraz poziomu szkolnictwa. Poprzysiągł również walkę z terroryzmem wszelkimi dostępnymi środkami[20][22].
2 sierpnia 2009 Abd al-Aziz zrezygnował z funkcji przewodniczącego Unii na rzecz Republiki[23].
5 sierpnia 2009, niemalże dokładnie w rok po dokonaniu zamachu stanu, Muhammad uld Abd al-Aziz został zaprzysiężony na stanowisku prezydenta Mauretanii. W oficjalnych uroczystościach na stadionie sportowym w Nawakszucie uczestniczyło około 20 tysięcy osób, w tym prezydent Senegalu Abdoulaye Wade oraz prezydent Mali Amadou Toumani Touré[24].
13 sierpnia 2009 generał Abd al-Aziz ogłosił skład nowego rządu na którego czele stanął Maulaj uld Muhammad al-Aghzaf. W skład gabinetu weszło siedmiu Negromauretańczyków a także cztery kobiety. Naha mint Mouknass została pierwszą w świecie arabskim kobietą – ministrem spraw zagranicznych[25].
13 października 2012 Muhammad uld Abd al-Aziz został ranny w wyniku ostrzału konwoju, jak początkowo twierdzono „omyłkowego”, podczas jego powrotu z wyprawy na pustynię[26]. Według świadków wydarzenia była to próba zamachu, a prezydent został postrzelony przez uzbrojonego mężczyznę[27]. Po udzieleniu pomocy w szpitalu w Nawakszucie, Abd al-Aziz został przewieziony do paryskiej kliniki Percy-Clamart gdzie został poddany dalszemu leczeniu[28].
30 stycznia 2014 na okres jednego roku został wybrany przewodniczącym Unii Afrykańskiej[29][30][31].
W wyborach prezydenckich przeprowadzonych 21 czerwca 2014 generał Abd al-Aziz uzyskał w pierwszej turze 81,89% głosów i tym samym zapewnił sobie drugą, pięcioletnią kadencję na stanowisku. Frekwencja wyniosła około 56%, środowiska opozycyjne zbojkotowały wybory[32].
Przypisy
edytuj- ↑ „FACTBOX-Mauritania junta leader no stranger to coups”, Reuters AlertNet, 6 sierpnia 2008.
- ↑ a b Biographie du nouveau Président mauritanien, Taqadoumy, 6 sierpnia 2008.
- ↑ „Ould Abdel Aziz Chef d’état major particulier et Ould Mbarek médiateur de la république”. fr.alakhbar.info. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-08-14)]., Al-Akhba, 30 sierpnia 2007.
- ↑ „Chantage au coup d’Etat”, Union des Forces de Progres, 28 czerwca 2008.
- ↑ „Le parti au pouvoir en Mauritanie perd sa majorité au parlement”. apanews.net. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-08-13)]., APA, 4 sierpnia 2008.
- ↑ Zamach stanu w Mauretanii. Władza w rękach strażników [online], Gazeta.pl, 6 sierpnia 2008 [zarchiwizowane z adresu 2008-08-09].
- ↑ „Mauritania forces stage coup after officers sacked”, washingtonpost.com, 6 sierpnia 2008.
- ↑ „Troops stage coup in Mauritania”, BBC News, 6 sierpnia 2008.
- ↑ „Mauritanian junta promises polls”, BBC News, 7 sierpnia 2008.
- ↑ „Mauritanian junta plans elections on June 6”, AFP, 23 stycznia 2009.
- ↑ „Coup leaders plan elections for June 6”. france24.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-03-02)]., France 24, 23 stycznia 2009.
- ↑ „Gen Abdel Aziz steps up for upcoming elections”, Taqadoumy, 5 lutego 2009.
- ↑ „President of Mauritanian Senate Ba Mamadou installed acting president”, Algerian News Agency, 16 kwietnia 2009.
- ↑ „Mauritania coup leader cedes power to seek office”, Assiociated Press, 16 kwietnia 2009.
- ↑ „Mauritania’s Military Ruler Steps Down to Run for President”. voanews.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-04-18)]., VOA News, 16 kwietnia 2009.
- ↑ „Four cleared to run in Mauritania presidential poll”, AFP, 28 kwietnia 2009.
- ↑ a b „Former Mauritanian junta chief elected party head, AFP, 6 maja 2009.
- ↑ „Mauritanian coup leaders, opposition, agree end to crisis”, AFP, 4 czerwca 2009.
- ↑ „Mauritanians vote for president under military rule”, AFP, 18 lipca 2009.
- ↑ a b „Junta leader wins vote, opposition calls results 'prefabricated'”. france24.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-07-24)]., France24, 20 lipca 2009.
- ↑ „Junta leader declared Mauritania president”, AFP, 20 lipca 2009.
- ↑ „Mauritania army 'to fight terror' „, BBC News, 20 lipca 2009.
- ↑ „Mauritania’s president-elect resigns as party leader”, People’s Daily Online, 3 sierpnia 2009.
- ↑ „Mauritania coup leader set to take oath, AFP, 5 sierpnia 2009.
- ↑ Bruno Callies de Salies, Kraje Maghrebu. Historia, polityka społeczeństwo, Krystyna J Dąbrowska (tłum.), Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Dialog, 2012, s. 184, ISBN 978-83-61203-98-8.
- ↑ „Przypadkowo postrzelono prezydenta Mauretanii”, Polskie Radio, 14 października 2012.
- ↑ „Mauritania's president heads to France for treatment after shooting, CNN, 15 października 2012.
- ↑ „Mauritanian leader flown to France after shooting,Reuters, 14 października 2012.
- ↑ President Abdel Aziz of the Islamic Republic of Mauritania elected African Union Chairperson. au.int, 2014-01-30. [dostęp 2014-08-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-08-26)]. (ang.).
- ↑ Mauritania leader new African Union chairman. dailystar.com.lb, 2014-01-30. [dostęp 2014-08-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-08-26)]. (ang.).
- ↑ محمد ولد عبد العزيز رئيسا للاتحاد الإفريقي. ma-chahid.com, 2014-01-30. [dostęp 2014-08-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-08-26)]. (arab.).
- ↑ [1],Reuters, 22 czerwca 2014.