Jakub (postać biblijna)

Jakub (hebr. ‏יַעֲקֹב‎, Jaʿăqōḇ, Jaʿaqov, arab. ‏يعقوب‎, Jaʿqūb, od aqeb – „pięta”), nazywany też Izraelem (hebr. יִשְׂרָאֵל – Israel „Walczący z Bogiem”) – patriarcha biblijny, którego dzieje przedstawia Księga Rodzaju.

Jakub

Występowanie	Księga Rodzaju
Rodzina
Ojciec	Izaak
Matka	Rebeka
Żona	Lea, Rachela
Rodzeństwo	Ezaw
Dzieci	Ruben, Symeon, Lewi, Juda, Issachar, Zabulon (Zebulon), Józef, Beniamin, Dan, Naftali (Neftali), Gad, Aser i Dina

Walka Jakuba z aniołem – Gustave Doré, 1855

Życiorys

Jakub był synem Izaaka i Rebeki (Izaak i Rebeka byli kuzynami – Rebeka była wnuczką Nachora, brata Abrahama będącego ojcem Izaaka), bratem-bliźniakiem Ezawa. Dzieci walczyły ze sobą już w łonie matki, co Jahwe objaśnił jej słowami: „Dwa narody są w twym łonie, dwa odrębne ludy wyjdą z twych wnętrzności; jeden będzie silniejszy od drugiego, starszy będzie sługą młodszego” (Rdz 25,23).

Biblia określa Jakuba jako człowieka spokojnego, a Ezawa – jako zręcznego myśliwego. Ezaw był faworyzowany przez ojca, a Jakub – przez matkę. Ezaw był pierworodnym, jednak lekceważył ten przywilej i odstąpił go bratu za potrawę z gotowanej soczewicy. Również ojcowskie błogosławieństwo Jakub uzyskuje podstępem od niedowidzącego ze starości Izaaka. Z powodu gniewu brata był zmuszony udać się do Charanu, do brata swojej matki Labana, którego obie córki – Rachelę i Leę – poślubił.

Walka Jakuba z aniołem. Biblia Gutenberga, 1558.

Księga Rodzaju opisuje walkę Jakuba z tajemniczą postacią, która powiedziała: „Odtąd nie będziesz nazywał się Jakub, ale Izrael (ישׂראל), bo walczyłeś z Bogiem i z ludźmi i zwyciężyłeś.” (Rdz 32,29). Józef Flawiusz w Dawnych dziejach Izraela k1 331-334 opisuje powrót Jakuba do brata swego Ezawa, podczas której natknął się on na zjawę i walczył z nią ciężko, odnosząc zwycięstwo. Zwyciężona zjawa przedstawiła się jako Anioł Boży.

Po 17 latach pobytu w Egipcie zmarł w wieku 147 lat, pochowany został w jaskini Makpela.

Jakub miał dwunastu synów:

• z pierwszą żoną Leą (Jakub i Lea byli stryjecznym rodzeństwem) – Rubena, Symeona (Szymona), Lewiego, Judę, Issachara i Zebulona;
• z drugą, ukochaną żoną Rachelą (Jakub i Rachela byli stryjecznym rodzeństwem) – Józefa i Beniamina;
• z niewolnicą Bilhą – Dana i Naftalego;
• z niewolnicą Zilpą – Gada i Asera.

Ponadto Lea urodziła mu jedyną córkę – Dinę.

Potomstwo dwunastu synów Jakuba tworzyło dwanaście plemion izraelskich, do których jednak nie zalicza się nieposiadających własnych ziem potomków Lewiego – lewitów, natomiast rozróżniając dwóch synów Józefa – Efraima i Manassesa, którzy zostali przez Jakuba adoptowani.

Inna interpretacja historyczna

Część badaczy przychyla się do tezy, iż starotestamentowa postać Jakuba jest mitologiczną personifikacją jednego z plemion hebrajskich wkraczających wśród Amorytów do Mezopotamii i Syrii, konkretnie ludu Jakob-el znanego z tabliczek państwa Mari.

Zobacz też

• Drabina Jakuba
• Dziesięć Zaginionych Plemion Izraela