Louis Marcoussis

Louis Marcoussis, wł. Ludwik Kazimierz Władysław Markus (ur. 14 listopada 1878 w Warszawie, zm. 22 października 1941 w Cusset) – grafik, malarz pochodzenia żydowskiego. Jeden z czołowych przedstawicieli kubizmu i paryskiej awangardy artystycznej pierwszej połowy XX w.

Louis Marcoussis

Louis Marcoussis
Data i miejsce urodzenia	14 listopada 1878 Warszawa
Data i miejsce śmierci	22 października 1941 Cusset
Alma Mater	Akademia Sztuk Pięknych w Krakowie
Dziedzina sztuki	malarstwo, grafika

Życiorys

Urodził się w Warszawie w 1878 r. w zasymilowanej rodzinie zamożnych fabrykantów żydowskich trudniących się produkcją dywanów. W 1901 r. rozpoczął studia na krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych. W Krakowie Markus spędził zaledwie dwa lata – studiując pod kierunkiem Józefa Mehoffera i Jana Stanisławskiego, należał do grona najlepiej ocenianych studentów.

W 1903 wyjechał do Paryża, gdzie kontynuował naukę w Académie Julian u Jules'a Lefebvre'a. We wczesnym okresie swej twórczości (1903–1912), dzięki swym umiejętnościom rysunkowym utrzymywał się z karykatur przesyłanych regularnie do pism francuskich („La Vie parisienne”, „L'Assiette au beurre”) i polskich („Mucha”, „Liberum Veto”). Swe płótna zaprezentował po raz pierwszy na Salonie Jesiennym 1905 r. W tym czasie tworzył obrazy utrzymane w impresjonistycznej poetyce.

Kolejna dekada przyniosła zmianę w twórczości artysty. Dzięki znajomości z Pablem Picassem zainteresował się kubizmem. W 1912 r. za namową przyjaciela, Guillaume'a Apollinaire'a Markus zmienił swe nazwisko na nazwę podparyskiej miejscowości - Marcoussis. W tym samym roku dołączył do ugrupowania Section d'Or. Kolejne dekady spędził w gronie twórców awangardowych (Jeana Metzingera, Juana Grisa, Georges'a Braque'a) i poetów (Guillaume'a Apollinaire'a, Maxa Jacoba, André Salmona).

W 1914 r. ożenił się z polską malarką pochodzenia żydowskiego Alicją Halicką. W trakcie I wojny światowej służył w Legii Cudzoziemskiej. Po wojnie artysta kontynuował swe kubistycznie poszukiwania, nie zaniechał jednak eksperymentowania.

Od lat 20. Marcoussis skłaniał się coraz bardziej ku poetyce surrealizmu. Z kręgiem surrealistów Marcoussis i Halicka byli zresztą blisko zaprzyjaźnieni. Spotykali się z Maxem Ernstem i Joanem Miró, przyjaźnili się z André Bretonem, Tristanem Tzarą czy Pierre’em Reverdym.

Wystawy

Louis Marcoussis, Koncert (1928), Muzeum Sztuki w Łodzi

Wystawy monograficzne

• październik 1922: Der Sturm, Berlin
• 1925: Galerie Pierre Chareau, Paryż
• 16 – 31 października 1926: Gouaches et Sous-verres de Louis Marcoussis, Galerie Jeanne Bucher, Paryż
• 1928: Galerie Le Centaure, Bruksela
• 23 listopada – 7 grudnia 1929: Galerie Jeanne Bucher, Paryż
• 28 listopada – 31 grudnia 1930:  Gravures, Galerie Jeanne Bucher, Paryż
• 1929: Galerie Georges Bernheim, Paryż
• 1929: Galerie Jeanne Bucher, Paryż
• 1933: M. Knoedler & Co., Nowy Jork
• 9–30 listopada 1934: Arts Club, Chicago
• 18–30 listopada 1934: l’exposition des eaux-fortes de Louis Marcoussis, Galerie Pierre, 14 rue de Seine, Paryż
• 1936: Palais des Beaux-Arts, Bruksela
• 1937: Palais des Beaux-Arts, Bruksela
• 21 października – 3 listopada 1937: Galerie Jeanne Bucher-Myrbor, Paryż
• 1939: London Gallery, Londyn
• 31 października – 31 grudnia 1943: Galerie Jeanne Bucher, Paryż
• 15 października – 10 listopada 1948: Louis Marcoussis 1883–1941 : oeuvres choisies, galerie d'art du Faubourg, Paryż
• 1949: Retrospective, Paryż
• 1950: Retrospective, Basel
• 1951: Retrospective, Bruksela
• 1960: Louis Marcoussis 1883–1941 : Gemälde, Aquarelle, Zeichnungen, Gravuren 1910–1940, Kölnischer Kunstverein, Köln
• maj 1962: Hommage á Marcoussis, Galerie Kriegel, Paryż
• 3 lipca – 4 października 1964: Louis Marcoussis, Musée national d'art moderne, Paryż
• 8 października – 15 listopada 1966: Marcoussis : l'œuvre gravé, peintures, Nouveau Musée du Havre, Havre
• 19 stycznia – 12 lutego 1972: Marcoussis, l'ami des poètes, Bibliothèque nationale (France), Paryż
• 22 maja – 29 czerwca 1996: Louis Marcoussis, graveur, Galerie Berggruen & Cie, Paryż

Salony

• 1905: Salon d'Automne, Paryż
• 1906: Salon des Indépendants, Paryż

Wystawy zbiorowe

• 4 maja – 4 czerwca 1925: Gravures, dessins et aquarelles de Gromaire, Lurçat, Pascin, Marcoussis. Sculptures de Lipchitz, Galerie Jeanne Bucher, Paryż
• 1929: Peintres et sculpteurs contemporains, Galerie Jeanne Bucher, Paryż
• 7–21 kwietnia 1930: Modern European and antique oriental art, The Renaissance Society
• kwiecień 1930: Exhibition of cubism (period 1910–1913), De Hauke & Co, Nowy Jork
• 7–21 lutego 1932: Fifth annual exhibition of modern French painting, with African masks, The Renaissance Society
• 19 grudnia 1935 – 20 stycznia 1936: Exposition d’un collectionneur – Henri Laugier, Galerie Jeanne Bucher, Paryż
• 20 – 30 czerwca 1939: Louis Marcoussis, Joan Miró, Galerie Jeanne Bucher, Paryż

Pośmiertne

• 14 grudnia 1945 – 12 stycznia 1946: 20 ans chez Jeanne Bucher, Galerie Jeanne Bucher, Paryż
• 9 października – 6 listopada 1951: Contemporary American and European Art, The Renaissance Society
• 15 października – 15 listopada 1958: Watercolours, Drawings, and Collages from the Collection of Mr. and Mrs. Joseph Ransall Shapiro, The Renaissance Society
• 6 maja – 30 listopada 1960: Hommage à Jeanne Bucher – rétrospective 1925–1960, Galerie Jeanne Bucher, Paryż
• 1 czerwca – 19 września 1977: Paris - New York, Centre Pompidou, Paryż
• 12 lipca – 11 września 1978: Pérégrinations de Georges Hugnet, Centre Pompidou, Paryż
• 23 czerwca – 26 września 1983: Présences polonaises, Centre Pompidou, Paryż
• 24 Maja – 29 czerwca 1986: Louis Marcoussis, Alice Halicka, Musée Tavet, Pontoise; 10 lipca – 20 sierpnia 1986: Pavillon de la Restauration, Vichy
• 22 czerwca 1994 – 9 października 1994: FACE A FACE - Portraits et autoportraits de la collection, Centre Pompidou, Paryż

Linki zewnętrzne

• Louis Marcoussis: Autor przełomu. bankier.pl, 2005-10-28. [dostęp 2012-04-12].
• I. Kossowska: Louis Marcoussis. artlist.pl. [dostęp 2012-04-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].