Juana Inés de la Cruz
Juana Inés de la Cruz (ur. 12 listopada 1648 w Nepantla, zm. 17 kwietnia 1695 w Meksyku) – meksykańska pisarka.
Data i miejsce urodzenia |
12 listopada 1648 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
17 kwietnia 1695 |
Dziedzina sztuki |
literatura |
Życiorys
edytujUrodziła się w Nepantla, niedaleko miasta Meksyk[1] na terenie Nowej Hiszpanii. Już jako dziecko zaczęła pisać pierwsze utwory literackie; w wieku 14 lat stała się znana z powodu urody, wiedzy i talentu poetyckiego. Zaopiekowała się nią żona wicekróla Meksyku; gdy miała 16 lat wstąpiła do zakonu karmelitanek bosych, który jednak opuściła po 3 miesiącach. W 1669 wstąpiła do zakonu hieronimitek, w którym pozostała do śmierci. Miała wszechstronne zainteresowania naukowe, obserwowała gwiazdy. Głosiła, że poprzez poświęcenie nauce człowiek przybliża się do Boga. Pisała poezje i prozę (także dramaty i komedie), często występowała przeciwko poniżaniu kobiet przez mężczyzn; jej najważniejsze dzieła to: Neptuno Alegórico (1680), Carta Athenagórica (1690), esej autobiograficzny Respuesta a Sor Filotea de la Cruz (1691) i poemat Primer sueño. Jest uznawana za pierwszą wybitną autorkę w dziejach Ameryki[potrzebny przypis].
Od 1993 roku przyznawana jest nagroda literacka, której jest patronką: Premio Sor Juana Inés de la Cruz wyróżniająca powieści hiszpańskojęzyczną napisaną przez kobietę[2].
Jej wizerunek znajdował się na meksykańskich monetach obiegowych o nominale 1000 peso bitych w latach 1988-1992[3].
Przypisy
edytuj- ↑ Frances Kennett , Sor Juana and the Guadalupe, „Feminist Theology”, 11 (3), 2003, s. 307–324, DOI: 10.1177/096673500301100305, ISSN 0966-7350 [dostęp 2024-06-20] (ang.).
- ↑ Premio de Literatura Sor Juana Inés de la Cruz - Detalle de Instituciones [online], Enciclopedia de la Literatura en México [dostęp 2022-05-29] (hiszp.).
- ↑ Meksyk 1000 peso, 1988-1992. ucoin.net. [dostęp 2024-06-07].
Bibliografia
edytuj- Leszek Engelking, Meksykański Feniks. “Literatura na Świecie” 1993, nr 12
- Octavio Paz, Sor Juana Ines de la Cruz o las trampas de la fe, 1982
Linki zewnętrzne
edytuj- Theresa A. Yugar, History's "worst" nun (ang.), kanał „TED-Ed” na YouTube, 21 listopada 2019 [dostęp 2024-10-05].
- ISNI: 0000000121029265
- VIAF: 88633360
- LCCN: n80021650
- GND: 118811223
- NDL: 01058520
- LIBRIS: 64jlg47q07h8sqt
- BnF: 118866500
- SUDOC: 027420329
- SBN: CFIV007224
- NLA: 35304205
- NKC: jn19981001585
- BNE: XX1082687
- NTA: 068393792
- BIBSYS: 90580012
- CiNii: DA03641238
- Open Library: OL117489A
- PLWABN: 9810637191905606
- NUKAT: n99068340
- J9U: 987007263493405171
- PTBNP: 180931
- CANTIC: a11366783
- NSK: 000287688
- BNA: 000052085
- CONOR: 15683939
- BNC: 000056186
- BLBNB: 000181861
- LIH: LNB:V*277451;=BM
- PWN: 3918417
- Britannica: biography/Sor-Juana-Ines-de-la-Cruz
- Treccani: juana-ines-de-la-cruz-sor
- Universalis: cruz-sor-juana-ines-de-la
- БРЭ: 2637614
- NE.se: juana-ines-de-la-cruz
- SNL: Juana_Inés_de_la_Cruz
- VLE: juana-ines-de-la-cruz
- Catalana: 0034980
- DSDE: Juana_Inés_de_la_Cruz
- Hrvatska enciklopedija: 29407