Wikipedia

Tradycyjna medycyna chińska

(Przekierowano z Medycyna chińska)

Ten artykuł opisuje teorie, metody lub czynności niezgodne ze współczesną wiedzą medyczną.

Tradycyjna medycyna chińska (chiń. upr. 中医; chiń. trad. 中醫; pinyin Zhōngyī) to styl medycyny tradycyjnej powstały na fundamentach ponad 2500-letniej chińskiej tradycji praktyk medycznych i zawiera różne formy medycyny ziołowej, akupunkturę, masaże, ćwiczenia Qigong i terapie dietetyczne[1], a ostatnio także wpływy medycyny konwencjonalnej. Tradycyjna medycyna chińska jest szeroko stosowana w Chinach[1] (gdzie od dawna stanowi standard usług medycznych), ale staje się coraz bardziej powszechna w Europie i Ameryce Północnej (jako uzupełniająca medycyna alternatywna)[1].

Tradycyjne chińskie lekarstwa i suszone produkty w Tsim Sha Tsui w Hongkongu

Jednym z głównych założeń tradycyjnej medycyny chińskiej jest to, że energia witalna ciała (chiń. upr. 气; chiń. trad. 氣; pinyin Qì) krąży przez kanały zwane meridianami, które mają rozgałęzienia powiązane z różnymi organami ciała[2]. Koncepcja ciała i choroby używana w tradycyjnej medycynie chińskiej ma starożytne podstawy i kładzie nacisk na procesy dynamiczne nad strukturą materiałową, w czym podobna jest do europejskiej teorii humoralnej[3]. Badania naukowe nie znalazły histologicznych ani fizjologicznych dowodów na koncepcje tradycyjnej medycyny chińskiej, takich jak qi, meridiany, czy punkty akupunktury[4][5][6].

Teoria tradycyjnej medycyny chińskiej nie jest oparta na wiedzy naukowej, ponadto osoby praktykujące jej metody nie zgadzają się ze sobą co do sposobów diagnozy i leczenia[2]. Efektywność chińskiej medycyny ziołowej jest słabo przebadana i udokumentowana[7]. Istnieją obawy odnośnie do ilości potencjalnie toksycznych roślin, części zwierząt i minerałów w środkach medycyny chińskiej[8], np. kwas arystolochowy występujący w wielu ziołach tradycyjnej medycyny chińskiej został powiązany z chorobami nerek i różnymi odmianami raka[9]. Poza tym istnieją obawy odnośnie do nielegalnego handlu i transportu zagrożonych gatunków, takich jak nosorożce i tygrysy, oraz traktowania specjalnie hodowanych do tych celów zwierząt, np. niedźwiedzi[10]. Analiza kosztów-efektywności wykazała, że badania w tradycyjnej medycynie chińskiej mają niski poziom dowodowy i dotychczas nie wykazały korzystnych wyników[11]. Prowadzone są badania farmaceutyczne nad potencjalnym użyciem środków tradycyjnej medycyny chińskiej w nowych lekach, z małą ilością pozytywnych rezultatów[12]. Artykuł wstępny w czasopiśmie „Nature” opisał tradycyjną medycynę chińską jako powiązaną z pseudonauką i stwierdził, że większość jej zabiegów nie ma logicznego mechanizmu działania[12]. Zwolennicy tradycyjnej medycyny chińskiej twierdzą, że badania jak do tej pory nie odkryły najważniejszych cech tej medycyny, takich jak nieznane interakcje pomiędzy różnymi składnikami i skomplikowanymi systemami biologicznymi[12]. W 2019 roku również WHO uznało tradycyjną medycynę chińską za naukę[13].

Historia

edytuj
 
Kompendium „Materia Medica” napisane przez Li Shizhena (1518–1593) podczas trwania dynastii Ming w Chinach. Wydanie z 1593 roku.
 
Szkic do akupunktury z ok. 1340 roku, za dynastii Yuan

Doktryny tradycyjnej medycyny chińskiej są zakorzenione w książkach takich jak Kanon medycyny Żółtego Cesarza i Traktat o uderzeniach zimna, jak również przez pojęcia kosmologiczne np. yin i yang, czy wu xing. Począwszy od lat 50. XX wieku, zostały te pojęcia ustandaryzowane łącznie z pojęciami anatomii i patologii. Od tego czasu tradycyjna medycyna chińska zaczęła być promowana przez rząd chiński[14].

Anatomia i diagnostyka

edytuj

Poglądy tradycyjnej medycyny chińskiej na ciało ludzkie kładzie mały nacisk na strukturę anatomiczną, a większy na identyfikację jednostek funkcjonalnych (które regulują trawienie, oddychanie, starzenie się itp.). Zdrowie postrzegane jest jako harmonijna interakcja między tymi jednostkami i światem zewnętrznym, choroba zaś interpretowana jest jako dysharmonia w interakcjach[15]. Diagnoza w tradycyjnej medycynie chińskiej ma na celu wykrycie symptomów dysharmonii przez pomiar pulsu, badania języka, skóry i oczu, a także przez obserwowanie m.in. snu i nawyków żywieniowych osoby[16][17].

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. ↑ a b c Traditional Chinese Medicine: In Depth [online], NCCIH, 1 kwietnia 2009 [dostęp 2017-09-21] [zarchiwizowane z adresu 2015-02-03] (ang.).
  2. ↑ a b Stephen Barrett, Be Wary of Acupuncture, Qigong, and „Chinese Medicine” [online], Quackwatch, 12 stycznia 2011 [dostęp 2017-09-21] [zarchiwizowane z adresu 2012-05-25].
  3. ↑ Steven Novella, What Is Traditional Chinese Medicine?, „Science-Based Medicine”, 25 stycznia 2012 [dostęp 2017-09-21] [zarchiwizowane z adresu 2017-09-21] (ang.).
  4. ↑ Simon Singh, Edzard E. Ernst, Trick or treatment?: Alternative medicine on trial, London: Bantam Press, 2008, s. 72, ISBN 978-0-593-06129-9, OCLC 190777228, Cytat: Scientists are still unable to find a shred of evidence to support the existence of meridians or Ch’i (ang.).
  5. ↑ Simon Singh, Edzard E. Ernst, Trick or treatment?: Alternative medicine on trial, London: Bantam Press, 2008, s. 107, ISBN 978-0-593-06129-9, OCLC 190777228, Cytat: The traditional principles of acupuncture are deeply flawed, as there is no evidence at all to demonstrate the existence of Ch’i or meridians (ang.).
  6. ↑ Simon Singh, Edzard E. Ernst, Trick or treatment?: Alternative medicine on trial, London: Bantam Press, 2008, s. 387, ISBN 978-0-593-06129-9, OCLC 190777228, Cytat: Acupuncture points and meridians are not a reality, but merely the product of an ancient Chinese philosophy (ang.).
  7. ↑ Aijing Shang i inni, Placebo-controlled trials of Chinese herbal medicine and conventional medicine–comparative study, „International Journal of Epidemiology”, 36 (5), 2007, s. 1086–1092, DOI: 10.1093/ije/dym119, ISSN 0300-5771, PMID: 17602184 [dostęp 2017-09-21] [zarchiwizowane z adresu 2017-09-21] (ang.).
  8. ↑ Debbie Shaw, Toxicological Risks of Chinese Herbs, „Planta Medica”, 76 (17), 2010, s. 2012–2018, DOI: 10.1055/s-0030-1250533, ISSN 0032-0943, PMID: 21077025 [dostęp 2017-09-21] (ang.).
  9. ↑ Alvin W.T. Ng i inni, Aristolochic acids and their derivatives are widely implicated in liver cancers in Taiwan and throughout Asia, „Science Translational Medicine”, 9 (412), 2017, eaan6446, DOI: 10.1126/scitranslmed.aan6446, ISSN 1946-6234, PMID: 29046434 [dostęp 2017-10-22] [zarchiwizowane z adresu 2017-10-19], Cytat: Aristolochic acid, an herbal compound found in many traditional medicines, had been previously linked to kidney failure, as well as cancers of the urinary tract. (…) The authors showed that the use of this drug remains widespread in Asia and particularly in Taiwan, and that it appears to increase the risk of multiple different cancer types. (ang.).
  10. ↑ Dale Hoiberg, Traditional Chinese Medicine and Endangered Animals – Advocacy for Animals [online], Britannica Advocacy for Animals, 22 października 2007 [dostęp 2017-09-21] [zarchiwizowane z adresu 2013-10-01] (ang.).
  11. ↑ Fang Zhang i inni, Evaluation of Impact on Health-Related Quality of Life and Cost Effectiveness of Traditional Chinese Medicine: A Systematic Review of Randomized Clinical Trials, „The Journal of Alternative and Complementary Medicine”, 18 (12), 2012, s. 1108–1120, DOI: 10.1089/acm.2011.0315, ISSN 1075-5535, PMID: 22924383 [dostęp 2017-09-21] (ang.).
  12. ↑ a b c Hard to swallow, „Nature”, 448 (7150), 2007, s. 105–106, DOI: 10.1038/448106a, ISSN 0028-0836, PMID: 17625521 [dostęp 2017-09-21] (ang.).
  13. ↑ Chińska medycyna tradycyjna uznana za formę leczenia. "Przyniesie wybicie cennych zwierząt" [online], TVN24, 31 maja 2019 [dostęp 2024-09-05] (pol.).
  14. ↑ Alan Levinovitz, Chairman Mao Invented Traditional Chinese Medicine, „Slate”, 22 października 2013, ISSN 1091-2339 [dostęp 2017-09-22] [zarchiwizowane z adresu 2013-11-05] (ang.).
  15. ↑ Nigel. Wiseman, Fundamentals of Chinese medicine = Zhōng Yī Xué Jī Chǔ, wyd. Rev. ed, Brookline, Mass.: Paradigm Publications, 1995, ISBN 978-0-912111-44-5, OCLC 30399612.
  16. ↑ Ergil i inni, Pocket atlas of Chinese medicine, Stuttgart: Thieme, 2009, ISBN 978-3-13-141611-7, OCLC 314597184.
  17. ↑ Daniel. Finney, A compendium of TCM patterns & treatments, wyd. 1st ed, Boulder, CO: Blue Poppy Press, 1996, ISBN 978-0-936185-70-5, OCLC 36648211.

  Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Tradycyjna_medycyna_chińska&oldid=74874230”