Kościół św. Jakuba Większego Apostoła w Poznaniu

Kościół św. Jakuba Większego Apostoła w Poznaniu
	nr rej. A-152 z dnia 25.04.1966 r.
	kościół parafialny
	; Widok od południowego wschodu
Państwo	Polska
Województwo	wielkopolskie
Miejscowość	Poznań
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Parafia	św. Jakuba Większego Apostoła w Poznaniu
Wezwanie	św. Jakuba Większego Apostoła
Historia
Data zakończenia budowy	XIII wiek
	Położenie na mapie Poznania Kościół św. Jakuba Większego Apostoła w Poznaniu
	Położenie na mapie Polski Kościół św. Jakuba Większego Apostoła w Poznaniu
	Położenie na mapie województwa wielkopolskiego Kościół św. Jakuba Większego Apostoła w Poznaniu
	52°19′09,49″N 16°57′06,79″E/52,319303 16,951886
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Kościół św. Jakuba Większego Apostoła – zabytkowy parafialny położony w Głuszynie, peryferyjnej dzielnicy Poznania.

Historia

W 1296 roku wojewoda kaliski Mikołaj Przedpełkowic ufundował w Głuszynie kolegiatę pod wezwaniem św. Jakuba Większego. Przywilej erekcyjny wystawił 16 października 1296 roku biskup Jan II Nałęcz za zgodą kapituły katedralnej oraz poznańskiego archidiakona Henryka. Kapituła składała się z trzech kanoników w tym z prepozyta. W 1364 roku Głuszyna przeszła na własność biskupów Poznańskich. W 1582 roku biskup Łukasz Kościelecki wcielił głuszyńską kolegiatę do kolegiaty przy kościele Wszystkich Świętych w Poznaniu. Za czasów biskupa Wawrzyńca Goślickiego, w 1603 roku nastąpiła jej faktyczna likwidacja. Od tej pory prepozytami głuszyńskimi byli proboszczowie kościoła Wszystkich Świętych. W 1720 roku biskup Krzysztof Antoni Szembek przyłączył kościół do prepozytury kolegiaty św. Marii Magdaleny i proboszcz farny był zarazem proboszczem w Głuszynie.

Wnętrze świątyni

Architektura

Bryła kościoła zbudowana w stylu gotyckim pochodzi z XIII wieku, posiada znakomicie zachowany wątek wendyjski, oraz charakterystyczne sklepienie krzyżowe w prezbiterium. Obecne sklepienie nawy korpusu powstało w okresie międzywojennym. Jego budowa nie zniszczyła jednak dawnego stropu, który powstał jako integralny element więźby dachowej, której konstrukcja datowana jest na początek XVI wieku.

Wyposażenie

Ołtarz główny datowany jest na początek drugiej połowy XVIII wieku. Ujmujące go z boków ażurowe uszaki utworzone są z ornamentów małżowinowo-chrząstkowych, pochodzą zapewne z innego XVII-wiecznego ołtarza. Rzeźby św. Kazimierza i św. Floriana pochodzą z pierwszej połowy XVIII wieku. Obraz przedstawiający patrona kościoła św. Jakuba Apostoła powstał w pierwszej połowie XIX wieku. Obraz Matki Boskiej, z ołtarza maryjnego, pochodzi z pierwszej połowy XVIII wieku. W kościele zachowały się dwie, prawdopodobnie XIII-wieczne, kropielnice kamienne, oraz barokowa chrzcielnica. Kościół posiada również słynne organy, zbudowane przez Friedricha Ladegasta w 1884 roku.

Płyty pamiątkowe

W zewnętrzne ściany kościoła wmurowane są następujące płyty pamiątkowe:

ku czci ks. Walentego Zientkiewicza - proboszcza w Głuszynie (ur. 1817, zm. 11 lipca 1895, po 33 latach sprawowania funkcji proboszcza),
ku czci ks. Stanisława Kostki Kinosowicza (ur. 18 listopada 1792, zm. 2 czerwca 1863) - w latach 1832–1852 proboszcza w Głuszynie.

Ponadto przy kościele znajduje się nagrobek ks. kanonika Jerzego Beslera (1920-1986) - w latach 1957–1982 proboszcza w Głuszynie^[2].

Cmentarz

Cmentarz przykościelny ma XVII-wieczny rodowód, a księgi cmentarne prowadzone są od 1743. Prawdopodobne jest jednak, że ludzi grzebano przy kościele już od czasu jego powstania. W 1628 istniała tutaj kostnica, ale teren nie był jeszcze ogrodzony. Pierwsza wzmianka o murze pochodzi z 1781. W 1820 zrujnowany mur zastąpiono płotem dębowym. W 1866 włączono w obręb nekropolii splantowany teren po wschodniej stronie ogrodzenia wraz z dzwonnicą wzniesioną po 1851. W 1867 zbudowano ogrodzenie, które dotrwało do czasów obecnych. W 1870 posadzono ozdobne krzewy, a w 1877 wieniec lip drobnolistnych, przetrwały do dziś, podkreślający zarys nowego ogrodzenia. Do najcenniejszych pomników należą:

stela ku czci Niepokalanego Poczęcia NMP (1856) z fundacji Ignacego i Marianny Piekutów z Daszewic (około 1970 przeniesiona na obecne miejsce),
murowany grobowiec rodziny Sypniewskich (1878), miejsce spoczynku Felicjana Sypniewskiego,
grobowiec Szymkowiaków (lata 20. XX wieku) z monumentalnym tryptykiem,
grobowiec Muszyńskich (1937) z tondem z głową Chrystusa w koronie cierniowej^[3].

Cennym okazem drzewa jest pokaźnych rozmiarów morwa biała^[4].

Turystyka

Kościół jest punktem startowym Drogi Cierpliwości^[5] – jednego z przyrodniczych szlaków pielgrzymkowych Rogalińskie Drogi, utworzonych z okazji 200-lecia kościoła pw. św. Marcelina w Rogalinie^[6]^[7]^[8]. Dla tego szlaku opublikowano broszurę przyrodniczą pt. „Miejsca «magiczne» w Poznaniu-Głuszynie” – o florze, symbolice roślin i ekologii na cmentarzach^[9]

Zobacz też

Przypisy

↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo wielkopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024 [dostęp 2010-05-01] .
↑ informacje za tablicami pamiątkowymi in situ
↑ Hanna Hałas-Rakowska, Cmentarze parafii św. Jakuba Większego Apostoła w Głuszynie, w: Kronika Miasta Poznania, nr 4/2009, s.138-146, ISSN 0137-3552
↑ Helena Szafran, Miasto Poznań i okolica, Poznań, PTPN, 1959 (seria "Wielkopolska w Oczach Przyrodnika", nr 3), s.199
↑ MichałM. Wójkiewicz MichałM., SylwiaS. Ufnalska SylwiaS., Droga Cierpliwości w Duchu Świętym, Parafia pw. św. Marcelina, Rogalin, październik 2021 [dostęp 2024-05-14] .
↑ Rogalińskie Drogi Ducha Świętego – Parafia pw. Świętego Marcelina w Rogalinie [online] [dostęp 2021-11-11] (pol.).
↑ SylwiaS. Ufnalska SylwiaS., O jubileuszu kościoła i przyrodniczych szlakach w Rogalinie [online], Gazeta Mosińsko-Puszczykowska, 1 listopada 2021 [dostęp 2021-11-09] (pol.).
↑ BarbaraB. Miczko-Malcher BarbaraB., Spotkania z kulturą - 7.11.2021 [online], radiopoznan.fm [dostęp 2021-11-09] (pol.).
↑ AnetaA. Czarna AnetaA., Miejsca „magiczne” w Poznaniu-Głuszynie, Parafia pw. św. Marcelina, Rogalin, październik 2021 [dostęp 2024-05-14] .

Bibliografia

Zofia Kurzawa, Andrzej Kusztelski: Historyczne kościoły Poznania.Przewodnik. Poznań: Drukarnia i Księgarnia Świętego Wojciecha, 2006, s. 237-240. ISBN 83-7015-841-2.
Kronika Miasta Poznania, Starołęka, Głuszyna, Krzesiny 2009 4. Poznań: Miejskie, 2009, s. 101-137. ISSN 0137-3552.

[zabytek-1] Rejestr zabytków nieruchomych – województwo wielkopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024 [dostęp 2010-05-01] .

[2] rmacje za tablicami pamiątkowymi in situ

[Halas-3] Hanna Hałas-Rakowska, Cmentarze parafii św. Jakuba Większego Apostoła w Głuszynie, w: Kronika Miasta Poznania, nr 4/2009, s.138-146, ISSN 0137-3552

[Szafran-4] Helena Szafran, Miasto Poznań i okolica, Poznań, PTPN, 1959 (seria "Wielkopolska w Oczach Przyrodnika", nr 3), s.199

[5] MichałM. Wójkiewicz MichałM., SylwiaS. Ufnalska SylwiaS., Droga Cierpliwości w Duchu Świętym, Parafia pw. św. Marcelina, Rogalin, październik 2021 [dostęp 2024-05-14] .

[6] Rogalińskie Drogi Ducha Świętego – Parafia pw. Świętego Marcelina w Rogalinie [online] [dostęp 2021-11-11] (pol.).

[7] SylwiaS. Ufnalska SylwiaS., O jubileuszu kościoła i przyrodniczych szlakach w Rogalinie [online], Gazeta Mosińsko-Puszczykowska, 1 listopada 2021 [dostęp 2021-11-09] (pol.).

[8] BarbaraB. Miczko-Malcher BarbaraB., Spotkania z kulturą - 7.11.2021 [online], radiopoznan.fm [dostęp 2021-11-09] (pol.).

[9] AnetaA. Czarna AnetaA., Miejsca „magiczne” w Poznaniu-Głuszynie, Parafia pw. św. Marcelina, Rogalin, październik 2021 [dostęp 2024-05-14] .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]