Kamienica Dolna
Kamienica Dolna – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie dębickim, w gminie Brzostek, nad Wisłoką[5][4]. Leży przy drodze krajowej nr 73.
| wieś | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2020) |
548[2] |
| Strefa numeracyjna |
14 |
| Kod pocztowy |
39-230[3] |
| Tablice rejestracyjne |
RDE |
| SIMC |
0814731[4] |
Położenie na mapie gminy Brzostek  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa podkarpackiego  | |
Położenie na mapie powiatu dębickiego  | |
 49°54′35″N 21°21′11″E/49,909722 21,353056[1]
| |
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa tarnowskiego.
Części wsi
edytuj| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0814748 | Wola | część wsi |
Historia
edytujPierwsza wzmianka o Kamienicy Dolnej pochodzi z dokumentu króla Kazimierza Wielkiego z 1345 r. Dotyczy on lokacji wioski na porębach leśnych nad rzeką Kamienicą. Osada została założona na prawie niemieckim. Świadczy o tym nazwa najstarszej części wsi – Woli.
Wspominany dokument zawiera także akt nadania dwóch łanów ziemi uprawnej zasadźcy Kerstenowi. Przewidywano także jeden łan dla planowanej w tym miejscu świątyni. Do budowy nigdy jednak nie doszło. Tradycja głosi, że z powodu interwencji sił nadprzyrodzonych, które wybrały na swą siedzibę położoną po drugiej stronie Wisłoki Przeczycę. Wspomina o tym w swojej książce Franciszek Kotula. Kiedy w Kamienicy Dolnej przygotowywano się do budowy świątyni, w Przeczycy na gruszy ukazała się figurka Matki Boskiej. Wieść o tym rozeszła się lotem błyskawicy. Wkrótce zjawili się Węgrzy i zabrali figurę, twierdząc, że zniknęła z ich kościoła. Jednak po pewnym czasie figura znów pojawiła się w Przeczycy. Uznano to za cud i świątynię zbudowano nie, jak pierwotnie planowano w Kamienicy Dolnej, lecz po drugiej stronie Wisłoki, w Przeczycy.
W XV w. Kamienica Dolna należała do opactwa tynieckiego i parafii Brzostek. Znajdowała się w niej karczma, młyn i 22 łany kmiece. W 1536 r. wioska należała już do parafii przeczyckiej. Mieszkało w niej 14 kmieci. Pańszczyznę odrabiali na folwarku w Dęborzynie.
Wioska najprawdopodobniej została zniszczona w 1657 r., podczas najazdu wojsk Jerzego II Rakoczego. W epoce rozbiorów przeszła najpierw na własność funduszu religijnego, a potem w ręce prywatnych właścicieli.
W czasie rabacji w 1846 r. w miejscowej karczmie zamordowano Wiktora Bogusza, właściciela Siedlisk i Antoniego Pieszczyńskiego, dzierżawcę części Gorzejowej. Poturbowano także guwernera Emila Pohoreckiego, Ignacego Zabierzowskiego, właściciela Gorzejowej i Stefana Balasę z Kołaczyc.
Podczas II wojny światowej działała tu placówka AK Pilzno. 3 sierpnia 1944 roku zorganizowano zasadzkę na drodze głównej na kolumnę niemieckich samochodów. Wcześniej jednak zjawiły się czołgi, a jeden z nich najechał na minę. Wobec tego partyzanci wycofali się.
Zabytki
edytuj- murowana kapliczka z początku XX wieku. W jej wnętrzu znajduje się rzeźba Matki Bożej z Dzieciątkiem,
- kapliczka słupowa z 1945 r. zbudowana po szczęśliwym powrocie z wojny,
- drewniany budynek tzw. „starej szkoły” z początku XX wieku,
- pozostałości „jazu” na rzece Kamienica.
Wybór osób pochodzących z Kamienicy Dolnej
edytuj- Józef Berek (1894–1939) – poseł, publicysta, działacz chłopski. Podczas I wojny światowej walczył w legionach. Po powrocie został wójtem Kamienicy Dolnej, a w latach 1919–1927 posłem do sejmu. Artykuły i wiersze publikował pod pseudonimem „Granit”. Szkoła podstawowa w Kamienicy Dolnej nosi jego imię[6].
Przypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 48961
- ↑ BIP gminy. Stan ludności na dzień 31.12.2020
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 414 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b c GUS. Wyszukiwarka TERYT
- ↑ a b Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Szkoła Podstawowa w Kamienicy, patron.. [dostęp 2015-02-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-02-25)].
Bibliografia
edytuj- Bogdan Stanaszek, Brzostek i okolice
- Franciszek Kotula, Po rzeszowskim podgórzu błądząc
Linki zewnętrzne
edytuj- Kamienica (3), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 745.