Goździeniec gliniasty
Goździeniec gliniasty (Clavaria argillacea Pers.) – gatunek grzybów należący do rodziny goździeńcowatych (Clavariaceae)[1].
_Clavaria_argillacea_(Heideknotszwam)_at_Hoge_Veluwe_National_Park_-_panoramio.jpg)
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
goździeniec gliniasty |
| Nazwa systematyczna | |
| Clavaria argillacea Pers. Comm. fung. clav. (Lipsiae): 74 (1797) | |
,_Kampina,_the_Netherlands.jpg)
Systematyka i nazewnictwo
edytujPozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Clavaria, Clavariaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy opisał go w 1797 roku Christiaan Hendrik Persoon i nadana przez niego nazwa naukowa jest ważna[1]. Synonimy[2]:
- Clavaria argillacea Fr. 1821 var. argillacea
- Clavaria argillacea var. brevispora Corner 1950
- Clavaria argillacea var. gracillima Corner 1950
- Clavaria argillacea var. pusilla Corner 1967
- Clavaria argillacea var. sphagnicola Corner 1950
- Geoglossum argillaceum (Pers.) Fr. 1818
- Geoglossum argillaceum (Pers.) Fr. 1818 var. argillaceum
- Geoglossum argillaceum var. montanum Fr. 1818
Polską nazwę nadali Barbara Gumińska i Władysław Wojewoda w 1983 r.[3]
Morfologia
edytujGrzyby klawarioidalne o bazydiokarpach tworzących niewielkie skupiska. Pojedynczy ma postać maczugowatej pałeczki o wysokości do 15 cm i grubości 2–12 mm, zazwyczaj prostej, czasami robakowato wygiętej. Powierzchnia gładka lub nieregularnie prążkowana, zazwyczaj matowa, cytrynowożółta, czasami z szarym lub oliwkowym odcieniem[4]. Miąższ białawy, kruchy i bez wyraźnego zapachu i smaku[5].
- Cechy mikroskopowe
Strzępki bezbarwne i przezroczyste (hialinowe), o szerokości 2–15 μm, bez sprzążek. Podstawki maczugowate, o długości do 45–50 μm ze sprzążką bazalną. Zarodniki cylindryczne, cienkościenne, hialinowe, o rozmiarach (8–) 10 –12 × 4 –5 μm[4].
- Gatunki podobne
Najłatwiej odróżnić goździeńca gliniastego od innych goździeńców po żółtawej barwie i występowaniu w towarzystwie roślin wrzosowatych. Mikroskopowo odróżnia się stosunkowo dużymi i cylindrycznymi zarodnikami[4].
Występowanie i siedlisko
edytujZnane jest występowanie tego gatunku tylko we wschodniej części Ameryki Północnej, Europie i Nowej Zelandii. W Europie jest szeroko rozprzestrzeniony; występuje od Hiszpanii po Islandię i północne rejony Półwyspu Skandynawskiego (około 68° szerokości geograficznej)[6]. W Polsce gatunek rzadki. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status R – gatunek potencjalnie zagrożony z powodu ograniczonego zasięgu geograficznego i małych obszarów siedliskowych[7]. Znajduje się na listach gatunków zagrożonych także w Niemczech i Holandii. W piśmiennictwie naukowym na terenie Polski do 2003 r. podano 8 stanowisk tego gatunku[3]. Więcej stanowisk i aktualnych podaje internetowy atlas grzybów[8].
Grzyby naziemne występujące w lasach i zaroślach, wśród traw i mchów na wrzosowiskach i torfowiskach. Pojawiają się od lipca do listopada[3]. Zazwyczaj rosną kępkami. Prawdopodobnie tworzy mykoryzę z roślinami z rodziny wrzosowatych[4].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2017-12-23] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2017-12-23] (ang.).
- ↑ a b c Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 109, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d Peter Roberts. Yellov Clavaria species in the British Isles [online] [dostęp 2017-12-23] [zarchiwizowane z adresu 2016-09-14].
- ↑ Barbara Gumińska, Władysław Wojewoda, Grzyby i ich oznaczanie, Warszawa: PWRiL, 1985, s. 197, ISBN 83-09-00714-0.
- ↑ Discover Life Maps [online] [dostęp 2015-12-16].
- ↑ Zbigniew Mirek i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, s. 62, ISBN 83-89648-38-5.
- ↑ Aktualne stanowiska goździeńca gliniastego w Polsce [online], grzyby.pl [dostęp 2017-12-23].