Język kurmandżi

Język kurmandżi, kurdi, północnokurdyjski – język z grupy irańskiej.

Kurmancî, Kurdî

Obszar	Turcja, Syria, Irak, Iran, Liban, Armenia, Azerbejdżan, Gruzja, Turkmenistan
Liczba mówiących	ok. 14,6 mln
Pismo/alfabet	alfabet łaciński, zmodyfikowane arabskie, cyrylica, ormiańskie
Klasyfikacja genetyczna
Języki indoeuropejskie Języki indoirańskie Języki irańskie Języki zachodnioirańskie Języki północno-zachodnie Język kurdyjski Język kurmandżi
Status oficjalny
Ethnologue	3 środek szerszej komunikacji↗
Kody języka
ISO 639-2	brak
ISO 639-3	kmr
IETF	kmr
Glottolog	nort2641
Ethnologue	kmr
WALS	kji
SIL	kmr
W Wikipedii
Zobacz też: język, języki świata Wikipedia w języku kurdyjskim
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu.

Liczbę osób posługujących się językiem kurmandżi ocenia się na ok. 14,6 mln, z czego 8 miliony zamieszkują wschodnie regiony Turcji. Pozostali użytkownicy kurmandżi to mieszkańcy Syrii, Iranu, Iraku, Libanu, Armenii, Gruzji, Azerbejdżanu i Turkmenistanu.

W klasyfikacji Ethnologue tworzy tzw. makrojęzyk kurdyjski, wraz z sorani (środkowokurdyjskim) i południowokurdyjskim. Bywa podkładany pod pojęcie języka kurdyjskiego. Niemniej między północno- a środkowokurdyjskim istnieją silne różnice w zakresie morfologii, które utrudniają wzajemne zrozumienie.

Ethnologue wyróżnia następujące dialekty kurmandżi: boti (botani), marashi, ashiti, bayezidi, hekari, shemdinani, shikakî, silivî, mihemedî.

W 1932 r. powstał system pisma na bazie alfabetu łacińskiego. Alfabetem łacińskim posługuje się ludność w Turcji i Syrii. Do zapisywania języka kurmandżi wykorzystywane bywa też pismo arabskie (Iran, Irak, Syria, Liban), cyrylica (Rosja, Armenia) lub pismo ormiańskie (Armenia).

System pisma

Odmiana kurmandżi jest zapisywana przede wszystkim alfabetem łacińskim w wersji tureckiej (nieco zmodyfikowanej):

Litera	Wymowa	Opis
a	[a]	jak polskie „a”
b	[b]	jak polskie „b”
c	[dʒ]	jak polskie „dż”
ç	[tʃ]	jak polskie „cz”
d	[d]	jak polskie „d”
e	[ɛ]	krótkie otwarte „e”
ê	[e]	długie zamknięte „e”
f	[f]	jak polskie „f”
g	[g]	jak polskie „g”
h	[h]	przydechowe „h”
i	[ə]	krótkie zredukowane „e”
î	[i]	długie „i”
j	[ʒ]	jak polskie „ż”
k	[k]	jak polskie „k”
l	[l]	jak polskie „l”
m	[m]	jak polskie „m”
n	[n]	jak polskie „n”
o	[ɔ]	jak polskie „o”
p	[p]	jak polskie „p”
q	[q]	gardłowe „k”
r	[r]	jak polskie „r”
s	[s]	jak polskie „s”
ş	[ʃ]	jak polskie „sz”
t	[t]	jak polskie „t”
u	[ʊ]	niezaokrąglone „u”
û	[u]	długie „u”
w	[w]	jak polskie „ł”
x	[χ]	jak polskie „ch”
y	[j]	jak polskie „j”
z	[z]	jak polskie „z”

Bibliografia

• GeoffreyG. Haig GeoffreyG., The Iranian languages of northern Iraq, [w:] GeoffreyG. Haig, GeoffreyG. Khan (red.), The Languages and Linguistics of Western Asia: An Areal Perspective, Berlin–Boston: Walter de Gruyter, 2019 (The World of Linguistics 6), s. 267–304, DOI: 10.1515/9783110421682-009, ISBN 978-3-11-042168-2, ISBN 978-3-11-042608-3  (ang.).

Linki zewnętrzne

• Kurdish, Northern, [w:] Ethnologue: Languages of the World, Dallas: SIL International [dostęp 2011-12-04]  (ang.).
• W.M.W.M. Thackston W.M.W.M., – Kurmanji Kurdish – A Reference Grammar with Selected Readings [zarchiwizowane 2007-01-20]  (ang.). Brak numerów stron w książce
• Radio Sweden Kurdish. Sverigesradio. [dostęp 2023-09-28].