Logos (zbiór wierszy)
Logos – cykl 10 sonetów Antoniego Langego opublikowany w 1895.
Termin logos oznacza "słowo", "mowę". W filozoficznym znaczeniu termin ten bywał jednak rozmaicie interpretowany: Heraklit z Efezu interpretował go jako powszechną prawidłowość losu świata; stoicy rozumieli logos jako swojego rodzaju fatum, objaw rozumności kosmosu; neoplatonicy natomiast dopatrywali się w nim hipostazy rozumu bóstwa. Teologia chrześcijańska mówiła z kolei o logosie jako o absolutnym rozumie, Słowie Bożym i Synu Bożym[1].
Sonety mają charakter wybitnie refleksyjny; ich tematyką są kwestie egzystencjalne, eschatologiczne i historiozoficzne w odniesieniu do tradycji polskiego romantyzmu. Szczególny nacisk kładzie autor na tradycję polską filozofii mesjanistycznej.
Tytuły kolejno następujących sonetów to:
- Wroński (Józef Hoene-Wroński),
- Gołuchowski (Józef Gołuchowski),
- Mickiewicz (Adam Mickiewicz),
- Towiański (Andrzej Towiański),
- Słowacki (Juliusz Słowacki),
- Krasiński (Zygmunt Krasiński),
- Cieszkowski (Henryk Cieszkowski),
- Trentowski (Bronisław Ferdynand Trentowski),
- Libelt (Karol Libelt),
- Kremer (Józef Kremer)
Cykl prowadzi intelektualną polemikę ze światopoglądem romantyków – zwłaszcza w punkcie, w którym mowa o stworzeniu świata, jego istocie oraz przyszłych kolejach. W cyklu pojawiają się jedne z najbardziej znanych wersów Langego:
- Rozum jeno rozdziela tajemnice pnączy,
Wyobraźnia zaś rzeczy rozdzielone łączy:
Bo rozum jeno śledzi, wyobraźnia tworzy.
Bóg, tworząc, wyobraził naprzód świat i rzeczy:
Podobnież wyobraźnią tworzy duch człowieczy –
I mocą wyobraźni jest najbardziej boży.
Przypisy
edytuj- ↑ Władysław Kopaliński: logia; logocentryzm; logogryf; logomachia; logopedia; logorea; logografowie; logiczny; logistyka; logo; logos. [w:] Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych [on-line]. slownik-online.pl. [dostęp 2018-11-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-07-02)].