Marian Lupu
Marian Lupu (ur. 20 czerwca 1966 w Bielcach) – mołdawski polityk i ekonomista, członek Partii Komunistów Republiki Mołdawii (PCRM), następnie przewodniczący Demokratycznej Partii Mołdawii (PDM). Przewodniczący Parlamentu Republiki Mołdawii w latach 2004–2009 oraz 2010–2013, kandydat w wyborach prezydenckich w listopadzie i grudniu 2009. W latach 2010–2012 pełniący obowiązki prezydenta Mołdawii.
| |
| Data i miejsce urodzenia |
20 czerwca 1966 |
|---|---|
| Prezydent Mołdawii (p.o.) | |
| Okres |
od 30 grudnia 2010 |
| Przynależność polityczna | |
| Poprzednik |
Vlad Filat (p.o.) |
| Następca | |
| Przewodniczący Parlamentu Republiki Mołdawii | |
| Okres |
od 30 grudnia 2010 |
| Przynależność polityczna | |
| Poprzednik | |
| Następca |
Liliana Palihovici (p.o.) |
| Przewodniczący Parlamentu Republiki Mołdawii | |
| Okres |
od 24 marca 2005 |
| Przynależność polityczna | |
| Poprzednik | |
| Następca |
Ivan Calin (p.o.) |
| Przewodniczący Demokratycznej Partii Mołdawii | |
| Okres |
od 2009 |
| Przynależność polityczna | |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Odznaczenia | |
| |
Życiorys
edytujMarian Lupu w 1987 ukończył ekonomię na Państwowym Uniwersytecie Mołdawskim w Kiszyniowie. W latach 1987–1991 studiował na Akademii Ekonomicznej w Moskwie. W 1994 odbył kurs makroekonomii w Instytucie Międzynarodowego Funduszu Walutowego w Waszyngtonie. W 1996 ukończył kurs handlu międzynarodowego w Instytucie Światowej Organizacji Handlu w Genewie[1].
W 1991 rozpoczął pracę w departamencie zagranicznych stosunków gospodarczych Ministerstwa Gospodarki. W 1997 został dyrektorem tego departamentu. Jednocześnie, w latach 1992–2000 kierował programem TACIS, zajmującym się pozyskiwaniem funduszy z UE[1].
W czerwcu 2001 Marian Lupu został wiceministrem gospodarki. W sierpniu 2003 objął stanowisko ministra gospodarki w rządzie premiera Vasile Tarleva. W wyniku wyborów parlamentarnych z 6 marca 2005 uzyskał mandat poselski z listy Partii Komunistów Republiki Mołdawii. 24 marca 2005 został wybrany na przewodniczącego Parlamentu Republiki Mołdawii[1]. Na stanowisku tym zasiadał do 5 maja 2009. W wyniku wyborów z 5 kwietnia 2009 dostał się ponownie do parlamentu z ramienia PCRM[2].
10 czerwca 2009 wystąpił z Partii Komunistów Republiki Mołdawii i dołączył do pozaparlamentarnej Demokratycznej Partii Mołdawii[3]. 19 lipca 2009 został nowym przewodniczącym tego ugrupowania[4]. Pod jego przywództwem Demokratyczna Partia Mołdawii powróciła do parlamentu w wyniku powtórnych wyborów parlamentarnych z 29 lipca 2009[5]. Zdobyła w nim 13 miejsc, a Marian Lupu po raz trzeci objął mandat deputowanego[6].
8 sierpnia 2009 wraz z liderami trzech pozostałych opozycyjnych partii politycznych, Vladem Filatem, Mihaiem Ghimpu oraz Serafimem Urecheanem, utworzył Sojusz na rzecz Integracji Europejskiej, koalicję, którego celem było przejęcie władzy od Partii Komunistów Republiki Mołdawii[7][8].
28 sierpnia 2009 sojusz ogłosił Mariana Lupu swoim kandydatem w wyborach na prezydenta Mołdawii[9]. 8 października 2009 został pierwszym oficjalnym kandydatem do urzędu prezydenta, zgłoszonym przez 26 deputowanych Sojuszu na rzecz Integracji Europejskiej[10]. Pozostał jedynym kandydatem w I turze wyborów w dniu 10 listopada 2009. Poparło go wówczas 53 deputowanych koalicji rządzącej. Do wyboru zabrakło mu 8 głosów – 48 deputowanych komunistycznych zbojkotowało głosowanie[11][12]. W II turze wyborów z 7 grudnia 2009, podobnie jak w poprzedniej, zdobył 53 głosy i nie uzyskał elekcji na urząd prezydencki[13].
Po wyborach parlamentarnych z listopadzie 2010 Marian Lupu 30 grudnia tegoż roku został wybrany na stanowisko przewodniczącego Parlamentu Republiki Mołdawii głosami koalicji Demokratycznej Partii Mołdawii, Partii Liberalno-Demokratycznej oraz Partii Liberalnej. Jako przewodniczący przejął również obowiązki prezydenta od premiera Vlada Filata[14]. Wykonywał je do 23 marca 2012, kiedy to urząd prezydenta objął Nicolae Timofti.
25 kwietnia 2013 odszedł ze stanowiska przewodniczącego parlamentu. W wyborach w 2014 Marian Lupu ponownie startował z kierowanej przez siebie PDM, uzyskując mandat poselski na kolejną kadencję[15]. W 2016 na funkcji przewodniczącego PDM zastąpił go Vladimir Plahotniuc.
Odznaczony Orderem Republiki[16].
Życie prywatne
edytujŻonaty, ma dwoje dzieci.
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Preşedintele Republicii Moldova: Marian Lupu. parlament.md. [dostęp 2015-01-25]. (rum.).
- ↑ List of Members of the Parliament of the Republic of Moldova elected on April 5, 2009. e-democracy.md. [dostęp 2015-01-25]. (ang.).
- ↑ Moldova: Marian Lupu joined Democratic Party ahead of elections. moldova.org, 19 czerwca 2009. [dostęp 2015-01-25]. (ang.).
- ↑ Ex-Communist speaker elected leader of opposition party in Moldova. moldova.org, 20 lipca 2009. [dostęp 2015-01-25]. (ang.).
- ↑ Moldova Communists lose majority. bbc.co.uk, 30 lipca 2009. [dostęp 2015-01-25]. (ang.).
- ↑ List of Members of the Parliament of the Republic of Moldova elected on July 29, 2009. e-democracy.md. [dostęp 2015-01-25]. (ang.).
- ↑ Moldovan parties form government. bbc.co.uk, 8 sierpnia 2009. [dostęp 2015-01-25]. (ang.).
- ↑ Moldova's four pro-western parties set up governing coalition. xinhuanet.com, 8 sierpnia 2009. [dostęp 2015-01-25]. (ang.).
- ↑ DP will nominate candidate for presidency, and LDPM – for premiership. azi.md, 28 sierpnia 2009. [dostęp 2015-01-25]. (ang.).
- ↑ Marian Lupu registered as presidential candidate. azi.md, 8 października 2009. [dostęp 2015-01-25]. (ang.).
- ↑ Marian Lupu remains only candidate for presidential election. azi.md, 9 listopada 2009. [dostęp 2015-01-25]. (ang.).
- ↑ Marian Lupu not elected as head of state. azi.md, 10 listopada 2009. [dostęp 2015-01-25]. (ang.).
- ↑ Moldova fails to elect president. bbc.co.uk, 7 grudnia 2009. [dostęp 2015-01-25]. (ang.).
- ↑ Moldova re-establishes Pro-European Alliance. euractiv.com, 3 stycznia 2011. [dostęp 2022-02-19]. (ang.).
- ↑ Lupu Marian. parlament.md. [dostęp 2015-01-25]. (rum.).
- ↑ Президент Николае Тимофти наградил государственными наградами группу депутатов, членов правительства и высокопоставленных государственных служащих. presedinte.md, 24 lipca 2014. [dostęp 2023-02-28]. (ros.).