Kadri Hazbiu
Kadri Hazbiu właśc. Kadri Hazbi Dautaj (ur. 15 lipca 1922 w Mavrovë k. Wlory, zm. 9 września 1983 w Linzë[1]) – albański komunista i funkcjonariusz służb specjalnych w stopniu generała.
| Data i miejsce urodzenia |
15 lipca 1922 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
9 września 1983 |
| Minister spraw wewnętrznych Albanii | |
| Okres |
od 20 lipca 1954 |
| Przynależność polityczna | |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Minister obrony Albanii | |
| Okres |
od 26 kwietnia 1980 |
| Przynależność polityczna | |
| Poprzednik |
Mehmet Shehu |
| Następca | |
.svg)
| |
Życiorys
edytujPochodził z zamożnej rodziny muzułmańskiej, był synem Hazbiu Cano Dautaja i Xhevrije[1]. W 1942 ukończył szkołę handlową we Wlorze[1]. W tym samym roku wstąpił do Komunistycznej Partii Albanii i wkrótce potem powierzono mu dowództwo oddziału partyzanckiego, działającego w rejonie Plakë. Po utworzeniu V brygady Armii Narodowowyzwoleńczej otrzymał w niej stanowisko komisarza. W czasie wojny był dwukrotnie ranny.
W 1945 awansowany na pułkownika, pełnił funkcję wiceszefa służb specjalnych. W latach 1946–1947 kierował sekcją kontrwywiadu w Dyrektoriacie Bezpieczeństwa Państwa. Rok później wyjechał na studia do Akademii Wojskowej w Moskwie. Po powrocie do kraju został wiceministrem spraw wewnętrznych, odpowiedzialnym za tajne służby. W 1954 stanął na czele resortu spraw wewnętrznych – stanowisko to zajmował do roku 1980, w 1980 został ministrem obrony. Był odpowiedzialny za represje wobec duchownych po ogłoszeniu Albanii w 1967 państwem ateistycznym. W 1974 koordynował śledztwo przeciwko ministrowi Beqirowi Balluku i grupie oficerów podejrzewanych o działalność antypaństwową. W 1957 awansowany do stopnia generała-porucznika.
W latach 1952–1982 był członkiem Komitetu Centralnego Albańskiej Partii Pracy. W latach 1971–1982 członek Biura Politycznego APP. Od 1945 zasiadał w Zgromadzeniu Ludowym (alb. Kuvendi Popullor).
W styczniu 1982 został objęty śledztwem jako szwagier i bliski współpracownik Mehmeta Shehu i aresztowany 15 października. Sądzony przed sądem wojskowym na terenie więzienia, w którym przebywał. Proces trwał 15 dni. Hazbiu wraz z grupą czterech działaczy partyjnych wysokiego szczebla został skazany na karę śmierci za próbę obalenia władzy ludowej i przygotowywanie zamachu na życie Envera Hodży. Głównym dowodem przeciwko niemu były zeznania Halita Bajramiego, jednego z członków grupy dywersyjnej, którą zorganizowano na emigracji i w 1982 przerzucono do kraju, ale na procesie zeznawało aż 250 świadków[2].
W nocy 9 września 1983, specjalny oddział Sigurimi przewiózł cztery osoby skazane na śmierć (Kadri Hazbiu, Feçor Shehu, Llambi Ziçishti i Llambi Peçini) z więzienia na przedmieścia Tirany, w rejon wsi Linzë, gdzie zostali rozstrzelani[2]. Rodzina Hazbiu została internowana w Kurbneshu. Hazbiu był jedną z ostatnich ofiar czystek w kierownictwie partii, w okresie rządów Envera Hodży. Jego szczątki zostały odnalezione 4 listopada 1995 w rejonie wsi Selitë i pochowane przez członków rodziny na cmentarzu w Sharre k. Tirany.
Był żonaty (żona Hedije z d. Shehu), miał czworo dzieci (Petrit, Elvana, Agron, Eleni)[1].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d Raporti sekret: Djali i Kadri Hazbiut me disa shokë të ekipit ‘Dinamo’, si Çoçoli, Ben Vila etj, kanë bërë mbrëmje vallëzimi me këngë të huaja dhe… [online], Gazeta Tema, 2023 [dostęp 2023-06-17] (alb.).
- ↑ a b Jam i pafajshëm”- Fjalët e fundit të Kadri Hazbiu [online], panorama.com.al, 2021 [dostęp 2021-08-16] (alb.).
Linki zewnętrzne
edytuj- Kastriot Dervishi: Kadri Hazbiu - krimet dhe vrasja e tij. Tirana: 2011. ISBN 978-9928-106-04-9. (alb.).
- Robert Elsie: A Biographical Dictionary of Albanian History. I.B. Tauris: 2013, s. 198. ISBN 978-1-78076-431-3.
- Artykuł w Tirana Observer poświęcony egzekucji Hazbiu. tiranaobserver.com.al. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-02-20)].