Wikipedia

Hanna Suchocka

polska prawnik i polityk, premier Rzeczypospolitej Polskiej

Hanna Stanisława Suchocka (ur. 3 kwietnia 1946 w Pleszewie) – polska polityk, prawniczka, dyplomatka i nauczycielka akademicka, w latach 1992–1993 prezes Rady Ministrów.

Hanna Suchocka
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

3 kwietnia 1946
Pleszew

Prezes Rady Ministrów
Okres

od 10 lipca 1992
do 26 października 1993

Przynależność polityczna

Unia Demokratyczna

Poprzednik

Waldemar Pawlak

Następca

Waldemar Pawlak

Minister sprawiedliwości, prokurator generalny
Okres

od 31 października 1997
do 8 czerwca 2000

Przynależność polityczna

Unia Wolności

Poprzednik

Leszek Kubicki

Następca

Lech Kaczyński

Ambasador RP przy Stolicy Apostolskiej i Zakonie Maltańskim
Okres

od 3 grudnia 2001
do 30 czerwca 2013

Poprzednik

Stefan Frankiewicz

Następca

Piotr Nowina-Konopka

Faksymile
Odznaczenia
Order Orła Białego Krzyż Wielki Orderu Piusa IX Komandor Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja)
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
Hanna Suchocka
Ilustracja
Hanna Suchocka (2024)
Doktor habilitowany nauk prawnych
Specjalność: prawo konstytucyjne
Alma Mater

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Doktorat

1975 – nauki prawne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Habilitacja

2015 – nauki prawne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Doktor honoris causa
Uniwersytet Oklahomy – 1993
UKSW – 2011
Papieski Uniwersytet Laterański – 2012
Nauczyciel akademicki
Uczelnia

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Doktor habilitowana nauk prawnych, profesor nadzwyczajny Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Jedna z założycieli i liderów Unii Demokratycznej, a następnie Unii Wolności, w latach 1997–2000 minister sprawiedliwości i prokurator generalny w rządzie Jerzego Buzka, w latach 2001–2013 ambasador RP przy Stolicy Apostolskiej oraz Zakonie Maltańskim. Posłanka na Sejm PRL VIII kadencji (1980–1985), Sejm kontraktowy (1989–1991) oraz Sejm I, II i III kadencji (1991–2001), w latach 2015–2016 pierwsza wiceprzewodnicząca komisji weneckiej. Dama Orderu Orła Białego.

Życiorys

edytuj

Wykształcenie i praca naukowa

edytuj

Ukończyła Liceum Ogólnokształcące im. Stanisława Staszica w Pleszewie (1963)[1][2], a w 1968 studia na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. W 1975 na tej samej uczelni uzyskała stopień naukowy doktora w zakresie nauk prawnych na podstawie rozprawy przygotowanej pod kierunkiem profesora Feliksa Siemieńskiego pt. Konstytucyjne gwarancje praworządności w europejskich państwach socjalistycznych[3]. W 2015 habilitowała się na UAM na podstawie oceny dorobku naukowego i rozprawy pt. Konstytucje państw Europy Środkowo-Wschodniej jako wyraz i narzędzie transformacji ustrojowej[4][5]. W latach 1969–1972 odbyła aplikację radcowską. Pracowała jako stażystka na macierzystym wydziale (1968–1969), była pracownikiem naukowym w Instytucie Przemysłu Drobnego i Rzemiosła (1969–1972), adiunktem w Katedrze Prawa Konstytucyjnego WPiA UAM (1972–1990) oraz w poznańskim oddziale Instytutu Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk (1990–2013)[3]. W 1986 odbyła staż w Instytucie Maxa Plancka w Heidelbergu. W 1995 była profesorem wizytującym na Uniwersytecie Georgetown[3]. Od 1988 do 1992 była wykładowczynią na Wydziale Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, następnie w Instytucie Duszpasterstwa Emigracyjnego im. Kardynała Augusta Hlonda w Poznaniu. W 1990 została adiunktem w Centrum Praw Człowieka Instytutu Państwa i Prawa Polskiej Akademii Nauk w Poznaniu. Wykładała także w Krajowej Szkole Administracji Publicznej. Została profesorem Papieskiej Akademii Nauk Społecznych oraz profesorem nadzwyczajnym na WPiA UAM, na którym od 2015 do 2018 kierowała Katedrą Prawa Konstytucyjnego[6].

Działalność publiczna w PRL

edytuj

Od 1969 należała do Stronnictwa Demokratycznego. Zasiadała w jego władzach lokalnych, regionalnych i krajowych. Była m.in. członkinią prezydium i wiceprzewodniczącą miejskiego komitetu w Poznaniu, sekretarzem i wiceprzewodniczącą uczelnianego komitetu na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza oraz członkinią prezydium i wiceprzewodniczącą wojewódzkiego komitetu w Poznaniu. W kadencji 1976–1981 zasiadała w Centralnej Komisji Rewizyjnej w Warszawie. Stronnictwo Demokratyczne rekomendowało ją do Rady Narodowej miasta Poznania (1973–1975) oraz do Wojewódzkiej Rady Narodowej (1975–1980). W wyborach parlamentarnych w 1980 została posłanką na Sejm PRL VIII kadencji w okręgu Poznań[7]. W latach 1980–1981 działała w Niezależnym Samorządnym Związku Zawodowym „Solidarność”. Współpracowała z Ośrodkiem Badań Społeczno-Politycznych przy zarządzie Regionu Wielkopolska.

8 października 1982 wraz z czterema innymi posłami Stronnictwa Demokratycznego opowiedziała się przeciwko ustawie delegalizującej NSZZ „Solidarność”, za co została zawieszona w prawach członka SD oraz wykluczona z prac Klubu Poselskiego SD (przez Prezydium CK SD), następnie zaś upomniana za złamanie dyscypliny partyjnej (przez Centralny Sąd Partyjny). W lutym 1984 wraz z Dorotą Simonides i Zbigniewem Kledeckim odeszła z SD – powodem był sprzeciw wobec poparcia przez SD niedemokratycznej ordynacji do wyborów samorządowych[8]. Przez ponad rok pozostawała posłanką bezpartyjną[9].

Działalność publiczna w III RP

edytuj

W latach 1989–2001 sprawowała mandat posłanki na Sejm, będąc kolejno wybieraną: na X kadencję z ramienia Komitetu Obywatelskiego, na I i II kadencję z listy Unii Demokratycznej, a na III kadencję z listy Unii Wolności. W 2001 nie ubiegała się o reelekcję. W latach 1989–1992 była wiceprzewodniczącą Komisji Ustawodawczej. Była też członkinią delegacji polskiej do Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy, a także wiceprzewodniczącą tego gremium.

Osobny artykuł: Rząd Hanny Suchockiej.

10 lipca 1992 uzyskała poparcie Sejmu, obejmując urząd prezesa Rady Ministrów, następnego dnia Sejm powołał jej koalicyjny rząd, który tworzyło siedem partii o charakterze centrowym i prawicowym (Unia Demokratyczna, Kongres Liberalno-Demokratyczny, Zjednoczenie Chrześcijańsko-Narodowe, Polski Program Gospodarczy, Stronnictwo Ludowo-Chrześcijańskie, Partia Chrześcijańskich Demokratów i Polskie Stronnictwo Ludowe – Porozumienie Ludowe). Jej gabinet uzyskał również poparcie m.in. posłów NSZZ „Solidarność” i Mniejszości Niemieckiej[10]. Rząd został odwołany przewagą jednego głosu 28 maja 1993 w wyniku tzw. niekonstruktywnego wotum nieufności zgłoszonego przez Alojzego Pietrzyka z NSZZ „S”[11]. Obowiązki premiera pełniła do 26 października 1993[12]. Była pierwszą w historii kobietą sprawującą urząd premiera RP, a drugą w regionie (po Kazimirze Prunskienė). Jej rząd opracował Program Powszechnej Prywatyzacji (PPP), reformę samorządową zakładającą m.in. wprowadzenie powiatów i dużych województw, ustawę o restrukturyzacji finansowej przedsiębiorstw i banków, a także wynegocjował Pakt o Przedsiębiorstwie Państwowym w Trakcie Przekształcania[13]. Zdecydowana większość planowanych reform – np. kolejny etap reformy samorządowej – została zarzucona przez rządy SLD-PSL w latach 1993–1997.

W okresie II kadencji Sejmu zasiadała w Komisji Konstytucyjnej Zgromadzenia Narodowego. Była również członkinią Komisji Mądrości Rady Europy oraz przewodniczącą Forum Polsko-Ukraińskiego. W 1995 była jednym z kandydatów na urząd prezydenta w wewnątrzpartyjnym głosowaniu, jednak przegrała z Jackiem Kuroniem i Januszem Onyszkiewiczem[14]. W szeregach Unii Wolności – m.in. wraz z Tadeuszem Mazowieckim, Tadeuszem Syryjczykiem i Edwardem Wende – reprezentowała frakcję konserwatywną, przeciwną współpracy z Sojuszem Lewicy Demokratycznej i Unią Pracy, opowiadającą się za uwzględnieniem chrześcijańskiej wrażliwości w programie ugrupowania.

W 1997 w rządzie Jerzego Buzka z rekomendacji Unii Wolności objęła stanowisko ministra sprawiedliwości[15] i prokuratora generalnego. Jej kandydatura wzbudziła kontrowersje wśród części działaczy współtworzącego Akcję Wyborczą Solidarność Porozumienia Centrum, gdyż w sierpniu 1997 jej rząd został oskarżony przez Zbigniewa Siemiątkowskiego o tolerowanie rzekomej inwigilacji opozycyjnych partii politycznych. W 1998 uczestniczyła w spotkaniu Grupy Bilderberg[16]. W 1999 była kandydatką rządu na sekretarza generalnego Rady Europy (nie została poparta przez frakcję socjaldemokratów, w tym posłów SLD). Po rozpadzie koalicji w 2000 (którego była przeciwnikiem) podała się do dymisji z funkcji ministra[9], została odwołana ze stanowiska 8 czerwca 2000[17].

5 października 2001 została mianowana ambasadorem RP przy Stolicy Apostolskiej[18], a 13 czerwca 2002 dodatkowo ambasadorem przy Suwerennym Wojskowym Zakonie Maltańskim[19]. Z obu tych stanowisk została odwołana w dniu 19 czerwca 2013 z mocą od 30 czerwca 2013[20][21]. W 2014 powołana w skład nowo powstałej Papieskiej Komisji ds. Ochrony Nieletnich, mającej walczyć z pedofilią w Kościele katolickim[22]. Zasiadała w tym gremium przez dwie kadencje do 2022[23].

W latach 1991–2016 była członkinią Europejskiej Komisji na rzecz Demokracji przez Prawo (tzw. komisji weneckiej)[24], pełniła funkcję pierwszej wiceprzewodniczącej komisji[25][26]. Była też przewodniczącą Rady Powierniczej Zamku Królewskiego w Warszawie[27]. W czerwcu 2016 powołana na honorową przewodniczącą Europejskiej Komisji na rzecz Demokracji przez Prawo[28].

W lutym 2019 została jednym z sygnatariuszy deklaracji o powołaniu Koalicji Europejskiej przed wyborami do Parlamentu Europejskiego w tym samym roku[29].

Jest autorką książki Rzymskie pasje. Kościoły Stacyjne Wiecznego Miasta (Rosikon Press, Izabelin-Warszawa 2013)[30].

Życie prywatne

edytuj

Jej babka, Anna Suchocka z domu Czekanowska, była posłanką na Polski Sejm Dzielnicowy w Poznaniu (1918) oraz pierwszą kobietą pełniącą mandat radnej w radzie miejskiej Pleszewa[31]. Córka Józefa Suchockiego[32] oraz Wandy z domu Bączkowskiej[33]. Ma siostrę Elżbietę[34]. Jej rodzice prowadzili prywatną aptekę.

Nie założyła rodziny[34]. Biegle posługuje się językiem angielskim, francuskim, niemieckim[2] i włoskim.

Wyniki wyborcze

edytuj
Wybory Komitet wyborczy Organ Okręg Wynik
1980 Front Jedności Narodu Sejm PRL VIII kadencji nr 52  [7]
1989 Komitet Obywatelski „Solidarność” Sejm X kadencji nr 79 128 234 (71,62%) [35]
1991 Unia Demokratyczna Sejm I kadencji nr 18 5808 (1,36%) [36]
1993 Sejm II kadencji nr 35 108 872 (20,15%) [37]
1997 Unia Wolności Sejm III kadencji 62 806 (12,44%) [38]

Odznaczenia i wyróżnienia

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Wybitni absolwenci. lopleszew.pl. [dostęp 2019-10-24].
  2. ↑ a b Hanna Suchocka. smolec.pl. [dostęp 2019-10-24].
  3. ↑ a b c Autoreferat przedstawiający dorobek naukowy. amu.edu.pl, 27 września 2014. [dostęp 2017-12-12].
  4. ↑ Lista osób, które uzyskały stopień naukowy doktora na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu od roku 1965. amu.edu.pl. [dostęp 2024-04-22].
  5. ↑ Prof. UAM dr hab. Hanna Suchocka. amu.edu.pl. [dostęp 2021-10-12].
  6. ↑ Katedra Prawa Konstytucyjnego. amu.edu.pl. [dostęp 2016-03-01].
  7. ↑ a b Obwieszczenie Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 24 marca 1980 r. o wynikach wyborów do Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej przeprowadzonych dnia 23 marca 1980 r. (M.P. z 1980 r. nr 9, poz. 37).
  8. ↑ Waldemar Żebrowski: Stronnictwo Demokratyczne w warunkach demokratyzacji ustroju politycznego. Olsztyn: Olsztyńska Szkoła Wyższa, 2003, s. 104–105.
  9. ↑ a b Hanna Suchocka w serwisie „Ludzie Wprost”. [dostęp 2011-06-19].
  10. ↑ Antoni Dudek: Historia polityczna Polski 1989–2012. Kraków: Znak, 2013, s. 233. ISBN 978-83-240-2130-7.
  11. ↑ Antoni Dudek: Historia polityczna Polski 1989–2012. Kraków: Znak, 2013, s. 271. ISBN 978-83-240-2130-7.
  12. ↑ Powołanie rządu Hanny Suchockiej. muzhp.pl. [dostęp 2018-04-11].
  13. ↑ Antoni Dudek: Pierwsze lata III Rzeczypospolitej: 1989–2001. Wyd. 2 popr. i uzup. Kraków: Arcana, 2002, s. 282–288.
  14. ↑ Hanna Suchocka uzyskała w I turze 109 głosów, Janusz Onyszkiewicz – 145, zaś Jacek Kuroń – 225 (zob. Kongres Unii Wolności wybrał. Poznań przegrał. „Gazeta Wyborcza”. Nr 79. Poznań, s. 1, 3 kwietnia 1995. ).
  15. ↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 31 października 1997 r. o powołaniu w skład Rady Ministrów (M.P. z 1997 r. nr 81, poz. 787).
  16. ↑ Polacy, którzy obradowali w „tajemniczej” Grupie Bilderberg. onet.pl, 9 czerwca 2015. [dostęp 2019-11-25].
  17. ↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 8 czerwca 2000 r. o zmianie w składzie Rady Ministrów (M.P. z 2000 r. nr 17, poz. 360).
  18. ↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 5 października 2001 r. nr Z. 110-77-2001 w sprawie mianowania Ambasadora Rzeczypospolitej Polskiej (M.P. z 2001 r. nr 34, poz. 561).
  19. ↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 13 czerwca 2002 r. nr Z. 110-32-2002 w sprawie mianowania Ambasadora Rzeczypospolitej Polskiej (M.P. z 2002 r. nr 26, poz. 427).
  20. ↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 19 czerwca 2013 r. nr 110-30-2013 w sprawie odwołania Ambasadora Rzeczypospolitej Polskiej (M.P. z 2013 r. poz. 710).
  21. ↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 19 czerwca 2013 r. nr 110-32-2013 w sprawie odwołania Ambasadora Rzeczypospolitej Polskiej (M.P. z 2013 r. poz. 711).
  22. ↑ Sylwia Wysocka. Wielkopolanka w papieskiej komisji do walki z pedofilią w Kościele. „Głos Wielkopolski”, s. 3, 24 marca 2014. 
  23. ↑ Justyna Bieniek: Ewa Kusz członkinią Papieskiej Komisji ds. Ochrony Małoletnich. radioplus.pl, 30 września 2022. [dostęp 2022-10-01].
  24. ↑ Ms. Hanna Suchocka. venice.coe.int. [dostęp 2016-02-29]. (ang.).
  25. ↑ Members of the Venice Commission. venice.coe.int. [dostęp 2016-02-29]. (ang.).
  26. ↑ MSZ: Banaszak i Muszyński nowymi członkami Komisji Weneckiej. pap.pl, 25 kwietnia 2016. [dostęp 2016-04-30].
  27. ↑ Spotkanie Rady Powierniczej Zamku Królewskiego w Warszawie MKiDN. mkidn.gov.pl, 15 stycznia 2015. [dostęp 2024-01-13].
  28. ↑ Hanna Suchocka została honorową przewodniczącą Komisji Weneckiej. onet.pl, 10 czerwca 2016. [dostęp 2016-06-10].
  29. ↑ „Koalicja europejska dla Polski”. Apel byłych premierów i szefów dyplomacji. tvn24.pl, 1 lutego 2019. [dostęp 2019-10-21].
  30. ↑ Rzymskie pasje. Kościoły Stacyjne Wiecznego Miasta. rosikonpress.com. [dostęp 2015-08-26].
  31. ↑ Poszła w ślady babci. wp.pl, 3 kwietnia 2016. [dostęp 2017-03-05].
  32. ↑ Józef Suchocki. sejm-wielki.pl. [dostęp 2019-10-24].
  33. ↑ Wanda Bączkowska. sejm-wielki.pl. [dostęp 2019-10-24].
  34. ↑ a b Hanna Suchocka. sejm-wielki.pl. [dostęp 2017-03-05].
  35. ↑ Obwieszczenie Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 8 czerwca 1989 r. o wynikach głosowania i wynikach wyborów do Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej przeprowadzonych dnia 4 czerwca 1989 r. (M.P. z 1989 r. nr 21, poz. 149).
  36. ↑ Obwieszczenie Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 31 października 1991 r. o wynikach wyborów do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej, przeprowadzonych w dniu 27 października 1991 r. (M.P. z 1991 r. nr 41, poz. 288).
  37. ↑ Obwieszczenie Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 23 września 1993 r. o wynikach wyborów do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej przeprowadzonych w dniu 19 września 1993 r. (M.P. z 1993 r. nr 50, poz. 470).
  38. ↑ Obwieszczenie Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 25 września 1997 r. o wynikach wyborów do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej przeprowadzonych w dniu 21 września 1997 r. (M.P. z 1997 r. nr 64, poz. 620).
  39. ↑ 59 odznaczonych za zasługi dla wolności. prezydent.pl, 5 czerwca 2014. [dostęp 2014-06-05].
  40. ↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 13 maja 2014 r. o nadaniu orderu (M.P. z 2014 r. poz. 748).
  41. ↑ Prof. H. Suchocka z Wydziału Prawa i Administracji uhonorowana Orderem Legii Honorowej. amu.edu.pl, 20 czerwca 2016. [dostęp 2016-06-23].
  42. ↑ Byli pracownicy UAM, którzy otrzymali tytuły doktora honoris causa innych Uczelni. amu.edu.pl. [dostęp 2017-01-22].
  43. ↑ Hanna Suchocka doktorem honoris causa UKSW. ekai.pl, 27 maja 2011. [dostęp 2011-06-30].
  44. ↑ Ambasador Hanna Suchocka doktorem honoris causa. ekai.pl, 29 listopada 2012. [dostęp 2012-12-02].
  45. ↑ Grzegorz Giedrys: Prof. Hanna Suchocka zostanie doktorem honoris causa Uniwersytetu Mikołaja Kopernika. wyborcza.pl, 26 września 2021. [dostęp 2021-09-27].
  46. ↑ Hanna Suchocka Honorowym Obywatelem Poznania. poznan.pl, 22 maja 2012. [dostęp 2012-07-07].
  47. ↑ Prof. Hanna Suchocka laureatką Międzynarodowej Nagrody św. Wojciecha. msz.gov.pl, 16 marca 2015. [dostęp 2015-06-14].
  48. ↑ Anna Mikulska: Pierwsza nagroda im. bp. Tadeusza Pieronka przyznana. Laureatką Hanna Suchocka. wyborcza.pl, 12 października 2019. [dostęp 2019-10-24].
  49. ↑ Magdalena Dobrzyniak: Hanna Suchocka pierwszą laureatką Nagrody im. Biskupa Tadeusza Pieronka „In veritate”. gosc.pl, 11 października 2019. [dostęp 2019-10-24].
  50. ↑ Profesor Hanna Suchocka laureatką Nagrody Jana Nowaka-Jeziorańskiego. amu.edu.pl, 5 czerwca 2020. [dostęp 2020-06-05].
  51. ↑ Statuetka „Złotego Hipolita” 2020 dla Pani prof. Hanny Suchockiej. thc.org.pl, 26 stycznia 2021. [dostęp 2021-03-17].
  52. ↑ Rafał Pogrzebny: Hanna Suchocka wśród laureatów nagrody Stukot’56 – odgłosy Czerwca. dzieje.pl, 26 czerwca 2024. [dostęp 2024-06-26].
  53. ↑ „Twój Styl” przyznał tytuł Kobiety Roku Andżelice Borys. press.pl, 15 marca 2006. [dostęp 2015-09-30].

Bibliografia

edytuj
  • Barbara Koziej-Żukowa (oprac.): Stronnictwo Demokratyczne w Polsce Ludowej. T. 6. Warszawa: Epoka, 1987, s. 68–69.
  • Sejm Rzeczypospolitej Polskiej. III kadencja. Przewodnik. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 1998, s. 198.
  • Kto jest kim w polityce polskiej. Roman Ignasiak (red.). Warszawa: Polska Agencja Informacyjna, 1993, s. 278.

Linki zewnętrzne

edytuj
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Hanna_Suchocka&oldid=75394943”