Helgoland (Katowice)
Helgoland – osiedle patronackie domów wielorodzinnych (familoków) dawnej huty cynku „Wilhelmina”[1], powstałych w okresie około 1890–1905 przy ulicy Lwowskiej 15–28 w Katowicach[2], na terenie dzielnicy Szopienice-Burowiec[1].
 Helgoland od strony ul. Lwowskiej | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miasto | |
| Dzielnica | |
| Data budowy |
1890–1905 |
Położenie na mapie Katowic  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
 50°15′27,850″N 19°05′36,434″E/50,257736 19,093454
| |
Nazwa osiedla (widoczna już na mapie z 1898[3]) pochodzi od wyspy Helgoland ze względu na jej rzeźbę terenu, gdyż osiedle wznosi się na wysokiej skarpie[4]. Familoki Helgolandu zostały utrwalone w filmach Kazimierza Kutza, a także na obrazach prymitywisty Grupy Janowskiej – Pawła Wróbla[5]. Z Helgolandu pochodził Henryk Bereska – poeta i tłumacz literatury na język niemiecki[6].
Pierwsza, obecnie nieistniejąca zabudowa kolonii powstała w 1834 roku dla pracowników huty cynku „Wilhelmina”[7], zaś obecna zaczęła powstawać w latach 90. XIX wieku. Familoki zbudowane są stylu historyzmu ceglanego[1]. W przeszłości za familokami znajdowały się komórki, w których mieszkańcy hodowali zwierzęta gospodarskie. Zostały one wyburzone w latach 60. XX wieku na polecenie władz Katowic[6][5].
Budynki mieszkalne powstały według powtarzalnych projektów, z czerwonej cegły, a każdy obiekt posiadał dwa piętra, spłaszczone dachy i podpiwniczenie. Ustawiono je w rzędach na wzniesieniu, po obydwu stronach drogi (ówczesna Bahnhofstrasse)[8].
Budynki Helgolandu są w zarządzie Administracji Budynków AD3 „Wieczorek” Hutniczo-Górniczej Spółdzielni Mieszkaniowej[9]. Równolegle do osiedla biegnie żółty szlak rowerowy nr 5[10], a ponadto Helgoland sąsiaduje z kolejowym przystankiem osobowym Katowice Szopienice Południowe[11].
Galeria
edytuj
|
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Katowice – II edycja. Część 1. Uwarunkowania zagospodarowania przestrzennego. Załącznik nr 1 do uchwały nr XXI/483/12 Rady Miasta Katowice z dnia 25 kwietnia 2012 r. w sprawie uchwalenia „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Katowice” – II edycja, Załącznik Z I.9 29/36, Miasto Katowice, 2012 (pol.).
- ↑ Katowickie budynki. katowickiebudynki.eu. [dostęp 2020-10-05]. (pol.).
- ↑ Michał Bulsa, Patronackie osiedla robotnicze. Tom 1: Górny Śląsk, Łódź 2022, s. 84.
- ↑ Joanna Tofilska, Antoni Steuer, Osady i osiedla, [w:] Antoni Barciak, Ewa Chojecka, Sylwester Fertacz (red.), Katowice. Środowisko, dzieje, kultura, język i społeczeństwo, t. 2, Katowice: Muzeum Historii Katowic, 2012, s. 666, ISBN 978-83-87727-29-1.
- ↑ a b Leszek Jabłoński (red.), Na trasie Balkan Ekspresu. Giszowiec, Nikiszowiec, Szopienice. Przewodnik po dzielnicach Katowic, Katowice: Urząd Miasta Katowice. Warsztaty Szkolne Zespołu Szkół Poligraficzno-Mechanicznych, 2013, ISBN 978-83-907011-6-5 (pol.).
- ↑ a b Urząd Miasta Katowice: Wędrówka po Szopienicach. www.old.katowice.eu. [dostęp 2020-10-18]. (pol.).
- ↑ Lech Szaraniec, Osady i osiedla Katowic, Katowice: Oficyna „Artur”, 1996, s. 234, ISBN 83-905115-0-9.
- ↑ Michał Bulsa, Patronackie osiedla robotnicze. Tom 1: Górny Śląsk, Łódź 2022, s. 81.
- ↑ Hutniczo-Górnicza Spółdzielnia Mieszkaniowa: Administracja Budynków AD3 "Wieczorek". www.hgsm.pl. [dostęp 2020-10-05]. (pol.).
- ↑ Urząd Miasta Katowice: Katowice na rowery. Trasy. www.katowice.eu. [dostęp 2020-10-05]. (pol.).
- ↑ OpenStreetMap. Mapa Podstawowa. www.openstreetmap.org. [dostęp 2020-10-05]. (pol.).