Kanianka macierzankowa

Kanianka macierzankowa
	; Kwitnąca kanianka macierzankowa na pędach roślin
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	psiankowce
Rodzina	powojowate
Rodzaj	kanianka
Gatunek	kanianka macierzankowa
	Nazwa systematyczna
	Cuscuta epithymum (L.) L.; Syst. veg. ed. 13:140. 1774 (Fl. monspel. 1756, nom. inval.)
	Multimedia w Wikimedia Commons

Kanianka macierzankowa (Cuscuta epithymum L.) – gatunek rośliny pasożytniczej z rodziny powojowatych (Convolvulaceae).

Występowanie

Zasięg geograficzny obejmuje Europę, północną Afrykę, zachodnią i środkową Azję^[3]. W Polsce gatunek w południowo-wschodniej części kraju na niżu jest pospolity, na pozostałym obszarze rzadki.

Roślina introdukowana do flory Ameryki Północnej, gdzie uznana jest za szkodliwy chwast^[4].

Morfologia

Łodyga: Pnąca, nitkowata z licznymi ssawkami, rozgałęziona, różowawa. Osiąga długość do 1 m^[5].
Liście: Silnie zredukowane do małych, niezielonych łusek^[5].
Kwiaty: Promieniste, obupłciowe, drobne, zebrane w luźne, mniej więcej kuliste pęczki. Są siedzące, lub wyrastają na bardzo krótkich szypułkach. W jednym pęczku jest więcej niż 3 kwiaty. Korona ma długość 4-5 mm, zaostrzone ząbki, barwę białawą lub różowawą i rurkę o tej samej długości co ząbki, lub nieco tylko dłuższą. Początkowo jest walcowata, potem rozdęta, a jej gardziel jest zamknięta łuseczkami. Łuseczki są niepodzielone i pochylone ku sobie, te znajdujące się wprost poniżej nasady pręcików są ząbkowane. Pręciki wystają z korony. Szyjka słupka z dwiema nitkowatymi szyjkami wybitnie dłuższymi od zalążni^[5].
Owoce: Kilkunasienna, kulistawa torebka otwierająca się wieczkiem^[5].
Korzenie: Zamierają wkrótce po wykiełkowaniu rośliny^[6].
Gatunki podobne: Najbardziej podobna jest pasożytująca na lucernie i koniczynie kanianka koniczynowa (Cuscuta trifolii). Jest rzadsza, większa i silniejsza. Ma większe kwiaty o krótszych szyjkach, wyrastające na krótkich szypułkach^[5].

Biologia i ekologia

Roślina pasożytnicza, bezzieleniowa. Pasożytuje na licznych gatunkach roślin^[5]. Jest pasożytem całkowitym, obligatoryjnym. Owija się dookoła rośliny żywicielskiej, z której czerpie wodę i substancje organiczne za pomocą ssawek wyrastających z łodygi. Ssawki wrastają do wiązek przewodzących rośliny żywicielskiej^[6]. Kwitnie od lipca do września. Kwiaty zapylane przez błonkówki lub samopylne^[7].

Jest rośliną trującą^[5].

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-29] (ang.).
↑ ^a ^b Taxon: Cuscuta epithymum (L.) L.. USDA, ARS, National Genetic Resources Program. Germplasm Resources Information Network – (GRIN). [dostęp 2010-04-29]. (ang.).
↑ Federal noxious weed list. [w:] Plant Protection and Quarantine. 2006 [on-line]. USDA Animal and Plant Health Inspection Service, 24 maja 2006. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.
↑ ^a ^b Alicja Szweykowska, Jerzy (red.) Szweykowski: Słownik botaniczny. Wyd. II, zmienione i uzupełnione. Warszawa: Wiedza Powszechna, 2003. ISBN 83-214-1305-6.
↑ Olga Seidl, Józef Rostafiński: Przewodnik do oznaczania roślin. Warszawa: PWRiL, 1973.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-29] (ang.).

[grin-3] Taxon: Cuscuta epithymum (L.) L.. USDA, ARS, National Genetic Resources Program. Germplasm Resources Information Network – (GRIN). [dostęp 2010-04-29]. (ang.).

[4] Federal noxious weed list. [w:] Plant Protection and Quarantine. 2006 [on-line]. USDA Animal and Plant Health Inspection Service, 24 maja 2006. (ang.).

[szafer-5] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.

[szweykowska-6] Alicja Szweykowska, Jerzy (red.) Szweykowski: Słownik botaniczny. Wyd. II, zmienione i uzupełnione. Warszawa: Wiedza Powszechna, 2003. ISBN 83-214-1305-6.

[7] Olga Seidl, Józef Rostafiński: Przewodnik do oznaczania roślin. Warszawa: PWRiL, 1973.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]