Grzybówka żółtawa

Grzybówka żółtawa (Mycena flavescens Velen.) – gatunek grzybów z rodziny grzybówkowatych (Mycenaceae)[1].

Grzybówka żółtawa
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

pieczarkowce

Rodzina

grzybówkowate

Rodzaj

grzybówka

Gatunek

grzybówka żółtawa

Nazwa systematyczna
Mycena flavescens Velen.
České Houby 2: 323 (1920)

Systematyka i nazewnictwo

edytuj

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Mycena, Mycenaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Takson ten opisał w Josef Velenovský 1920 r.[1] Synonim: Mycena luteoalba var. sulphureomarginata[2].

nazwę polską nadała mu Maria Lisiewska w 1987 r.[3]

Morfologia

edytuj
Kapelusz

Średnica 5–30 mm, początkowo wąskostożkowaty, potem szerokostożkowaty, paraboliczny, wypukły, w końcu prawie płaski, czasem z małym garbkiem, półprzezroczyście prążkowany. Powierzchnia naga, o barwie od kości słoniowej do żółtawobiałej, czasem bardziej żółtawej w środku[4].

Blaszki

W liczbie 20–24 dochodzących do trzonu, wąsko przyrośnięte, zbiegające z krótkim ząbkiem, lub bez, białe[4].

Trzon

Wysokość 20–80 mm, grubość 1–2 mm, walcowaty, pusty w środku, prosty. Powierzchnia ma szczycie oprószona, niżej naga, biała, u podstawy pokryta gęstymi, białymi, giętkimi włókienkami[4].

Miąższ

Bez wyraźnego zapachu[4].

Cechy mikroskopowe

Podstawki 24–30 × 5,5–6,5 µm, maczugowate, 4-zarodnikowe, ze sprzążkami. Zarodniki 6,5–9 × 3–4,5 µm, pipetowate, gładkie, nieamyloidalne. Cheilocystydy 30–60 × 5,5–12,5 µm, wymieszane z podstawkami, wrzecionowate, z długimi lub krótkimi szypułkami, czasem pokryte galaretowatą substancją. Pleurocystydy podobne. Strzępki w skórce trzonu o szerokości 2–6,5 µm, gładkie, ze sprzążkami, uchyłkowate, pokryte prostymi lub bardzo rozgałęzionymi, cylindrycznymi lub silnie nabrzmiałymi naroślami. Kaulocystydy do 65 × 20 µm, wrzecionowate, kiełbaskowate, prawie cylindryczne, maczugowate lub prawie kuliste[4].

Gatunki podobne

Grzybówkę żółtawą można pomylić z gatunkami z rodzaju Hemimycena (białogrzybówka), na przykład białogrzybówka mlecznobiałą (Hemimycena lactea) i białogrzybówką ługowatą (Hemimycena delectabilis). Różni się od tych gatunków między innymi wyraźnym zabarwieniem, żółtawym lub białym kapeluszem, różnie ukształtowanymi zarodnikami i różnym kształtem kaulocystyd[4].

W obrębie rodzaju Mycena M. flavoalba jest członkiem sekty Adonideae, która charakteryzuje się mniej lub bardziej jaskrawymi barwami owocników i nieamyloidowymi zarodnikami, gładkimi, wrzecionowatymi cheilocystydami, obecnością pleurocystyd, uchyłkowatymi strzępkami włoskowatych strzępek i gładkimi strzępkami warstwy korowej trzonu. Na przekroju różni się od innych gatunków barwą kapelusza – białą do żółtobiałej[4].

Badania molekularne przeprowadzone przez Aronsena i Larssona w 2016 r. wskazują, że M. flavoalba obejmuje dwa różniące się filogenetycznie gatunki, które należy badać dalej. Odkryli również, że Mycena floridula, jest współzależny z jedną częścią badanego przez nich materiału M. flavoalba, podczas gdy druga część stanowi gatunek obecnie nieokreślony[4].

Występowanie i siedlisko

edytuj

Grzybówka żółtawa znana jest w Ameryce Północnej i Europie[5]. Władysław Wojewoda w zestawieniu grzybów wielkoowocnikowych Polski w 2003 r. przytacza 8 stanowisk[3]. Jedno, ale bardziej aktualne stanowisko podaje internetowy atlas grzybów[6]. W Polsce gatunek rzadki. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status R – gatunek potencjalnie zagrożony z powodu ograniczonego zasięgu geograficznego i małych obszarów siedliskowych[7].

Grzyb saprotroficzny. Występuje na omszałych trawnikach, na porośniętych mchem pniach drzew, wśród szczątków warzywnych pod drzewami liściastymi i na zwalonych igłach w lasach iglastych, zwłaszcza świerkowych[4], rzadziej bukowych[3].

Przypisy

edytuj
  1. a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2021-03-18] (ang.).
  2. Species Fungorum [online] [dostęp 2021-03-18] (ang.).
  3. a b c Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 449, ISBN 83-89648-09-1.
  4. a b c d e f g h i Mycena flavescens Velen. [online] [dostęp 2021-03-18] (ang.).
  5. Discover Life [online] [dostęp 2021-03-18] (ang.).
  6. Aktualne stanowiska grzybówki żółtawej w Polsce [online] [dostęp 2021-03-18] (ang.).
  7. Zbigniew Mirek i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, s. 67, ISBN 83-89648-38-5.