Milovan Đilas

jugosłowiański polityk i pisarz polityczny

Milovan Đilas [mîlɔʋan dʑîlaːs] (ur. 4 lub 12 czerwca 1911 w Podbišće w Czarnogórze, zm. 20 kwietnia 1995 w Belgradzie) – jugosłowiański polityk i pisarz polityczny.

Milovan Đilas
ilustracja
Data i miejsce urodzenia

4 lub 12 czerwca 1911
Podbišće, Czarnogóra

Data i miejsce śmierci

20 kwietnia 1995
Belgrad

Przewodniczący Zgromadzenia Narodowego
Okres

od 1953
do 1954

Przynależność polityczna

Związek Komunistów Jugosławii

Następca

Moša Pijade

Odznaczenia
Order Partyzanckiej Gwiazdy I klasy Order za Odwagę (Jugosławia) Medal Pamiątkowy Partyzantów 1941
(pozbawiony jugosłowiańskich odznaczeń w 1957)
Order Kutuzowa I klasy (ZSRR)

Życiorys

edytuj

W latach 1929–1930 studiował literaturę na Uniwersytecie Belgradzkim. Choć sam określał się jako demokratyczny socjalista, to w 1932 roku dołączył do nielegalnej partii komunistycznej[1]. Od 1933 do 1937 był więziony za działalność komunistyczną[2]. Od 1940 członek Biura Politycznego, jeden z dowódców Narodowej Armii Wyzwolenia Jugosławii i bliski współpracownik Tity. Po wojnie odpowiedzialny za agitację i propagandę. Od 1953 wiceprezydent Jugosławii. W 1954 za krytykę rządów partii komunistycznej pozbawiony stanowisk i 1956–1966 kilkakrotnie więziony. W napisanej w czasie internowania książce Nowa klasa poddał krytycznej analizie system rządów oligarchii komunistycznej. W latach 50. skrytykował interwencję radziecką na Węgrzech, którą nazwał raną zadaną komunizmowi[3]. W 1968 roku uzyskał zgodę władz jugosłowiańskich na opuszczenie kraju.

Wybrane dzieła

edytuj
  • Nowa klasa (Nova klasa, Londyn 1957)
  • Rozmowy ze Stalinem (Susreti sa Stalinom, Londyn 1962)
  • Nesavršeno društvo (Londyn 1969)
  • Seđenje jednog revolucionara (Oksford 1973)
  • Druženje sa Titom (Londyn 1981)

Przypisy

edytuj
  1. The New Class, Greek Edition (Horizon), Ateny, 1957.
  2. Bogusław Zieliński, Droga do faszyzmu. Rozmowa z Milovanem Djilasem, w: Wprost, nr 7/1992, s. 34.
  3. Paul Lendvai, One Day that Shook the Communist World: The 1956 Hungarian Uprising and Its Legacy, Princeton, N.J.: Princeton University Press, 2008, s. 196, ISBN 0-691-13282-8, OCLC 708635738.

Bibliografia

edytuj
  • Milovan Djilas: Gespräche mit Stalin, S. Fischer Verlag (1962), notka biograficzna „Über Djilas”