Klejek czerwonawy

Klejek czerwonawy
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	borowikowce
Rodzina	klejówkowate
Rodzaj	Chroogomphus
Gatunek	klejek czerwonawy
	Nazwa systematyczna
	Chroogomphus rutilus (Schaeff.) O.K. Mill; Mycologia 56(4): 543 (1964)
	Multimedia w Wikimedia Commons

Klejek czerwonawy (Chroogomphus rutilus (Schaeff.) O.K. Mill.) – gatunek grzybów z rodziny klejówkowatych (Gomphidiaceae)^[1].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Chroogomphus, Gomphidiaceae, Boletales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1774 r. Schaeffer nadając mu nazwę Agaricus rutilus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1964 r. Miller, przenosząc go do rodzaju Chroogomphus^[1].

Niektóre synonimy^[1]:

Agaricus gomphus Pers. 1800
Agaricus rufescens J.F. Gmel. 1792
Agaricus rutilus Schaeff. 1774
Chroogomphus britannicus A.Z.M. Khan & Hora 1978
Chroogomphus corallinus O.K. Mill. & Watling 1970
Chroogomphus helveticus subsp. tatrensis (Pilát) Kuthan & Singer 1976
Chroogomphus rutilus subsp. alabamensis (Singer) Singer 1990
Chroogomphus rutilus subsp. michoacanensis Singer & Kuthan 1976
Chroogomphus rutilus (Schaeff.) O.K. Mill. 1964 (subsp. rutilus
Chroogomphus rutilus (Schaeff.) O.K. Mill. 1964 var. rutilus
Chroogomphus rutilus var. tatrensis (Pilát) Bon & Courtec. 1987
Chroogomphus testaceus (Fr.) Příhoda 1987
Cortinarius rutilus (Schaeff.) Gray [jako Cortinaria rutila] 1821
Gomphidius corralinus (O.K. Mill. & Watling) Kotl. & Pouzar 1974
Gomphidius rutilus (Schaeff.) S. Lundell 1937
Gomphidius rutilus f. testaceus (Fr.) Pilát & Dermek 1974
Gomphidius rutilus subsp. alabamensis Singer 1946
Gomphidius testaceus (Fr.) Mussat 1901
Gomphidius viscidus var. tatrensis Pilát 1926
Gomphus viscidus sensu auct. 2005

Nazwę polską zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten opisywany był też pod nazwami: klejek lepki, bedłka lepak, klejówka mała, czop jemiołak, klejówka lepka^[2].

Morfologia

Kapelusz

Średnica 4–15 cm. Za młodu wypukły z podwiniętym brzegiem, miedzianobrązowy, później trochę wyblakły; stary spłaszczony; wilgotny – silnie śluzowaty, suchy – gładki i błyszczący; bardzo gruby i mięsisty^[3]. Młode owocniki otoczone pajęczynowatą osłoną^[4].

Blaszki

Najpierw miedzianoszare, po dojrzeniu ciemnopurpurowo-brązowe; bardzo grube i rzadkie; często rozwidlone i daleko zbiegające na trzon^[3].

Trzon

Długi i wysmukły, mięsisty, miedzianopomarańczowy do żółtobrązowawego, z delikatnym, zygzakowatym wzorkiem z ochrowej osłony, w stanie suchym czasem ze zgrubiałą strefą pierścieniową^[3].

Miąższ

Pomarańczowożółty, po naciśnięciu po pewnym czasie przebarwiony karminowo. W podstawie trzonu chromowożółty; bez zapachu i o łagodnym smaku^[3].

Wysyp zarodników

Oliwkowoczarny. Zarodniki wydłużone, elipsoidalno-wrzecionowate, gładkie, brązowożółte, o średnicy 17–23 × 5,5–7 µm^[3].

Występowanie i siedlisko

Jest szeroko rozprzestrzeniony w Ameryce Północnej i Europie, podano jego stanowiska także w Korei i Japonii^[5]. W Polsce jest pospolity^[4].

Rośnie w lasach iglastych i mieszanych, na ziemi, pod jodłą pospolitą, sosną zwyczajną i kosodrzewiną. Owocniki pojawiają się od lipca do listopada^[2].

Znaczenie

Grzyb mikoryzowy^[2]. Jest grzybem jadalnym średniej jakości^[6]. Nie powinien jednak być zbierany przez niezbyt doświadczonych grzybiarzy, istnieje bowiem możliwość pomylenia go z podobnymi, ale silnie trującymi gatunkami, np. zasłonak rudawy (Cortinarius rubellus) czy zasłonakiem rudym (Cortinarius orellanus)^[4].

Gatunki podobne

Klejek alpejski (Chroogomphus helveticus), który ma filcowaty kapelusz. Jadalny.

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d Index Fungorum. [dostęp 2013-03-05]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Ewald Gerhardt: Grzyby – wielki ilustrowany przewodnik. s. 374. ISBN 83-7404-513-2.
↑ ^a ^b ^c Marek Snowarski: Grzyby. Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2010. ISBN 978-83-7073-776-4.
↑ Discover Life Maps. [dostęp 2017-01-10].
↑ Barbara Gumińska, Władysław Wojewoda: Grzyby i ich oznaczanie. Warszawa: PWRiL, 1985. ISBN 83-09-00714-0.

[if-1] Index Fungorum. [dostęp 2013-03-05]. (ang.).

[checklist-2] Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.

[gerhardt-3] Ewald Gerhardt: Grzyby – wielki ilustrowany przewodnik. s. 374. ISBN 83-7404-513-2.

[snowarski-4] Marek Snowarski: Grzyby. Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2010. ISBN 978-83-7073-776-4.

[5] Discover Life Maps. [dostęp 2017-01-10].

[Wojewoda-6] Barbara Gumińska, Władysław Wojewoda: Grzyby i ich oznaczanie. Warszawa: PWRiL, 1985. ISBN 83-09-00714-0.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]