Jaskier iliryjski

Jaskier iliryjski
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	jaskropodobne
Rząd	jaskrowce
Rodzina	jaskrowate
Rodzaj	jaskier
Gatunek	jaskier iliryjski
	Nazwa systematyczna
	Ranunculus illyricus L.; Sp. Pl. 552 1753
Synonimy
	Ranunculus meridionalis Grossh.; Ranunculus meridionalis Grossh.;
	Ranunculus meridionalis Grossh.; Ranunculus meridionalis Grossh.;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Jaskier iliryjski, jaskier illiryjski (Ranunculus illyricus L.) – gatunek rośliny z rodziny jaskrowatych (Ranunculaceae). Występuje w południowej i południowo-wschodniej Europie oraz w Azji Mniejszej. W Polsce współcześnie znany był tylko z jednego stanowiska, położonego na Płaskowyżu Proszowickim, koło Nowego Korczyna^[4]. W 2013 r. odkryto nowe stanowisko w Skorocicach na Wyżynie Małopolskiej^[5].

Morfologia

Pokrój: Niska bylina jedwabiście owłosiona^[6].
Korzeń: Bulwiasty^[6].
Liście: Liście odziomkowe złożone są z trzech wąskich i klapowanych segmentów^[6].
Kwiaty: Mają żółtą barwę. Dorastają do 20–35 mm średnicy. Działki kielicha są odwinięte^[6].
Owoce: Niełupki o trójkątnym kształcie z zakrzywionym dziobem. Tworzą owoc zbiorowy – wieloniełupkę o cylindrycznym kształcie^[6].

Pokrój
Kwiat z góry
Kwiat z boku

Biologia i ekologia

Kwitnie w maju. Rośnie w murawach kserotermicznych. Cała roślina jest trująca. Gatunek charakterystyczny dla związku Cirsio-Brachypodion pinnati oraz zespołu Thalictro-Salvietum pratensis^[7].

Zagrożenia i ochrona

Roślina objęta w Polsce ścisłą ochroną gatunkową.

Kategorie zagrożenia gatunku:

Kategoria zagrożenia w Polsce według Czerwonej listy roślin i grzybów Polski (2006)^[8]: E (wymierający); 2016: CR (krytycznie zagrożony)^[9].
Kategoria zagrożenia w Polsce według Polskiej czerwonej księgi roślin (2001, 2014): CR (krytycznie zagrożony)^[10].

Zobacz też

Lista gatunków z rodzaju jaskier

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-07] (ang.).
↑ ^a ^b The Plant List. [dostęp 2017-01-09].
↑ R. Kaźmierczakowa 2001. Jaskier illiryjski. s. 146-147. W: Polska Czerwona Księga Roślin, Kraków 2001. ISBN 83-85444-85-8
↑ Potwierdzenie występowania Ranunculus illyricus (Ranunculaceae) w Skorocicach (Wyżyna Małopolska). [dostęp 2017-01-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-01-10)].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Ranunculus illyricus. Plantes & botanique. [dostęp 2015-05-23]. (fr.).
↑ WładysławW. Matuszkiewicz WładysławW., Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001, ISBN 83-01-13520-4, OCLC 749271059 .
↑ Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.
↑ Zarzycki K., Kaźmierczakowa R., Mirek Z.: Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Wyd. III. uaktualnione i rozszerzone. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody PAN, 2014. ISBN 978-83-61191-72-8.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-07] (ang.).

[tpl-3] The Plant List. [dostęp 2017-01-09].

[4] R. Kaźmierczakowa 2001. Jaskier illiryjski. s. 146-147. W: Polska Czerwona Księga Roślin, Kraków 2001. ISBN 83-85444-85-8

[5] Potwierdzenie występowania Ranunculus illyricus (Ranunculaceae) w Skorocicach (Wyżyna Małopolska). [dostęp 2017-01-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-01-10)].

[peb-6] Ranunculus illyricus. Plantes & botanique. [dostęp 2015-05-23]. (fr.).

[7] WładysławW. Matuszkiewicz WładysławW., Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001, ISBN 83-01-13520-4, OCLC 749271059 .

[8] Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. ISBN 83-89648-38-5.

[9] Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.

[10] Zarzycki K., Kaźmierczakowa R., Mirek Z.: Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Wyd. III. uaktualnione i rozszerzone. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody PAN, 2014. ISBN 978-83-61191-72-8.

[4]

[5]

[1]

[2]

[3]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]