Monaster Smolny
Monaster Smolny (Smolny Monaster Zmartwychwstania Pańskiego) – nieczynny żeński klasztor prawosławny w Petersburgu, założony na polecenie carycy Elżbiety Romanowej, funkcjonujący w latach 1744–1764.
 nr rej. 7810656000[1]
| |
 Widok na sobór monasterski | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miasto wydzielone | |
| Miejscowość | |
| Kościół | |
| Rodzaj klasztoru | |
| Eparchia | |
| Klauzura |
nie |
| Typ monasteru |
żeński |
| Liczba mniszek (1744) |
200 |
| Obiekty sakralne | |
| Sobór | |
| Fundator | |
| Styl | |
| Data zamknięcia |
1764 |
Położenie na mapie Petersburga  | |
Położenie na mapie Rosji  | |
 59°56′55″N 30°23′42″E/59,948611 30,395000
| |
Historia
edytujMonaster został usytuowany na placu, gdzie w okresie tworzenia przez Piotra I rosyjskiej floty wyrabiano smołę na potrzeby okrętów. Stąd pochodzi jego powszechnie używana potoczna nazwa[2]. Caryca Elżbieta Romanowa zleciła budowę klasztoru prawdopodobnie dlatego, że miała zamiar sama wycofać się do niego, gdy podeszły wiek uniemożliwi jej spełnianie obowiązków państwowych. Kompleks budynków klasztornych zaprojektował Bartolomeo Rastrelli[2]. W monasterze miało stale zamieszkiwać 200 mniszek, co sprawiło, że w 1764, po wprowadzeniu podziału klasztorów na klasy został on zakwalifikowany do najwyższej, pierwszej, przewidzianej dla największych liczebnie wspólnot. Jednak już cztery lata później klasztor został zlikwidowany (w 1764 pozostało w nim pięć mniszek[3]), zaś jego zabudowania przejął Instytut Szlachetnie Urodzonych Panien[4]. Adaptacją budynków monasterskich na szkołę zajął się architekt Jurij Felten[5]. Według innego źródła klasztor formalnie istniał do 1822, gdy został zamknięty z braku sióstr[3].
Władysław Serczyk w następujący sposób opisuje sobór monasterski, który nazywa najpiękniejszym elementem całego kompleksu:
Dzięki zbliżeniu do siebie tradycyjnych w rosyjskim budownictwie sakralnym pięciu wież uzyskano smukłą, strzelistą sylwetkę, nie przypominającą niemal zupełnie swoich średniowiecznych pierwowzorów[2].
Zaprojektowany przez Rastrellego sobór nie został ukończony za jego życia (architekt zmarł w 1771)[2]; prace nad wykończeniem wnętrza obiektu trwały jeszcze po zlikwidowaniu klasztoru, dla którego był wznoszony, do 1835[6]. Wzorem dla włoskiego architekta była cerkiew Zaśnięcia Matki Bożej w Moskwie, w słobodzie Pokrowka[7].
Kontynuatorem tradycji Monasteru Smolnego jest powstały w 1849 Nowodziewiczy Monaster Zmartwychwstania Pańskiego[3].
Sobór Monasteru Smolnego został zamknięty w 1923. W późniejszym czasie był wykorzystywany jako magazyn, w 1974 otwarto w nim filię Muzeum Historii Leningradu, a w 1990 w obiekcie urządzono salę koncertową. W 2014 sobór został przekazany Rosyjskiemu Kościołowi Prawosławnemu, jednak przywrócenie funkcji liturgicznych nastąpiło dopiero 25 stycznia 2016[8]. Budynki dawnego Instytutu Smolnego są w posiadaniu różnych instytucji[6].
Przypisy
edytuj- ↑ Strona rejestru. [dostęp 2012-07-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-07-09)].
- ↑ a b c d Serczyk W.: Kultura rosyjska XVIII wieku. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1984, s. 172. ISBN 83-04-01396-7.
- ↑ a b c ВОСКРЕСЕНСКИЙ НОВОДЕВИЧИЙ МОНАСТЫРЬ. www.encspb.ru. [dostęp 2011-11-18]. (ros.).
- ↑ Sojkin P.: Prawosławnyja russkija obitieli. Petersburg: 1910, s. 187. ISBN 83-04-01396-7.
- ↑ Фельтен Юрий Матвеевич [online], walkspb.ru [dostęp 2021-10-03].
- ↑ a b Petersburg: Smolny Cathedral. www.saint-petersburg.com. [dostęp 2011-11-18]. (ang.).
- ↑ Jelena Lebiediewa, Церковь Успения Божией Матери на Покровке [online] [dostęp 2017-10-28].
- ↑ Смольный собор Воскресения Христова в Санкт-Петербурге передан Русской Православной Церкви [dostęp: 25.01.2016.]