Karol Ludwik Habsburg

Karol Ludwik Jan Józef Habsburg (ur. 5 września 1771 we Florencji, zm. 30 kwietnia 1847 w Wiedniu) – arcyksiążę austriacki, książę cieszyński; teoretyk wojskowości; generał armii austriackiej w latach 1793–1800, od 1801 marszałek polny, generalissimus; w latach 1801–1805 minister wojny i marynarki wojennej, przewodniczący sztabu generalnego.

Karol Ludwik Habsburg

Namiestnik Niderlandów Austriackich
Okres	od 1793 do 1794
Poprzednik	Joseph, hrabia Murray
Następca	urząd zlikwidowany
Wielki mistrz zakonu krzyżackiego
Okres	od 1801 do 1804
Poprzednik	Maksymilian Franciszek Habsburg
Następca	Antoni Wiktor Habsburg
książę cieszyński
Okres	od 1822 do 1847
Poprzednik	Albert Sasko-Cieszyński
Następca	Albrecht Fryderyk Habsburg
Dane biograficzne
Data urodzenia	1771
Data śmierci	1847
Ojciec	Leopold II Habsburg
Matka	Maria Ludwika Burbon
Żona	Henrietta Nassau-Weilburg
Dzieci	Maria Teresa Austriacka Albrecht Fryderyk Habsburg Karol Ferdynand Habsburg Fryderyk Ferdynand Habsburg Maria Karolina Habsburg Wilhelm Franciszek Karol Habsburg

Życiorys

Karol urodził się 5 września 1771 r. we Florencji. Był synem wielkiego księcia toskańskiego, późniejszego cesarza Leopolda II i Marii Ludwiki Burbon, księżniczki hiszpańskiej. W 1791 roku został adoptowany przez swą ciotkę arcyksiężną Marię Krystynę oraz jej męża Alberta Sasko-Cieszyńskiego. Przybrany ojciec zadbał o wojskowe wykształcenie Karola, dzięki czemu ten szybko awansował na kolejne stopnie oficerskie. W 1793 został mianowany generałem-majorem i namiestnikiem Niderlandów. Od 1796 roku bezpośrednio dowodził oddziałami frontowymi (m.in. we Włoszech i Niemczech) oraz pełnił ważne funkcje wojskowe i państwowe. W 1801 Maksymilian Franciszek Habsburg ustanowił go koadiutorem wielkiego mistrza zakonu krzyżackiego, w kilka miesięcy później kapituła zakonu wybrała go na wielkiego mistrza. Nie potrafiąc pogodzić funkcji wojskowych z administracją zgromadzeniem, wyznaczył swoim koadiutorem młodszego brata Antoniego Wiktora Habsburga. W 1804 zrzekł się godności wielkiego mistrza i wystąpił z zakonu.

Jako dowódca wojsk cesarskich zwyciężył Napoleona w bitwie pod Aspern-Essling (21-22.V.1809), ale już kilka tygodni później odniósł dotkliwą porażkę w bitwie pod Wagram (5–6 VII 1809), w której został ranny. Po przegranej bitwie podpisał z Napoleonem rozejm, czego nie skonsultował ze swym bratem, cesarzem Franciszkiem I. Za ten czyn został odwołany ze stanowisk i odszedł z armii, do której powrócił tylko na kilka miesięcy w 1815 roku.

Jako właściciel księstwa cieszyńskiego, które odziedziczył po przybranych rodzicach, był jednym z najzamożniejszych Habsburgów. Kładł nacisk na rozwój rolnictwa i przemysłu w księstwie. Zlecił budowę tzw. nowego zamku w Cieszynie i budowę cieszyńskiego browaru zamkowego (1846). Nabył też w 1838 roku państwo żywieckie, które włączył do dóbr Komory Cieszyńskiej. W 1822 r. odziedziczył po swym przybranym ojcu majątek w położonym ówcześnie na terytorium Wolnego Miasta Krakowa Chrzanowie.

Małżeństwo

W 1796 arcyksiążę miał ożenić się ze swoją siostrą cioteczną Marią Teresą Charlottą Burbon, córką zgilotynowanych Ludwika XVI, króla Francji i Marii Antoniny Austriaczki, lecz Maria Teresa nie chciała zostać jego żoną.

17 września 1815 poślubił kalwinistkę, księżniczkę Henriettę z Nassau-Weilburg (1797–1829), z którą miał siedmioro dzieci:

• Maria Teresa Izabela (1816–1867), żona od 1837 roku Ferdynanda II Burbona, króla Obojga Sycylii,
• Albrecht Fryderyk Habsburg (1817–1895), kolejny książę cieszyński,
• Karol Ferdynand Habsburg (1818–1874), ożeniony ze swoją kuzynką arcyksiężniczką Elżbietą Habsburg (1831–1903), z którą miał sześcioro dzieci, w tym:
  • Fryderyka Marię Albrechta (1856–1936) – ostatniego księcia Cieszyna,
  • Marię Krystynę (1858–1929) – królową i regentkę Hiszpanii, żonę Alfonsa XII (1857–1885),
  • Karola Stefana (1860–1933) – właściciela dóbr Żywiec i protoplastę „polskiej linii” Habsburgów,
• Fryderyk Ferdynand Habsburg (1821–1847),
• Rudolf Franciszek Habsburg (*/† 1822),
• Maria Karolina Habsburg (1825–1915),
• Wilhelm Habsburg (1827–1894).

Gdy jego żona umarła, wiedeńscy kapucyni nie chcieli jej pochować w krypcie rodzinnej Habsburgów. Arcyksiążę zagroził wówczas zbombardowaniem kościoła. Po interwencji cesarza, Henrietta spoczęła, jako jedyna protestantka, w krypcie kościoła kapucynów w Wiedniu. Już w 1815, wbrew dyskryminacyjnym przepisom prawnym patentu tolerancyjnego, wykonano specjalnie dla niej prowadzące wprost z ulicy boczne wejście do kościoła reformowanego, tzw. Henriettentor (niezachowane). Sam Karol Ludwik zmarł 30 kwietnia 1847 roku, w Wiedniu.

Zobacz też

• Namiestnicy Niderlandów Habsburskich

Bibliografia

• Paweł Pizański, Poczet Wielkich Mistrzów Krzyżackich, Gdańsk 2003, ISBN 83-909057-7-9.
• Andrew Uffindell: Wielcy generałowie wojen napoleońskich oraz ich bitwy 1805–1815. Poznań: Dom Wydawniczy Rebis, 2006. ISBN 978-83-7301-873-0. Brak numerów stron w książce

Linki zewnętrzne

• Historia żywieckiej gałęzi rodu Habsburgów