Muchomor żółtawy
Muchomor żółtawy (Amanita crocea (Quél.) Singer) – gatunek grzybów należący do rodziny muchomorowatych (Amanitaceae)[1].
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
muchomor żółtawy |
| Nazwa systematyczna | |
| Amanita crocea (Quél.) Singer Lilloa 22: 386 (1951) | |
Systematyka i nazewnictwo
edytujPozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Amanita, Amanitaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1898 r. Lucien Quélet jako odmianę muchomora szarawego (Amanita vaginata var. crocea). Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1951 r. Rolf Singer, podnosząc go do rangi odrębnego gatunku[1].
- Amanita aurantiofulva E.-J. Gilbert
- Amanita crocea f. alba P. Laurent 2000
- Amanita crocea (Quél.) Singer 1951 f. crocea
- Amanita crocea var. aurantiofulva (E.-J. Gilbert) Romagn. 1992
- Amanita crocea (Quél.) Singer (1951) var. crocea
- Amanita vaginata var. crocea Quél. 1898
- Amanitopsis crocea (Quél.) E.-J. Gilbert 1928
- Amanitopsis crocea (Quél.) E.-J. Gilbert 1928 var. crocea
Nazwę polską zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r[3].
Morfologia
edytujOchrowo-pomarańczowy do żółtopomarańczowego, 6–15 cm średnicy, początkowo półkolisto-jajowato-dzwonkowaty, z wiekiem wypukły do rozpostartego i z garbkiem, powierzchnia wilgotna lepka, sucha gładka i aksamitna, zwykle bez resztek osłony, brzeg wyraźnie prążkowany do 1/3 promienia[4].
Kremowe, dość gęste, szerokie, wolne[4].
Cylindryczny, wysokość 10–15 cm, grubość 1–2,5 cm, nieco zwężający się ku górze; powierzchnia z żółto-pomarańczowymi kłaczkami na białym tle. W nasadzie trzonu trwała i solidna pochwa, błoniasta, biała z zewnątrz, żółtawa wewnątrz[4][5].
Biały, cienki, bez zapachu, smak łagodny, nieokreślony[4][5].
Biały. Zarodniki kuliste lub prawie kuliste, rozmiar: 11–12,5 × 9–10 µm[6]
Występowanie i siedlisko
edytujWystępuje w Europie i w Ameryce Północnej[6]. Od lat 1980. jest w Europie coraz rzadszy[5]. W piśmiennictwie naukowym na terenie Polski do 2003 r. podano 6 jego stanowisk[3].
Owocniki wyrastają pojedynczo lub w grupach, w lasach liściastych, na obrzeżach, w trawie, w ciepłych, nasłonecznionych miejscach, preferuje gleby mineralne[4]. Źle znosi zawartość związków azotowych w glebie.
Znaczenie
edytujGrzyb mikoryzowy[3]. Grzyb jadalny[4]. Ze względu na możliwość pomyłki z trującymi gatunkami muchomorów lepiej go nie zbierać do celów spożywczych. Ponadto ze względu na rzadkie występowanie nie ma znaczenia użytkowego[6].
Gatunki podobne
edytujMożliwość pomyłki z muchomorem cesarskim (Amanita caesarea), który również posiada podobny, żółto-pomarańczowy kolor, jednak gatunek ten nie występuje w Polsce. Można też pomylić z muchomorem rdzawobrązowym (Amanita fulva), który tworzy mniejsze owocniki i ma kapelusz o bladym pomarańczowym kolorze.
-
Spód kapelusza – hymenofor -
Podstawa trzonu -
Młody owocnik -
Dojrzały owocnik
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2012-01-02] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2013-09-20] (ang.).
- ↑ a b c Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d e f Breitenbach J., Kraenzlin F., 1995 – Fungi of Switzerland 4 – Agarics 2nd part n. 137.
- ↑ a b c Andreas Gminder: Atlas grzybów. Jak bezbłędnie oznaczać 340 gatunków grzybów Europy Środkowej. 2008. ISBN 978-83-258-0588-3.
- ↑ a b c Rogers Mushrooms. ''Amanita crocea'' [zarchiwizowane 2016-03-04].