Magdalena Parys

polska poetka, pisarka i tłumaczka mieszkająca w Berlinie

Magdalena Parys, właśc. Magdalena Lasocka[1] (ur. 29 czerwca 1971 w Gdańsku) – polsko-niemiecka pisarka.

Magdalena Parys
Ilustracja
Magdalena Parys, 2020
Data i miejsce urodzenia

29 czerwca 1971
Gdańsk

Narodowość

polska

Dziedzina sztuki

pisarka

Strona internetowa

Magdalena Parys od 1984 mieszka w Berlinie Zachodnim, dokąd wyemigrowała jej rodzina. Po zjednoczeniu Niemiec (1990) studiowała filologię polską i pedagogikę na Uniwersytecie Humboldtów w Berlinie.

Twórczość

edytuj

Zadebiutowała w 2001 roku na łamach pisma literackiego „Pogranicza”, w którym ukazywały się jej wiersze, opowiadania, eseje i recenzje.

W roku 2011 wydała debiutancką powieść Tunel. Portal culture.pl, podsumowujący literackie dokonania w 2011 roku, wymienił Tunel jako jeden z najważniejszych debiutów tamtego roku. Tunel reprezentował Polskę na Europejskim Festiwalu Debiutu w Kilonii i w Berlinie[2][3]. Książka była wielokrotnie wznawiana. W 2014 roku „Świat Książki” wydał ją w twardej oprawie w serii „Nowa Proza Polska” – autorka poszerzyła i uzupełniła polskie wydanie w oparciu o niemiecki przekład Tunelu[4], który ukazał się w RFN w 2014 roku. W roku 2017 Tunel ukazał się we Francji w wydawnictwie agullo edition pod tytułem 188 metres sous Berlin. Powieść w przeciągu kilku miesięcy była trzykrotnie wznawiana, otrzymała nominację do nagrody księgarzy i wydawców francuskich Le prix Libr’a nous 2018[5] i nagrodę Prix littéraire de la ville de Quimper[6][7][8]oraz bardzo pozytywne krytyki we francuskojęzycznej prasie w Belgii i we Francji[9].

W roku 2015 ukazała się powieść Magik I tom trylogii berlińskiej (seria: „Nowa Proza Polska”)[10], za którą autorka otrzymała w 2015 roku Literacką Nagrodę Unii Europejskiej[11][12][13]. Wielowątkowa powieść polityczno-sensacyjna, której akcja toczy się głównie w Berlinie, Warszawie i Sofii. Powieść była wielokrotnie wznawiana w Polsce, tłumaczona na wiele języków, między innymi francuski, niemiecki, włoski, węgierski, bułgarski, chorwacki i inne[14].

Szczególnym uznaniem krytyków i czytelników cieszyło się we Francji francuskie wydanie Magika (Le Magicien) Dziennik „Le Monde” przyrównał twórczość Parys do twórczości Tomasza Manna[15] a tygodnik „Liberation” z Oskarowym filmem Życie na podsłuchu[16], „L’Obs” uznało Parys „za jedną z największych pisarek epoki postkomunizmu”. W roku 2019 była jednym z gości honorowych Paryskich Targów Książki.

W roku 2020 ukazał się tom drugi planowanej trylogii berlińskiej – Książę.

Na zaproszenie dyrektora Teatru Polskiego w Warszawie, Andrzeja Seweryna, wystąpiła w 2018 roku z monodramem własnego autorstwa Achtung, Niemcy![17]

Działalność

edytuj

Felietonistka „Gazety Wyborczej”[18]. Pod skrzydłem miesięcznika „Pismo. Magazyn opinii” prowadzi podcast „Międzymiastowa”, do którego regularnie zaprasza ludzi mediów i kultury[19]. Przez kilka lat pisała też dla „Wysokich Obcasów Extra” i „Zwierciadła”[20]. Pisze po polsku i niemiecku. Publikowała m.in. we francuskim tygodniku „Marianne”[21], niem. dzienniku „Stuttgarter Zeitung”[22]Gazecie Wyborczej[23], „Książki. Magazyn do czytania”[24], „Pograniczach[25], „Zwierciadle”, „Dialogu[26] i innych. Autorka licznych wywiadów, w tym z Eriką Steinbach[27], Tanją Dückers, Burkhartem Veigelem.

W roku 2003 wraz z Izabelą Potrykus zorganizowała międzynarodowy konkurs literacki pod patronatem Uniwersytetu Humboldtów i instytutów i ambasad Polski, Czech, Słowacji, Węgier i Słowenii z okazji przystąpienia tych krajów do Unii Europejskiej. Pod redakcją Parys i Potrykus został wydany zbiór opowiadań laureatów konkursu. W wielojęzycznym zbiorze – Ich bin der, der angekommen ist – znalazły się teksty m.in. Tanji Dückers i Istvana Vörösa[28]. W latach 2006–2007 założycielka i redaktor naczelna literackiego czasopisma „Squaws”.

Opowiadania

edytuj

Książki

edytuj

Monodram

edytuj
  • 2018: Monodramat „Achtung Niemcy! Teatr Polski, Warszawa[29]

Reportaże

edytuj
  • Deutschpolnischeuropäisch. Die Identitäten der Magdalena Parys (Niemiecko-polsko-europejska. Oblicza Magdaleny Parys.)[30]. Reżyseria: David Z. Mairowitz i Malgorzata Żerwe, Produkcja: Deutschlandfunk 2019[31] W 2020 r. Małgorzata Żerwe otrzymała za ten reportaż Polsko-Niemiecką Nagrodę Dziennikarską im. Tadeusza Mazowieckiego[32]

Nagrody i wyróżnienia

edytuj
  • 2013: Złota Sowa Polonii przyznana przez Klub Inteligencji Polskiej w Wiedniu za powieść Tunel[33]
  • 2015: Nagroda Literacka Unii Europejskiej za powieść Magik[12]
  • 2018: nominacja do nagrody francuskich księgarzy Le prix Libr’à nous 2018[5][34]
  • 2019: Nagroda Prix littéraire de la ville de Quimper 2019[35][7][36]
  • 2021: Nominacja do Nagrody Wielkiego Kalibru za powieść Książę, długa lista[37]
  • 2021: Nominacja do Nagrody Złoty Pocisk w kategorii najlepszy polski kryminał historyczny za powieść Książę[38][39]
  • 2021: Złoty Pocisk – Nagroda publiczności za powieść Książę[40]

Przypisy

edytuj
  1. Justyna Sobolewska, Polska pisarka opowiada Niemcom historię [online], polityka.pl, 2015 [dostęp 2020-01-02] (pol.).
  2. 10. Europäisches Festival des Debütromans 2012 (niem.). W: Literatur Haus Schleswig-Holstein [on-line].
  3. Marta Mizuro: Prawie cała wstecz. Rok 2011 w literaturze. W: Culture.pl [on-line]. Instytut Adama Mickiewicza, grudzień 2011.
  4. Tunnel: Amazon.de: Magdalena Parys, Paulina Schulz: Bücher [online], amazon.de [dostęp 2020-01-03] (niem.).
  5. a b Le prix Libr’à nous 2018 révèle sa première sélection [online], Livres Hebdo [dostęp 2020-01-03] (fr.).
  6. « 188 mètres sous Berlin ». Magdalena Parys, prix littéraire de la Ville de Quimper [online], Le Telegramme, 26 czerwca 2018 [dostęp 2020-01-02] (fr.).
  7. a b Prix littéraire de la ville de Quimper: Magdalena Parys lauréate [online], quimper.bzh [dostęp 2020-01-19] (fr.).
  8. Magdalena Parys receives the Literary Award of the City of Quimper [online], instytutksiazki.pl, 25 lipca 2018 [dostęp 2020-01-02] (pol.).
  9. https://static1.squarespace.com/static/5620f8a5e4b0096117adbc2f/t/5a058e4371c10b194d305d3b/1510313563052/rp188mètres-08112017.pdf
  10. Magik [online], Lubimyczytać.pl [dostęp 2020-01-02].
  11. Magdalena Parys z Europejską Nagrodą Literacką [online], Culture.pl [dostęp 2020-01-03] (ang.).
  12. a b Magdalena Parys laureatką Nagrody Literackiej Unii Europejskiej! [online], pik.org.pl [dostęp 2020-01-03] (pol.).
  13. Wyborcza.pl [online], wyborcza.pl [dostęp 2020-01-03].
  14. Magdalena Parys | EU Prize for Literature [online], euprizeliterature.eu [dostęp 2020-01-03].
  15. Magdalena Parys réveille les morts d’Allemagne de l’Est avec son roman « Le Magicien » [online], 22 lutego 2019 [dostęp 2020-01-02] (fr.).
  16. Jeudi polar. La vengeance tardive des victimes de la Stasi [online], Libération.fr, 21 lutego 2019 [dostęp 2020-01-03] (fr.).
  17. Axis Media Unlimited, Cykle i wydarzenia – Cykle – Teatr Polski im. Arnolda Szyfmana w Warszawie [online], teatrpolski.waw.pl [dostęp 2020-01-02] (pol.).
  18. Wyborcza.pl [online], pl/magazyn/7,124059,26756585,na-dworze-sroga-zima-kobiety-wywozone-kto-wie-dokad-a.html [dostęp 2024-04-24].
  19. 20https://magazynpismo.pl/autorzy/parys-magdalena/.
  20. NoMonday, „Wysokie Obcasy Extra” rosną na wiosnę – odświeżone czerwcowe wydanie z filmem „Praktykant” na DVD [online], agora.pl [dostęp 2020-01-02] (pol.).
  21. Angela Merkel, le non-changement [online], Marianne, 24 września 2017 [dostęp 2020-01-02] (fr.).
  22. Stuttgarter Zeitung, Stuttgart Germany, Reise-Eindrücke aus Polen: Die Austreibung der Demokratie [online], stuttgarter-zeitung.de [dostęp 2020-01-02] (niem.).
  23. Wyborcza.pl [online], wyborcza.pl [dostęp 2020-01-02].
  24. NoMonday, „Książki. Magazyn do czytania” – wydanie specjalne na lato [online], agora.pl [dostęp 2020-01-02] (pol.).
  25. Polnisches Institut Berlin [online], berlin.polnischekultur.de [dostęp 2020-01-02].
  26. DIALOG 106/2013 [online], Przegląd Polityczny [dostęp 2020-01-02] (pol.).
  27. Wyborcza.pl [online], wyborcza.pl [dostęp 2020-01-02].
  28. http://helbig-mischewski.de/kritik-liskowski.pdf
  29. Axis Media Unlimited, Cykle i wydarzenia – Cykle – Teatr Polski im. Arnolda Szyfmana w Warszawie [online], teatrpolski.waw.pl [dostęp 2020-01-03] (pol.).
  30. Wendeländer (3/5) – Die Identitäten der Magdalena Parys – Deutschpolnischeuropäisch [online], Hörspiel und Feature [dostęp 2020-01-03] (niem.).
  31. Bayerischer Runfunk, Wendeländer (3/5) – Die Identitäten der Magdalena Parys – Deutschpolnischeuropäisch – Das Feature [online], ARD Audiothek [dostęp 2020-01-03] [zarchiwizowane z adresu 2020-01-01] (niem.).
  32. Siedem laureatek Polsko-Niemieckiej Nagrody Dziennikarskiej, Polsko-Niemieckie Dni Mediów tylko w internecie [online], wirtualnemedia.pl [dostęp 2024-04-24] (pol.).
  33. Po raz ósmy przyznano Złote Sowy Polonii - Telewizja Polska SA [online], tvp.pl [dostęp 2024-04-24] [zarchiwizowane z adresu 2014-01-10].
  34. Découvrez la sélection pour le Libr'à Nous 2018 ! [online], Polar et Thriller | BePolar [dostęp 2020-01-03] (fr.).
  35. « 188 mètres sous Berlin ». Magdalena Parys, prix littéraire de la Ville de Quimper [online], Le Telegramme, 26 czerwca 2018 [dostęp 2020-01-03] (fr.).
  36. The Polish Book Institute [online], instytutksiazki.pl [dostęp 2020-01-05] (pol.).
  37. Nagroda Wielkiego Kalibru 2021 – długa lista – Portal Kryminalny [online], portalkryminalny.pl [dostęp 2021-11-23] (ang.).
  38. Złoty Pocisk za rok 2020 – nominowane kryminały [online], Co Przeczytać, 8 maja 2021 [dostęp 2021-11-23] (pol.).
  39. Nominacje do Nagrody Złoty Pocisk [online], Rynek książki [dostęp 2021-11-23] (pol.).
  40. „Złoty Pocisk” – laureaci nagrody [online], Woblink, 19 maja 2021 [dostęp 2021-11-23] (pol.).