Kinezjologia edukacyjna
Ten artykuł opisuje teorie, metody lub czynności niezgodne ze współczesną wiedzą medyczną.
Kinezjologia edukacyjna – pseudonaukowa[potrzebny przypis] metoda terapii różnych zaburzeń, takich jak zaburzenia ruchowe, zaburzenia uwagi, trudności w nauce czytania i pisania, opracowana przez dra Paula E. Dennisona. Określana jest ona mianem „gimnastyki mózgu” (ang. Brain Gym), według jej twórcy i zwolenników skutecznie uczy i pokazuje w praktyce możliwości wykorzystania naturalnego ruchu fizycznego, niezbędnego do organizowania pracy mózgu i ciała w celu rozszerzania własnych możliwości. Ma korzystnie wpływać na stan równowagi psychicznej, poczucie własnej wartości, lepszą organizację wewnętrzną i zewnętrzną, komunikację ze sobą i z innymi, i w konsekwencji dawać łatwość w porozumiewaniu się, umiejętność podejmowania właściwych decyzji we właściwym czasie, redukcję stresu i naukę szybkiego sposobu rozluźniania się.
Podstawy teoretyczne metody według twórcy są związane z funkcjami ludzkiego mózgu w trzech wymiarach: lateralności (laterality), skupienia (focus) i ześrodkowania (centering).
Kinezjologia edukacyjna jest stosowana w pracy z dziećmi:
- ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się (dysleksja, dysgrafia, dysortografia, dyskalkulia),
- nadpobudliwymi psychoruchowo (z zespołem ADHD),
- w celu poprawy funkcjonowanie umysłu (m.in. pamięć, koncentracja)[1].
Krytyka
edytujZastrzeżenia w stosunku do kinezjologii edukacyjnej Denissona:
- Merytoryczne:
- brak zgodności z wiedzą o budowie i funkcjonowaniu mózgu
- błędne założenia o skutkach lateralizacji mózgu:
- podział półkul na „recepcyjną” i „ekspresyjną” (podział funkcji pomiędzy półkulami jest o wiele bardziej złożony)
- podział ludzi na tzw. „lewopółkulowców” i „prawopółkulowców” (różnice indywidualne pomiędzy ludźmi w zakresie lateralizacji są o wiele bardziej złożone)
- podział oczu lub uszu na „syntetyczno-obrazowe” lub „analityczno-językowe” (brak wiedzy o budowie i działaniu narządów zmysłu, i dróg neuronalnych związanych z nimi)
- bezpodstawne założenie, że półkule mózgu powinny ściślej ze sobą współpracować (jakby lateralizacja była czymś złym)
- brak dowodów na to, że ćwiczenia mogą wpływać na rozwój lub zmianę zlateralizowanych funkcji
- błędne założenia o skutkach lateralizacji mózgu:
- brak diagnozy neuropsychologicznej
- pseudonaukowy język
- wątpliwa interpretacja znaczenia odruchów
- ominięcie dostosowania terapii do wieku dziecka
- odniesienie do filozofii wschodnich: cząstkowe i niewytłumaczone
- brak zgodności z wiedzą o budowie i funkcjonowaniu mózgu
- Społeczne:
Brakuje przekonywających dowodów na skuteczność metody[5]. Terapia nie jest zalecana przez środowisko naukowe; powiązuje się ją z innymi pseudonaukowymi metodami, jak metoda Domana[6][7][8].
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Elżbieta Dzionek i inni, Kinezjologia edukacyjna, wyd. 2, Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”, 2007.
- ↑ Z. Kułakowska, Dysharmonia rozwojowa. Fakty neuropediatryczne wobec zapewnień kinezjologii edukacyjnej.
- ↑ A. Grabowska, Nowe koncepcje lateralizacji funkcji w mózgu. W: Ł. Domańska, A.R. Borkowska (red.), Podstawy neuropsychologii klinicznej, wyd. UMCS, Lublin 2009
- ↑ Komitet Neurobiologii PAN, Anna Grabowska, Opinia dotycząca podstaw naukowych metody „Kinezjologii Edukacyjnej” oraz konsekwencji jej stosowania, 20 października 2006 [zarchiwizowane 2007-03-17].
- ↑ Keith J. Hyatt, Brain Gym®: building stronger brains or wishful thinking?, „Remedial and Special Education”, 28 (2), 2007, s. 117–124, DOI: 10.1177/07419325070280020201, ISSN 0741-9325.
- ↑ Scott O. Lilienfeld, Rachel Ammirati, Michal David, Distinguishing science from pseudoscience in school psychology: science and scientific thinking as safeguards against human error, „Journal of School Psychology”, 50 (1), 2012, s. 7–36, DOI: 10.1016/j.jsp.2011.09.006, PMID: 22386075.
- ↑ Paul A. Howard-Jones, Neuroscience and education: myths and messages, „Nature Reviews. Neuroscience”, 15 (12), 2014, s. 817–824, DOI: 10.1038/nrn3817, ISSN 1471-0048, PMID: 25315391.
- ↑ Jason C. Travers i inni, Fad, pseudoscientific, and controversial Interventions, [w:] Russell Lang, Terry B. Hancock, Nirbhay N. Singh (red.), Early intervention for young children with autism spectrum disorder, Cham: Springer International Publishing, 2016, s. 257–293, DOI: 10.1007/978-3-319-30925-5_9, ISBN 978-3-319-30923-1.
Linki zewnętrzne
edytuj- Anna Grabowska, Opinia dotycząca podstaw naukowych metody „Kinezjologii Edukacyjnej” oraz konsekwencji jej stosowania, Komitet Neurobiologii PAN, 2006. nencki.gov.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-03-17)].