Mleczaj płowy

Mleczaj płowy
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	gołąbkowce
Rodzina	gołąbkowate
Rodzaj	mleczaj
Gatunek	mleczaj płowy
	Nazwa systematyczna
	Lactarius helvus (Fr.) Fr.; Epicr. syst. mycol. (Upsaliae): 347 (1838)
	Zasięg
	; Zasięg w Europie i Azji
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Mleczaj płowy (Lactarius helvus (Fr.) Fr.) – gatunek grzybów należący do rodziny gołąbkowatych (Russulaceae)^[1].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Lactarius, Russulaceae, Russulales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1821 r. Elias Fries nadając mu nazwę Agaricus helvus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1838 r. ten sam autor, przenosząc go do rodzaju Lactarius^[1]. Niektóre synonimy^[2]:

Agaricus helvus Fr. 1821
Agaricus tomentosus Krombh. 1841
Galorrheus helvus (Fr.) P. Kumm. 1871
Lactarius helvus var. albidus Bon & Hauskn. 1989
Lactarius helvus var. helvus (Fr.) Fr. 1838
Lactarius aquifluus Peck 1875
Lactarius helvus var. aquifluus (Peck) Peck 1885
Lactarius tomentosus (Krombh.) Cooke 1883
Lactifluus aquifluus (Peck) Kuntze 1891
Lactifluus helvus (Fr.) Kuntze 1891

Nazwę polską podała Alina Skirgiełło w 1998 r.^[3]

Morfologia

Kapelusz

Średnica od 5 do 15 cm, kształt początkowo płasko-wypukły, później płaski z szerokim wgłębieniem, czasami z niskim garbkiem. Brzeg podwinięty, rozprostowuje się powoli i nie do końca, pozostaje zazwyczaj lekko podgięty. Powierzchnia gładka, sucha i matowa. Podczas suchej pogody staje się czasami ziarenkowata, a u starszych okazów nawet pęka na poletka. Skórki nie daje się ściągnąć. Jest jednolicie ubarwiona, bez pręgowania; podczas suchej pogody jest ochroworóżowa lub płoworóżowa, nawet z fioletowym odcieniem, podczas wilgotnej z odcieniem rdzawym lub pomarańczowym^[4].

Blaszki

Gęste, z międzyblaszkami, czasami u trzony rozwidlone i tworzące anastomozy. Zarówno przy brzegu, jak i przy trzonie są ostre. Początkowo są białożółtawe, później ochrowożółte z cytrynowym lub szarym odcieniem^[4].

Trzon

Wysokość 4–13 cm, grubość 0,5–4 cm, kształt walcowaty. Początkowo pełny, później pusty. Powierzchnia gładka, czasami wełnista, a w szczytowej części ziarenkowato-kosmata. Jest nieco jaśniejsza niż na kapeluszu: czerwonoochrowa lub żółtoczerwonawa^[4].

Miąższ

Dość gruby, nieco kruchy, ochroworudawy, czasami występuje w nim wąska i wodnista pręga nad blaszkami^[4]. Zapach podobny do cykorii lub lubczyku (maggi). Smak łagodny, korzenny^[5].

Mleczko

Wypływa słabo, a ze starszych okazów wcale. Jest niemal wodniste. W smaku jest łagodne, jednak ma gorzkawy posmak i korzenny aromat^[4].

Cechy mikroskopowe

Wysyp zarodników kremowy. Zarodniki owalne, o rozmiarach 6,5–9 × 7–9 µm. Powierzchnia pokryta małymi brodawkami połączonymi siateczką cienkich łączników. Podstawki o rozmiarach 40–50 × 9–10,5 µm. Nieliczne cystydy występują głównie na ostrzu blaszek^[4].

Gatunki podobne

Mleczaj kamforowy (Lactarius camphoratus), o podobnym zapachu^[5].

Występowanie i siedlisko

Występuje w Ameryce Północnej, Europie, Azji, Australii i na Nowej Zelandii^[6]. W Europie jest szeroko rozprzestrzeniony^[7]. W Polsce jest pospolity^[3]. W Tatrach występuje do wysokości 1200 m^[4].

Naziemny grzyb mykoryzowy. Rośnie od czerwca do października w lasach liściastych i iglastych, na kwaśnych glebach, na torfowiskach, wśród torfowców; częsty^[5].

Znaczenie

Grzyb lekko trujący: zjedzony w większej ilości powoduje mdłości, biegunkę i wymioty; zjedzenie pojedynczych okazów w zmieszaniu z innymi grzybami nie jest niebezpieczne. Suszony i zmielony jest dobrym grzybem przyprawowym^[5].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c Index Fungorum [online] [dostęp 2013-03-05] (ang.).
↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2013-04-15] (ang.).
↑ ^a ^b WładysławW. Wojewoda WładysławW., Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 376, ISBN 83-89648-09-1 .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g AlinaA. Skirgiełło AlinaA., Mleczaj (''Lactarius''). Grzyby (''Mycota''), tom 25. Podstawczaki (''Basidiomycetes''), gołąbkowce (''Russulales''), gołąbkowate (''Russulaceae''), mleczaj (''Lactarius''), Kraków: PWN, 1998, s. 86–87, ISBN 83-85444-65-3 .
↑ ^a ^b ^c ^d EwaldE. Gerhardt EwaldE., Grzyby: wielki ilustrowany przewodnik, Warszawa: Klub dla Ciebie - Bauer-Weltbild Media, 2006, s. 424, ISBN 83-7404-513-2 .
↑ Występowanie Lactarius helvusna świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2024-09-10] (ang.).
↑ Discover Life Maps. [dostęp 2015-12-16].

[if-1] Index Fungorum [online] [dostęp 2013-03-05] (ang.).

[sf-2] Species Fungorum [online] [dostęp 2013-04-15] (ang.).

[check-3] WładysławW. Wojewoda WładysławW., Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 376, ISBN 83-89648-09-1 .

[skir-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g AlinaA. Skirgiełło AlinaA., Mleczaj (''Lactarius''). Grzyby (''Mycota''), tom 25. Podstawczaki (''Basidiomycetes''), gołąbkowce (''Russulales''), gołąbkowate (''Russulaceae''), mleczaj (''Lactarius''), Kraków: PWN, 1998, s. 86–87, ISBN 83-85444-65-3 .

[ger-5] EwaldE. Gerhardt EwaldE., Grzyby: wielki ilustrowany przewodnik, Warszawa: Klub dla Ciebie - Bauer-Weltbild Media, 2006, s. 424, ISBN 83-7404-513-2 .

[gbif-6] Występowanie Lactarius helvusna świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2024-09-10] (ang.).

[7] Discover Life Maps. [dostęp 2015-12-16].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]