Martius

Martius (łac. – miesiąc marzec) – w starożytnym kalendarzu rzymskim miesiąc poświęcony bogu wojny – Marsowi, od którego brał nazwę, będący także początkiem sezonu operacji wojskowych. Liczył 31 dni.

1 marca, Kalendy, Matronalia – święto ku czci Junony, matki Marsa, według tradycji miała wydać na świat boga wojny właśnie 1 marca. Według starego kalendarza 1 marca (nazwa miesiąca od imienia Marsa) rozpoczynał się nowy rok, również pora rozpoczęcia prac polowych. Tego dnia ku czci Junony odprawiano uroczyste pochody, składano dary w świątyni i w świętym gaju na Eskwilinie. Na ołtarzach palono kadzidła. Bogini ofiarowywano krowę. Posągi ozdabiano kwiatami i wełnianymi wstążkami. Tego dnia przez miasto przechodziła specjalna procesja niesiono święte tarcze. Saliowie, opiekunowie tarcz boga Marsa przez cały miesiąc w specjalnym tańcu i śpiewie czcili boga wojny. Tego dnia czyszczono broń, odbywały się wyścigi rydwanów. Wiosna była początkiem nowego sezonu wypraw wojennych. Matronalia były świętem zwłaszcza mężatek i dziewic. Tego dnia mężowie obdarowywali żony drobnymi upominkami, spełniali ich życzenia. W święcie mogły brać udział również niewolnice i za przykładem Saturnalia panie domu, usługiwały swym niewolnicom przy stole. W święcie pierwotnie nie mogły brać udziału kobiety parające się prostytucją, pod koniec republiki ten zakaz został złagodzony, a później zniesiony.

16 marca – święto Jowisza i Marsa – Jak i cały miesiąc było poświęcone bogu wojny, ale i bogu rolniczemu – uosobieniu rozrostu i męskiej siły i witalności. Tego dnia pytano się bogów, ile lat życia pozostaje obywatelowi. Odbywano małe uczty zakrapiane winem.

17 marca, Liberalia – stare kapłanki i kapłani ozdobieni wieńcami z bluszczu ofiarowywali Bachusowi ciasta, miód, mięso przyrządzone na słodko. Towarzyszyła temu głośna muzyka, tańce, i swoboda obyczajów. Tego dnia chłopcy w wieku 16–17 lat przywdziewali męskie togi i stawali się pełnoprawnymi obywatelami.

19 marca, Quinquatrus – rozpoczynało się pięciodniowe święto ku czci Minerwy, patronki tkactwa, muzyków, nauczycieli, uczniów, lekarzy, mówców. To pora ferii dla młodzieży. Święto radosne, z muzyką, czyniono ofiary bogini. Każda z grup, której patronowała bogini wielbiła ją przez te dni.

26 marca – dzień wolny od tańców Bractwa Saliów.

30 marca – dzień Salus, bogini pomyślności i dobrobytu. Oddawano jej cześć na Kwirynale, gdzie miała swoją świątynię.

31 marca – święto bogini Luny.

Dzień	Nazwa	Nazwa dłuższa
1	Kalendae (Kalendy) Martiis	Kal. Mart.
2	Ante diem sextum Nonas Martias	a.d. VI Non. Mart.
3	Ante diem quitum Nonas Martias	a.d. V Non. Mart.
4	Ante diem quartum Nonas Martias	a.d. IV Non. Mart.
5	Ante diem tertium Nonas Martias	a.d. III Non. Mart.
6	Pridie Nonas Martias	Prid. Non. Mart.
7	Nonae (Nony) Martiis	Non. Mart.
8	Ante diem octavum Idus Martias	a.d. VIII Id. Mart.
9	Ante diem septimum Idus Martias	a.d. VII Id. Mart.
10	Ante diem sextum Idus Martias	a.d. VI Id. Mart.
11	Ante diem quintum Idus Martias	a.d. V Id. Mart.
12	Ante diem quartum Idus Martias	a.d. IV Id. Mart.
13	Ante diem tertium Idus Martias	a.d. III Id. Mart.
14	Pridie Idus Martias	Prid. Id. Mart.
15	Idus (Idy) Martiis	Id. Mart.
16	Ante diem septimum decimum Kalendas Apriles	a.d. XVII Kal. Apr.
17	Ante diem sextum decimum Kalendas Apriles	a.d. XVI Kal. Apr.
18	Ante diem quintum decimum Kalendas Apriles	a.d. XV Kal. Apr.
19	Ante diem quartum decimum Kalendas Apriles	a.d. XIV Kal. Apr.
20	Ante diem tertium decimum Kalendas Apriles	a.d. XIII Kal. Apr.
21	Ante diem duodecimum Kalendas Apriles	a.d. XII Kal. Apr.
22	Ante diem undecimum Kalendas Apriles	a.d. XI Kal. Apr.
23	Ante diem decimum Kalendas Apriles	a.d. X Kal. Apr.
24	Ante diem nonum Kalendas Apriles	a.d. IX Kal. Apr.
25	Ante diem octavum Kalendas Apriles	a.d. VIII Kal. Apr.
26	Ante diem septimum Kalendas Apriles	a.d. VII Kal. Apr.
27	Ante diem sextum Kalendas Apriles	a.d. VI Kal. Apr.
28	Ante diem quintum Kalendas Apriles	a.d. V Kal. Apr.
29	Ante diem quartum Kalendas Apriles	a.d. IV Kal. Apr.
30	Ante diem tertium Kalendas Apriles	a.d. III Kal. Apr.
31	Pridie Kalendas Apriles	Prid. Kal. Apr.