Józef Korpała
Józef Korpała (ur. 12 marca 1905 w Damienicach, zm. 23 maja 1989 w Krakowie) – polski działacz społeczny, badacz literatury, organizator bibliotekarstwa.
| Państwo działania | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
12 marca 1905 |
| Data i miejsce śmierci |
23 maja 1989 |
| docent | |
| Alma Mater | |
| Doktorat |
1931 – filozofia |
| Habilitacja |
1955 – bibliotekoznawstwo |
| nauczyciel akademicki | |
| Uczelnia | |
| Okres zatrudn. |
1949–1963 |
| Odznaczenia | |
     .jpg){kind=small} 
| |
Życiorys
edytuj
Ukończył gimnazjum w Bochni. W czasie nauki w gimnazjum działał w harcerstwie, osiągnął stopień instruktorski i był komendantem hufca. Publikował już wtedy artykuły krajoznawcze. W latach 1924–1929 studiował polonistykę na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego, a także historię, historię kultury, historię sztuki i socjologię. W czasie studiów czynnie uczestniczył w działalności ZHP, Bratniej Pomocy Studentów UJ, Związku Polskiej Młodzieży Demokratycznej i w Związku Kół Polonistycznych. W latach 1926–1927 był redaktorem „Wiadomości Harcerskich”, organu Zarządu Pododdziału ZHP Województwa Krakowskiego. W 1927 roku wydał jednodniówkę Koła Starszego Harcerstwa pt. Watra. W tymże roku był członkiem Organizacji Młodzieży Narodowej[1] oraz został członkiem Związku Bibliotekarzy Polskich i Towarzystwa Miłośników Książki[2].
W 1928 roku rozpoczął pracę w bibliotece Polskiej Akademii Umiejętności w charakterze pomocnika bibliotekarza. W 1929 zrezygnował z pracy bibliotekarskiej i został dziennikarzem, pracując w dzienniku „Dzień Pomorski” w Toruniu. W marcu 1930 roku został referentem prasowym i redaktorem tygodnika „Front Zachodni” wydawanego przez Związek Obrony Kresów Zachodnich w Poznaniu. W czerwcu tego roku przeniósł się do Warszawy, gdzie objął funkcję redaktora tygodnika Związku Strzeleckiego „Strzelec”, a w następnym roku został instruktorem oświatowym i kierownikiem Wydziału Wychowania Obywatelskiego Komendy Głównej Związku Strzeleckiego[2]. W 1931 roku był wydawcą czasopisma „Brzask”, organu ZPMD. W tym czasie należał do Koła Braterskiego starszyzny Związku Młodzieży Polskiej „Zet” (od 1933 roku) i do Związku Patriotycznego (od 1932 roku[3]).
W 1931 roku obronił doktorat z filozofii na podstawie pracy Kazimierz Brodziński jako krytyk i historyk literatury napisanej pod kierunkiem prof. Ignacego Chrzanowskiego[2].
W 1937 roku wrócił do Krakowa, gdzie objął stanowisko kierownika Oddziału Oświaty Pozaszkolnej Kuratorium Okręgu Szkolnego Krakowskiego, pracując tam do wybuchu wojny. Lata okupacji przeżył w Krakowie, pracując jako pracownik umysłowy w Monopolu Spirytusowym[4] na Dąbiu. Brał udział w tajnych pracach oświatowych, należał do Związku Odbudowy Rzeczypospolitej[5]. Po wojnie został inspektorem świetlic i uniwersytetów ludowych w Wydziale Oświaty Rolniczej Wojewódzkiego Urzędu Ziemskiego w Krakowie[6]. Od 1 kwietnia 1946 roku pracował na stanowisku dyrektora Miejskiej Biblioteki Publicznej, jednocześnie, w latach 1946–1949, łączył to z pracą na stanowisku adiunkta w Katedrze Oświaty i Kultury Dorosłych Uniwersytetu Jagiellońskiego, był też współpracownikiem (w latach 1946–1947) czasopisma „Oświata i Kultura”, od 1947 roku był członkiem kolegium redakcyjnego czasopisma „Życie Nauki”, od 1948 roku był zastępcą redaktora naczelnego „Przeglądu Bibliotecznego”. W latach 1950–1952 wykładał metodykę pracy oświatowej w Sekcji Polonistyczno-Estetycznej Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Krakowie. W 1958 roku wykładał bibliografię w tejże WSP, a w latach 1958–1963 był tamże kierownikiem Międzywydziałowego Studium Bibliotekarskiego. W latach 70. prowadził wykłady na Międzywydziałowym Studium Bibliotekoznawczym Uniwersytetu Jagiellońskiego, a w 1974 roku wykładał bibliografię w Zakładzie Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej Instytutu Filologii Polskiej UJ[7].
Był członkiem Komisji Historycznoliterackiej Oddziału Krakowskiego PAN (od 1956 roku) i Komisji Nauk Pedagogicznych tegoż oddziału (od 1958 roku), Rady Kultury i Sztuki przy Ministerstwie Kultury i Sztuki (1958–1970), Rady Naukowej Biblioteki Narodowej (1960–1974)[7].
Pracował na stanowisku dyrektora Miejskiej Biblioteki Publicznej przez prawie 30 lat, do 1975 roku, kiedy przeszedł na emeryturę[7].
Niektóre publikacje
edytujJózef Korpała był łącznie autorem ponad 700 prac: książek, broszur i artykułów[9]. Od 1928 roku ogłosił w dzienniku „Polska Zachodnia” w Katowicach około 120 felietonów i artykułów o bieżących wydaniach literackich i naukowych oraz wydarzenia kulturalnych w cyklach m.in.: Gawędy i refleksje, Listy z Krakowa i Kraków literacki.
- Zarys stosunków kulturalnych w dzisiejszej Polsce w książce Zagadnienia ustrojowe, społeczne i kulturalne Polski (wydanej razem z Zofią Rutkowską, Warszawa, 1936)
- Refleksje przed krajowym zjazdem bibliotekarzy („Przegląd Biblioteczny”, 1948)
- Zarys dziejów bibliografii w Polsce (1953, wydanie niemieckie: Lipsk 1957)
- Dzieje bibliografii w Polsce (1969)
Ordery i odznaczenia
edytuj- Order Sztandaru Pracy II klasy (1987)[8]
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (1975)
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1961)
- Złoty Krzyż Zasługi (1957)
- Srebrny Krzyż Zasługi (11 listopada 1936)[10]
- Odznaka tytułu honorowego „Zasłużony dla Kultury Narodowej” (1989)
- Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury” (1963)
- Honorowa Odznaka Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich (1968)
- Złota Odznaka Honorowa Towarzystwa Wolnej Wszechnicy Polskiej (1977)
- Złota Odznaka „Za pracę społeczną dla m. Krakowa” (1961)
- Medal 500-lecia drukarstwa w Polsce (1971)
Nagrody i wyróżnienia
edytuj- Wpis honorowy w poczet zasłużonych ludzi Ziemi Krakowskiej (1983)
- Nagroda Miasta Krakowa za upowszechnianie kultury (1959)
- Nagroda Ministra Kultury i Sztuki II stopnia za wkład pracy za upowszechnianie kultury (1971)
- Nagroda im. Heleny Radlińskiej I stopnia za wybitne osiągnięcia w dziedzinie bibliotekoznawstwa i bibliotekarstwa (1979)[11]
Życie prywatne
edytujJózef Korpała był synem Pawła, kolejarza, i Marii z domu Kmiecik[2]. Miał czworo młodszego rodzeństwa[12]. W 1931 roku ożenił się z dr Franciszką Kalicińską, bibliotekarką Biblioteki Jagiellońskiej[6]. Mieli syna (ur. ok. 1932 roku[13]) i córkę[14].
Został pochowany na cmentarzu Rakowickim w Krakowie (kwatera XIV B-8-11)[11][15].
Przypisy
edytuj- ↑ Antoni Maciejewski; Józef Pietrusza: Z dziejów Związku Polskiej Młodzieży Demokratycznej,. 1927–1939. W: Tadeusz Wacław Nowacki (red.): ZET w walce o niepodległość i budowę państwa – szkice i wspomnienia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1996, s. 371. ISBN 83-01-12142-4.
- ↑ a b c d Fleszar 1999 ↓, s. 8.
- ↑ Tomasz Piskorski, Pamiętniki, zeszyt 338 (1933), Warszawa: Archiwum Akt Nowych.
- ↑ Dróżdż 2013 ↓, s. 8.
- ↑ Zbigniew Czeczot-Nawrat; Józef Pietrusza: Wrzesień i po wrześniu w kraju. W: Tadeusz Wacław Nowacki (red.): ZET w walce o niepodległość i budowę państwa – szkice i wspomnienia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1996, s. 499. ISBN 83-01-12142-4.
- ↑ a b Fleszar 1999 ↓, s. 9.
- ↑ a b c Fleszar 1999 ↓, s. 10.
- ↑ a b Dróżdż 2013 ↓, s. 17.
- ↑ Fleszar 1999 ↓, s. 11.
- ↑ M.P. z 1936 r. nr 263, poz. 470 „za zasługi na polu pracy społecznej”.
- ↑ a b Fleszar 1999 ↓, s. 12.
- ↑ Dróżdż 2013 ↓, s. 7.
- ↑ Tomasz Piskorski, Pamiętniki, zeszyt 331 (1933), Warszawa: Archiwum Akt Nowych.
- ↑ Dróżdż 2013 ↓, s. 9.
- ↑ Internetowy lokalizator grobów [online], www.rakowice.eu [dostęp 2020-01-05].
Bibliografia
edytuj- Halina Fleszar, Józef Korpała (1905–1989). Bibliotekarz – uczony. Bibliografia w wyborze, Kraków: Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie, 1999, ISBN 83-904416-3-2.
- Andrzej Dróżdż, Dr Józef Korpała. Nieznane fakty w biografii zasłużonego organizatora krakowskiego bibliotekarstwa, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis, Studia Politologica, Folia 129”, 9, 2013, s. 221–238.
- Tadeusz Wacław Nowacki (red.): ZET w walce o niepodległość i budowę państwa – szkice i wspomnienia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1996. ISBN 83-01-12142-4.