Lejkówka żółtobrązowa
Lejkówka żółtobrązowa (Infundibulicybe gibba (Pers.) Harmaja) – gatunek grzybów z rzędu pieczarkowców (Agaricales)[1].
.JPG)
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
lejkówka żółtobrązowa |
| Nazwa systematyczna | |
| Infundibulicybe gibba (Pers.) Harmaja Ann. bot. fenn. 40(3): 217 (2003) | |
.jpg)
Systematyka i nazewnictwo
edytujPozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Infundibulicybe, Incertae sedis, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1801 r. Persoon nadając mu nazwę Agaricus gibbus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 2003 r. Harri Harmaja, przenosząc go do rodzaju Infundibulicybe[1].
Synonimów ma ok. 30. Niektóre z nich[2]:
- Clitocybe gibba (Pers.) P. Kumm. 1871
- Clitocybe gibba var. adstringens Hagara 1990
- Clitocybe gibba var. brevispora Raithelh. 1971
- Clitocybe gibba var. cernua H.E. Bigelow, Beih. 1985
- Clitocybe gibba var. fuliginea (Alb. & Schwein.) P. Kumm. 1871
- Clitocybe gibba var. occidentalis H.E. Bigelow, Beih. 1985
- Clitocybe gibba var. ringens Raithelh. 1981
Nazwę polską zaproponował Władysław Wojewoda w 1987 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten ma też inne nazwy: bedłka pępiastokielichowa, bedłka lejkowata, głąbik lejkowaty, lejek, lejkówka lejkowata[3].
Morfologia
edytujŚrednica 5–15 cm, u młodych owocników łukowaty z podwiniętym brzegiem i garbem, szybko jednak staje się wklęsły i lejkowaty o wyprostowanym brzegu. Brzeg czasami pofalowany i nakrapiany. Kapelusz cienkomięsisty, o powierzchni gładkiej w kolorze bladoochrowym, ochrowokremowym, czerwonawobrązowym, u starszych owocników kolor blednie[4].
Dość gęste i daleko zbiegające na trzon, początkowo białe, później żółtawe[4].
Wysokość 4–10 cm, grubość do 1 cm, walcowaty, dołem nieco rozszerzający się, miękki i elastyczny, u młodych owocników w środku watowaty, u starszych pusty. Powierzchnia naga, biaława lub bladożółta, u podstawy obrośnięta białą pilśnią[4]. Cechą charakterystyczną jest to, ze barwa trzonu jest jaśniejsza od barwy kapelusza[5].
Kremowobiały, o lekkim migdałowym zapachu, lub bez zapachu[5].
- Cechy mikroskopowe
Zarodniki szerokoelipsoidalne, nieamyloidalne, o zaostrzonym jednym końcu, gładkie. Rozmiar 5–9 × 3,5–6 μm. Cystyd brak. Strzępki w skórce splątane, o szerokości 2–7 μm, inkrustowane pigmentem. Występują sprzążki[6]
Występowanie i siedlisko
edytujLejkówka żółtobrązowa jest szeroko rozprzestrzeniona w Ameryce Północnej, Europie i Azji. Na półkuli południowej znana jest tylko w Australii[7]. W Polsce jest bardzo pospolita[3].
Występuje zarówno w lasach liściastych, jak i iglastych na opadłych liściach i na igliwiu, także na butwiejącej korze, unika jednak gleb kwaśnych i ubogich[5]. Rośnie pod różnymi gatunkami drzew, w szczególności pod jodłą, olszą szarą, grabem, bukiem, świerkiem, sosną, robinią. Owocniki pojawiają się od czerwca do listopada[3].
Znaczenie
edytujSaprotrof[3]. Grzyb jadalny, ale średniej wartości[8].
Gatunki podobne
edytuj- lejkówka karbowana (Clitocybe costata)[5],
- gąsówka rudawa (Paralepista flaccida), która zwykle na kapeluszu ma brązowawe plamki i nie posiada garbu[4].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Species Fungorum. [dostęp 2020-05-13].
- ↑ Species Fungorum. [dostęp 2013-09-15]. (ang.).
- ↑ a b c d Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d Pavol Škubla: Wielki atlas grzybów. Poznań: Elipsa, 2007. ISBN 978-83-245-9550-1.
- ↑ a b c d Andreas Gminder: Atlas grzybów. Jak bezbłędnie oznaczać 340 gatunków grzybów Europy Środkowej. 2008. ISBN 978-83-258-0588-3.
- ↑ Mushroom Expert. [dostęp 2016-1-=28].
- ↑ Discover Life Maps. [dostęp 2015-12-16].
- ↑ Barbara Gumińska, Władysław Wojewoda: Grzyby i ich oznaczanie. Warszawa: PWRiL, 1985. ISBN 83-09-00714-0.