Holandia Północna

Holandia Północna
Noord-Holland
	prowincja
	; Haarlem, miasto w Holandii Północnej
Herb	Flaga
	Hymn: Ik houd van het groen in je wei
Państwo	Holandia
Siedziba	Haarlem
Komisarz królewski	Arthur van Dijk
Powierzchnia	4091,76 km²; w tym ląd 2671 km²
Populacja (2017); • liczba ludności	; 2 813 466
• gęstość	1053,3 os./km²
	Szczegółowy podział administracyjny
Liczba gmin	48
	Położenie na mapie Holandii;
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku
	Informacje w Wikipodróżach
	Strona internetowa

Holandia Północna (niderl. Noord-Holland, fryz. Noard-Holland) – prowincja w północno-zachodniej Holandii ze stolicą w Haarlem. Położona nad Morzem Północnym. Ma powierzchnię 4091,76 km² (ląd 2671 km²) i w 2017 r. liczyła 2 813 466 mieszkańców, będąc drugą co do liczby ludności prowincją Holandii^[2]. Największym miastem jest Amsterdam, stolica kraju i główny cel turystyczny oraz siedziba międzynarodowych organizacji w prowincji^[2].

Geografia

Holandia Północna położona jest głównie na szerokim półwyspie nad Morzem Północnym, z otwartym morzem na zachodzie, akwenem przybrzeżnym Morza Wattowego na północnym wschodzie i jeziorami powstałymi z przedzielenia dawnej zatoki Zuiderzee: Markermeer i IJsselmeer na wschodzie. Należą też do niej położona na północ od półwyspu wysepka Noorderhaaks oraz wyspa Texel z gminą miejską o tej samej nazwie, pierwsza od zachodu i największa w archipelagu Wysp Zachodniofryzyjskich: w ten sposób od północy Holandia Północna graniczy z fryzyjską wyspą Vlieland.

Od południa prowincja graniczy z Holandią Południową i prowincją Utrechtu, od wschodu przez wodę i tamę Houtribdijk z Flevolandem, a od północnego zachodu ponownie z prowincją Fryzji przez wodę i tamę Afsluitdijk.

Holandia Północna zawiera szereg regionów wydzielanych z powodów historycznych lub innych, wśród nich: Amstelland (region rzeki Amstel), obszar Gooi (Het Gooi), wydarty wodzie w XIX wieku polder Haarlemmermeer, region rzeki Zaan oraz fragment konurbacji Randstad^[3].

Historia

Prowincja Holandii Północnej obejmuje północną część historycznego Hrabstwa Holandii (z podbitą Fryzją Zachodnią) i jest wynikiem wielu przekształceń, podziałów i połączeń. Jej tereny wchodziły w skład Republiki Batawskiej (w przybliżeniu departamenty: Texel, Amstel i Delf) oraz Królestwa Holandii, po reformie administracyjnej 1807 roku odpowiadał im w przybliżeniu Departament Amstellandu. Po pokonaniu Francuzów, w 1814 roku została utworzona prowincja Holandii, posiadająca jednak dwóch gubernatorów, dla części północnej i południowej^[4].

Holandia Północna jako prowincja o tej nazwie została utworzona w 1840 roku w wyniku podziału prowincji Holandii (będącej częścią Królestwa Zjednoczonych Niderlandów, a potem Królestwa Niderlandów) na Holandię Południową i Północną. W efekcie jednoczesnego przyłączenia do mniejszej części północnej terytoriów Fryzji Zachodniej powstała prowincja Holandii Północnej zawiera, obok części historycznej Holandii, część historycznej Fryzji^[5]^[4]. Nie był to jednak koniec zmian, np. wyspy Vlieland i Terschelling zostały zwrócone Fryzji w 1942 roku, a w 1950 roku prowincji Overijssel oddano dawną wyspę Urk (obecnie w Flavolandzie)^[4].

Gminy

Holandia Północna podzielona jest na 44 gminy^[6].

Statystyki

Według oficjalnych statystyk, prowincję zamieszkiwało 2 813 466 mieszkańców (2017) w 1 300 093 domostwach (2016). W 2015 r. produkt prowincji brutto wyniósł 141 784 mln euro^[7].

Religie w 2015 r. (od 18. roku życia)^[8]:

Żadna – 62,9%
Katolicyzm – 16,3%
Holenderski Kościół Reformowany – 2,9%
Kościoły reformowane – 1,6%
Kościół Protestancki w Holandii (zjednoczone kościoły reformowane i luterański) – 3,4%
Islam – 6,6%
Judaizm – 0,3%
Hinduizm – 0,6%
Buddyzm – 0,6%
Inne – 4,7%

Mimo unii kościołów, wielu wiernych wciąż nie zidentyfikowało się z nowym połączonym Kościołem Protestanckim w Holandii^[8].

Przypisy

↑ Commissaris van de Koning – Provincie Noord-Holland [online], Noord-Holland, 14 czerwca 2016 [dostęp 2019-07-04] (niderl.).
↑ ^a ^b NoordHolland, Province of Noord-Holland [online], www.noord-holland.nl [dostęp 2018-04-21] (ang.).
↑ Regions in North Holland [online], www.visitholland.nl [dostęp 2018-04-21] (ang.).
↑ ^a ^b ^c North Holland [online], www.visitholland.nl [dostęp 2018-04-21] (ang.).
↑ Holandia Północna [online], Holandia bez tajemnic, 11 listopada 2014 [dostęp 2018-04-21] (pol.).
↑ Gemeenten. Provincie Noord-Holland. (niderl.).
↑ NoordHolland, Noord-Holland in cijfers [online], www.noord-holland.nl [dostęp 2018-04-21] (niderl.).
↑ ^a ^b HansH. Schmeets HansH., De religieuze kaart van Nederland, 2010–2015 [online], CBS Centraal Bureau voor de Statistiek, 2016 (niderl.).

[1] Commissaris van de Koning – Provincie Noord-Holland [online], Noord-Holland, 14 czerwca 2016 [dostęp 2019-07-04] (niderl.).

[:1-2] NoordHolland, Province of Noord-Holland [online], www.noord-holland.nl [dostęp 2018-04-21] (ang.).

[3] Regions in North Holland [online], www.visitholland.nl [dostęp 2018-04-21] (ang.).

[:0-4] North Holland [online], www.visitholland.nl [dostęp 2018-04-21] (ang.).

[5] Holandia Północna [online], Holandia bez tajemnic, 11 listopada 2014 [dostęp 2018-04-21] (pol.).

[6] Gemeenten. Provincie Noord-Holland. (niderl.).

[7] NoordHolland, Noord-Holland in cijfers [online], www.noord-holland.nl [dostęp 2018-04-21] (niderl.).

[:2-8] HansH. Schmeets HansH., De religieuze kaart van Nederland, 2010–2015 [online], CBS Centraal Bureau voor de Statistiek, 2016 (niderl.).

[2]

[1]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]