Mitropa

Mitropa (MITROPA, od 2006 jako SSP Deutschland GmbH) – przedsiębiorstwo kateringowe, zajmujące się m.in. eksploatacją wagonów restauracyjnych i sypialnych, założone w 1916 roku, podczas I wojny światowej jako MITteleuROPäische Schlafwagen- und Speisewagen Aktiengesellschaft. Zajmowało się również obsługą kateringową lotnisk, stacji benzynowych i statków żeglugi śródlądowej. Podczas II wojny światowej działało zarówno w Niemczech, jak i w krajach okupowanych. Po wojnie i podziale Niemiec na strefy okupacyjne podzielone między Aliantów, przy czym nazwę i logo używała strona wschodnioniemiecka, mimo filozofii ustroju zachowując również status spółki akcyjnej.

MITROPA

Państwo	Niemcy
Siedziba	Berlin
Data założenia	1916
Data likwidacji	2006
Forma prawna	spółka akcyjna
Zatrudnienie	15 000 (w r. 1989)
Dane finansowe
Przychody	15 mld marek
brak współrzędnych

Wagon restauracyjny Mitropa

Po zjednoczeniu Niemiec przedsiębiorstwo wcielone zostało do grupy Deutsche Bahn AG. Od 2006 działa pod nazwą SSP Deutschland i jest największym na świecie dostarczycielem usług gastronomicznych: posiada ok. 1900 punktów gastronomicznych w 23 państwach, głównie na dworcach kolejowych, lotniskach i stacjach benzynowych.

Historia

Przed II wojną światową

Przedsiębiorstwo zostało założone w roku 1916 przez przedsiębiorstwa kolejowe z Niemiec, Austrii i Węgier, przy przejęciu części francusko-belgijskiego przedsiębiorstwa Wagons-Lits. Pierwszą nazwą był akronim MSG od nazwy Mitteleuropäische Schlaf- und Speisewagen Aktiengesellschaft. W pierwszych latach działalności przedsiębiorstwo dysponowało 250 wagonami sypialnymi i restauracyjnymi. Po I wojnie światowej decyzją art. 367 traktatu wersalskiego Mitropa zobowiązana była zrezygnować z obsługi linii międzynarodowych i przekazać je Wagons-Lits. Do czerwca 1920 udziałowcy austriaccy i węgierscy zwrócili akcje spółce. W tym samym czasie francusko-belgijski konkurent przejął rynek niemiecki, utracony podczas wojny. Francuzi wytoczyli Mitropie 20 procesów sądowych, w których domagali się rozwiązania Mitropy jako przedsiębiorstwa biorącego udział w wojnie. Wszystkie pozwy oddalono do roku 1922.

W latach 1920–1924 Mitropa nawiązała szereg kontaktów z przedsiębiorstwami angielskimi i szwajcarskimi, m.in. Great Eastern Railway Company i Societé Anonyme Transcontinent, stając się częścią londyńskiej spółki Trans-European Company Limited, która przejęła 40% udziałów Mitropy. Przekształcenia umożliwiły przedsiębiorstwu wejście na rynek szwajcarski. Prawdziwy rozwój nastąpił od roku 1925, kiedy przestał obowiązywać zapis z traktatu wersalskiego, w tym roku osiągnięto również porozumienie z Wagons-Lits.

Wagony Mitropy w przedwojennym pociągu szwajcarskim

Pod koniec roku 1926 przedsiębiorstwo posiadało 565 wagonów sypialnych i restauracyjnych. Logo firmy powstało w roku 1928, zaprojektowane przez grafika Karla Schulpiga. Mitropa już od początku swojej działalności nie ograniczała się do pociągów w trzech krajach – założycielach spółki; jej wagony jeździły również do Holandii, ponadto przejęła dwa pociągi szwajcarskie. Obsługiwała takie luksusowe pociągi, jak „Skandinavien-Schweiz-Express” i „London-Berlin-Express”. Nie ograniczała się jedynie do kolei; w 1928 roku przejęła katering w nowo powstałej firmie lotniczej Lufthansa, a także na promach między Sassnitz i Trelleborgiem i na parowcach na Dunaju.

II wojna światowa

W 1939 roku Mitropa obsługiwała dziennie 298 wagonów restauracyjnych i 244 wagony sypialne. II wojna światowa spowodowała, że współudziałowiec Wagons-Lits zerwał wszystkie kontrakty. Mitropa obsługiwała pociągi do krajów okupowanych. Pojawiły się problemy z aprowizacją dla obsługiwanych wagonów i restauracji. Na początku roku 1940 Mitropie nakazano zwiększenie liczby restauracji dworcowych w Niemczech i za granicą. Jedna z nich powstała w okupowanej Warszawie, na Dworcu Głównym, i miała status nur für Deutsche; Gwardia Ludowa 24 października 1942 przeprowadziła zamach na ten lokal.

Po załamaniu się frontów 40% pracowników Mitropy wcielono do Wehrmachtu. W roku 1944 główny magazyn żywnościowy Mitropy został zniszczony w bombardowaniu. Gdy wojska radzieckie wkraczały do Berlina, firmę przeniesiono do Hamburga w pociągu złożonym z 14 wagonów sypialnych i restauracyjnych. W wojnie zniszczeniu uległo 50% wagonów przedsiębiorstwa.

Po II wojnie światowej

Zastawa stołowa Mitropy z czasów NRD

Po wojnie przedsiębiorstwo podzielono na cztery części – po jednej dla każdej strefy okupowanej. Po powstaniu Republiki Federalnej Niemiec trzy z nich połączyły się w jedno przedsiębiorstwo o nazwie Deutsche Schlafwagen- und Speisewagengesellschaft (DSG) z siedzibą we Frankfurcie nad Menem. Nazwa i logo zostały w Niemieckiej Republice Demokratycznej, tam również zachowano formę przedsiębiorstwa jako spółki akcyjnej, niezwykłą w tym państwie. W 1949 roku otworzono pierwszą restaurację dworcową w Halle, od 1951 roku spółka obsługiwała promy bałtyckie. W roku 1954 doszło do porozumienia DSG i Mitropy w sprawie obsługi ruchu między obydwoma państwami niemieckimi.

Od roku 1961 Mitropa prowadziła restauracje przy autostradach (Raststätte). Wprowadzono również szereg innowacji, np. samoobsługę na dworcu w Karl-Marx-Stadt. Od 1958 Mitropa obsługiwała także turystyczną żeglugę pasażerską Weiße Flotte. W 1972 roku otwarto również jej lokal we Frankfurcie nad Menem. Od lat 70. XX wieku aż do przejęcia stosunki między DSG i Mitropą były partnerskie. Pod koniec istnienia NRD przedsiębiorstwo zatrudniało 15 tys. pracowników, a obrót roczny wynosił 15 mld marek NRD; w tym samym czasie DSG zatrudniał jedynie 5 tys. osób.

W 1994, wraz z Deutsche Reichsbahn, Mitropa wcielona została do grupy Deutsche Bahn AG. W 2004 przejęta została przez Compass Group Deutschland GmbH, a w 2006 wydzielona z koncernu jako SSP Deutschland GmbH. Nazwa „Mitropa” wyszła z użycia w roku 2006.