Magdalena Parys
Magdalena Parys, właśc. Magdalena Lasocka[1] (ur. 29 czerwca 1971 w Gdańsku) – polsko-niemiecka pisarka.
Magdalena Parys, 2020 | |
Data i miejsce urodzenia |
29 czerwca 1971 |
---|---|
Narodowość |
polska |
Dziedzina sztuki |
pisarka |
Strona internetowa |
Magdalena Parys od 1984 mieszka w Berlinie Zachodnim, dokąd wyemigrowała jej rodzina. Po zjednoczeniu Niemiec (1990) studiowała filologię polską i pedagogikę na Uniwersytecie Humboldtów w Berlinie.
Twórczość
edytujZadebiutowała w 2001 roku na łamach pisma literackiego „Pogranicza”, w którym ukazywały się jej wiersze, opowiadania, eseje i recenzje.
W roku 2011 wydała debiutancką powieść Tunel. Portal culture.pl, podsumowujący literackie dokonania w 2011 roku, wymienił Tunel jako jeden z najważniejszych debiutów tamtego roku. Tunel reprezentował Polskę na Europejskim Festiwalu Debiutu w Kilonii i w Berlinie[2][3]. Książka była wielokrotnie wznawiana. W 2014 roku „Świat Książki” wydał ją w twardej oprawie w serii „Nowa Proza Polska” – autorka poszerzyła i uzupełniła polskie wydanie w oparciu o niemiecki przekład Tunelu[4], który ukazał się w RFN w 2014 roku. W roku 2017 Tunel ukazał się we Francji w wydawnictwie agullo edition pod tytułem 188 metres sous Berlin. Powieść w przeciągu kilku miesięcy była trzykrotnie wznawiana, otrzymała nominację do nagrody księgarzy i wydawców francuskich Le prix Libr’a nous 2018[5] i nagrodę Prix littéraire de la ville de Quimper[6][7][8]oraz bardzo pozytywne krytyki we francuskojęzycznej prasie w Belgii i we Francji[9].
W roku 2015 ukazała się powieść Magik I tom trylogii berlińskiej (seria: „Nowa Proza Polska”)[10], za którą autorka otrzymała w 2015 roku Literacką Nagrodę Unii Europejskiej[11][12][13]. Wielowątkowa powieść polityczno-sensacyjna, której akcja toczy się głównie w Berlinie, Warszawie i Sofii. Powieść była wielokrotnie wznawiana w Polsce, tłumaczona na wiele języków, między innymi francuski, niemiecki, włoski, węgierski, bułgarski, chorwacki i inne[14].
Szczególnym uznaniem krytyków i czytelników cieszyło się we Francji francuskie wydanie Magika (Le Magicien) Dziennik „Le Monde” przyrównał twórczość Parys do twórczości Tomasza Manna[15] a tygodnik „Liberation” z Oskarowym filmem Życie na podsłuchu[16], „L’Obs” uznało Parys „za jedną z największych pisarek epoki postkomunizmu”. W roku 2019 była jednym z gości honorowych Paryskich Targów Książki.
W roku 2020 ukazał się tom drugi planowanej trylogii berlińskiej – Książę.
Na zaproszenie dyrektora Teatru Polskiego w Warszawie, Andrzeja Seweryna, wystąpiła w 2018 roku z monodramem własnego autorstwa Achtung, Niemcy![17]
Działalność
edytujFelietonistka „Gazety Wyborczej”[18]. Pod skrzydłem miesięcznika „Pismo. Magazyn opinii” prowadzi podcast „Międzymiastowa”, do którego regularnie zaprasza ludzi mediów i kultury[19]. Przez kilka lat pisała też dla „Wysokich Obcasów Extra” i „Zwierciadła”[20]. Pisze po polsku i niemiecku. Publikowała m.in. we francuskim tygodniku „Marianne”[21], niem. dzienniku „Stuttgarter Zeitung”[22] „Gazecie Wyborczej”[23], „Książki. Magazyn do czytania”[24], „Pograniczach”[25], „Zwierciadle”, „Dialogu”[26] i innych. Autorka licznych wywiadów, w tym z Eriką Steinbach[27], Tanją Dückers, Burkhartem Veigelem.
W roku 2003 wraz z Izabelą Potrykus zorganizowała międzynarodowy konkurs literacki pod patronatem Uniwersytetu Humboldtów i instytutów i ambasad Polski, Czech, Słowacji, Węgier i Słowenii z okazji przystąpienia tych krajów do Unii Europejskiej. Pod redakcją Parys i Potrykus został wydany zbiór opowiadań laureatów konkursu. W wielojęzycznym zbiorze – Ich bin der, der angekommen ist – znalazły się teksty m.in. Tanji Dückers i Istvana Vörösa[28]. W latach 2006–2007 założycielka i redaktor naczelna literackiego czasopisma „Squaws”.
Opowiadania
edytuj- Jahrbuch Polen 2013, Deutsches Polen-Institut, 2013 ISBN 978-3-447-06901-4.
- NieObcy, Agora SA, 2015 ISBN 978-83-928678-8-3.
- Berlin und Breslau. Eine Beziehungsgeschichte. Bebra-Verlag, 2016 ISBN 978-3-8148-0222-0.
- Europa, Europa! Agullo Edionos, 2019
- Nadzieja, Agora SA, 2020, ISBN 978-83-268-3608-4.
Książki
edytuj- Wydawczyni:Ich bin der, der angekommen ist, IDEEDITION, Berlin 2004, ISBN 3-00-013614-2.
- Tunel, Świat Książki, Warszawa 2011, ISBN 978-83-7799-018-6.
- Magik, Świat Książki, Warszawa 2014, ISBN 978-83-7943-837-2.
- Biała Rika, Znak Literanova, Kraków 2016, ISBN 978-83-240-3636-3.
- Książę, Agora, Warszawa 2020, ISBN 978-83-268-4595-6.
Monodram
edytuj- 2018: Monodramat „Achtung Niemcy! Teatr Polski, Warszawa[29]
Reportaże
edytuj- Deutschpolnischeuropäisch. Die Identitäten der Magdalena Parys (Niemiecko-polsko-europejska. Oblicza Magdaleny Parys.)[30]. Reżyseria: David Z. Mairowitz i Malgorzata Żerwe, Produkcja: Deutschlandfunk 2019[31] W 2020 r. Małgorzata Żerwe otrzymała za ten reportaż Polsko-Niemiecką Nagrodę Dziennikarską im. Tadeusza Mazowieckiego[32]
Nagrody i wyróżnienia
edytuj- 2013: Złota Sowa Polonii przyznana przez Klub Inteligencji Polskiej w Wiedniu za powieść Tunel[33]
- 2015: Nagroda Literacka Unii Europejskiej za powieść Magik[12]
- 2018: nominacja do nagrody francuskich księgarzy Le prix Libr’à nous 2018[5][34]
- 2019: Nagroda Prix littéraire de la ville de Quimper 2019[35][7][36]
- 2021: Nominacja do Nagrody Wielkiego Kalibru za powieść Książę, długa lista[37]
- 2021: Nominacja do Nagrody Złoty Pocisk w kategorii najlepszy polski kryminał historyczny za powieść Książę[38][39]
- 2021: Złoty Pocisk – Nagroda publiczności za powieść Książę[40]
Przypisy
edytuj- ↑ Justyna Sobolewska , Polska pisarka opowiada Niemcom historię [online], polityka.pl, 2015 [dostęp 2020-01-02] (pol.).
- ↑ 10. Europäisches Festival des Debütromans 2012 (niem.). W: Literatur Haus Schleswig-Holstein [on-line].
- ↑ Marta Mizuro: Prawie cała wstecz. Rok 2011 w literaturze. W: Culture.pl [on-line]. Instytut Adama Mickiewicza, grudzień 2011.
- ↑ Tunnel: Amazon.de: Magdalena Parys, Paulina Schulz: Bücher [online], amazon.de [dostęp 2020-01-03] (niem.).
- ↑ a b Le prix Libr’à nous 2018 révèle sa première sélection [online], Livres Hebdo [dostęp 2020-01-03] (fr.).
- ↑ « 188 mètres sous Berlin ». Magdalena Parys, prix littéraire de la Ville de Quimper [online], Le Telegramme, 26 czerwca 2018 [dostęp 2020-01-02] (fr.).
- ↑ a b Prix littéraire de la ville de Quimper: Magdalena Parys lauréate [online], quimper.bzh [dostęp 2020-01-19] (fr.).
- ↑ Magdalena Parys receives the Literary Award of the City of Quimper [online], instytutksiazki.pl, 25 lipca 2018 [dostęp 2020-01-02] (pol.).
- ↑ https://static1.squarespace.com/static/5620f8a5e4b0096117adbc2f/t/5a058e4371c10b194d305d3b/1510313563052/rp188mètres-08112017.pdf
- ↑ Magik [online], Lubimyczytać.pl [dostęp 2020-01-02] .
- ↑ Magdalena Parys z Europejską Nagrodą Literacką [online], Culture.pl [dostęp 2020-01-03] (ang.).
- ↑ a b Magdalena Parys laureatką Nagrody Literackiej Unii Europejskiej! [online], pik.org.pl [dostęp 2020-01-03] (pol.).
- ↑ Wyborcza.pl [online], wyborcza.pl [dostęp 2020-01-03] .
- ↑ Magdalena Parys | EU Prize for Literature [online], euprizeliterature.eu [dostęp 2020-01-03] .
- ↑ Magdalena Parys réveille les morts d’Allemagne de l’Est avec son roman « Le Magicien » [online], 22 lutego 2019 [dostęp 2020-01-02] (fr.).
- ↑ Jeudi polar. La vengeance tardive des victimes de la Stasi [online], Libération.fr, 21 lutego 2019 [dostęp 2020-01-03] (fr.).
- ↑ Axis Media Unlimited , Cykle i wydarzenia – Cykle – Teatr Polski im. Arnolda Szyfmana w Warszawie [online], teatrpolski.waw.pl [dostęp 2020-01-02] (pol.).
- ↑ Wyborcza.pl [online], pl/magazyn/7,124059,26756585,na-dworze-sroga-zima-kobiety-wywozone-kto-wie-dokad-a.html [dostęp 2024-04-24] .
- ↑ 20https://magazynpismo.pl/autorzy/parys-magdalena/.
- ↑ NoMonday, „Wysokie Obcasy Extra” rosną na wiosnę – odświeżone czerwcowe wydanie z filmem „Praktykant” na DVD [online], agora.pl [dostęp 2020-01-02] (pol.).
- ↑ Angela Merkel, le non-changement [online], Marianne, 24 września 2017 [dostęp 2020-01-02] (fr.).
- ↑ Stuttgarter Zeitung , Stuttgart Germany , Reise-Eindrücke aus Polen: Die Austreibung der Demokratie [online], stuttgarter-zeitung.de [dostęp 2020-01-02] (niem.).
- ↑ Wyborcza.pl [online], wyborcza.pl [dostęp 2020-01-02] .
- ↑ NoMonday, „Książki. Magazyn do czytania” – wydanie specjalne na lato [online], agora.pl [dostęp 2020-01-02] (pol.).
- ↑ Polnisches Institut Berlin [online], berlin.polnischekultur.de [dostęp 2020-01-02] .
- ↑ DIALOG 106/2013 [online], Przegląd Polityczny [dostęp 2020-01-02] (pol.).
- ↑ Wyborcza.pl [online], wyborcza.pl [dostęp 2020-01-02] .
- ↑ http://helbig-mischewski.de/kritik-liskowski.pdf
- ↑ Axis Media Unlimited , Cykle i wydarzenia – Cykle – Teatr Polski im. Arnolda Szyfmana w Warszawie [online], teatrpolski.waw.pl [dostęp 2020-01-03] (pol.).
- ↑ Wendeländer (3/5) – Die Identitäten der Magdalena Parys – Deutschpolnischeuropäisch [online], Hörspiel und Feature [dostęp 2020-01-03] (niem.).
- ↑ Bayerischer Runfunk , Wendeländer (3/5) – Die Identitäten der Magdalena Parys – Deutschpolnischeuropäisch – Das Feature [online], ARD Audiothek [dostęp 2020-01-03] [zarchiwizowane z adresu 2020-01-01] (niem.).
- ↑ Siedem laureatek Polsko-Niemieckiej Nagrody Dziennikarskiej, Polsko-Niemieckie Dni Mediów tylko w internecie [online], wirtualnemedia.pl [dostęp 2024-04-24] (pol.).
- ↑ Po raz ósmy przyznano Złote Sowy Polonii - Telewizja Polska SA [online], tvp.pl [dostęp 2024-04-24] [zarchiwizowane z adresu 2014-01-10] .
- ↑ Découvrez la sélection pour le Libr'à Nous 2018 ! [online], Polar et Thriller | BePolar [dostęp 2020-01-03] (fr.).
- ↑ « 188 mètres sous Berlin ». Magdalena Parys, prix littéraire de la Ville de Quimper [online], Le Telegramme, 26 czerwca 2018 [dostęp 2020-01-03] (fr.).
- ↑ The Polish Book Institute [online], instytutksiazki.pl [dostęp 2020-01-05] (pol.).
- ↑ Nagroda Wielkiego Kalibru 2021 – długa lista – Portal Kryminalny [online], portalkryminalny.pl [dostęp 2021-11-23] (ang.).
- ↑ Złoty Pocisk za rok 2020 – nominowane kryminały [online], Co Przeczytać, 8 maja 2021 [dostęp 2021-11-23] (pol.).
- ↑ Nominacje do Nagrody Złoty Pocisk [online], Rynek książki [dostęp 2021-11-23] (pol.).
- ↑ „Złoty Pocisk” – laureaci nagrody [online], Woblink, 19 maja 2021 [dostęp 2021-11-23] (pol.).