Giorgio Napolitano

Giorgio Napolitano
	; Giorgio Napolitano (2006)
Data i miejsce urodzenia	29 czerwca 1925 ; Neapol
Data i miejsce śmierci	22 września 2023 ; Rzym
	Prezydent Republiki Włoskiej
Okres	od 15 maja 2006; do 14 stycznia 2015
Poprzednik	Carlo Azeglio Ciampi
Następca	Sergio Mattarella
	Minister spraw wewnętrznych Włoch
Okres	od 17 maja 1996; do 21 października 1998
Przynależność polityczna	Demokratyczna Partia Lewicy
Poprzednik	Giovanni Rinaldo Coronas
Następca	Rosa Russo Iervolino
	Przewodniczący Izby Deputowanych
Okres	od 3 czerwca 1992; do 14 kwietnia 1994
Przynależność polityczna	Demokratyczna Partia Lewicy
Poprzednik	Oscar Luigi Scalfaro
Następca	Irene Pivetti
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Cytaty w Wikicytatach

Giorgio Napolitano (wym. [ˈ dʒ ɔ r dʒ o n a p ɔ l i ˈ t a ː n o]; ur. 29 czerwca 1925 w Neapolu, zm. 22 września 2023 w Rzymie^[1]) – włoski polityk i prawnik. Wieloletni działacz komunistyczny, parlamentarzysta krajowy i eurodeputowany, przewodniczący Izby Deputowanych XI kadencji, minister spraw wewnętrznych, senator dożywotni, w latach 2006–2015 prezydent Republiki Włoskiej.

Życiorys

Jego ojciec, Giovanni, był eseistą, poetą i adwokatem, zaś matka Carolina Bobbio pochodziła z mieszczańskiej rodziny^[2]. W 1947 ukończył studia prawnicze na Uniwersytecie w Neapolu.

Od 1942 był członkiem Gruppo universitario fascista^[2], faszystowskiej organizacji przymusowo skupiającej wszystkich włoskich studentów. W 1945 został członkiem Włoskiej Partii Komunistycznej (PCI). Był członkiem władz partyjnych różnych szczebli (w tym komitetu centralnego). Do tego ugrupowania należał aż do jego rozwiązania w 1991 i powołania przez jej bardziej umiarkowane skrzydło Demokratycznej Partii Lewicy. Z tą ostatnią w 1998 współtworzył Demokratów Lewicy.

Od 1946 do 1948 pracował w sekretariacie włoskiego centrum gospodarczego na rzecz południowych Włoch (tzw. Mezzogiorno). Działał też w ruchu na rzecz rozwoju tego regionu (wł. Movimento per la Rinascita del Mezzogiorno). W 1953 z ramienia komunistów został po raz pierwszy wybrany do Izby Deputowanych II kadencji. W 1956 popierał interwencję ZSRR na Węgrzech^[2]. Uzyskał reelekcję w 1958 na III kadencję, którą zakończył w 1963. W 1968 powrócił do niższej izby krajowego parlamentu, zasiadał w niej od tej pory nieprzerwanie do 1996 jako poseł V, VI, VII, VIII, IX, X, XI i XII kadencji. Każdorazowo startował z okręgu wyborczego w rodzinnym Neapolu. W parlamencie od 1981 do 1986 stał na czele frakcji poselskiej PCI. Od czerwca 1992 do kwietnia 1994 przewodniczył Izbie Deputowanych XI kadencji.

W maju 1996 w rządzie Romano Prodiego objął urząd ministra spraw wewnętrznych, pełniąc także obowiązki koordynatora obrony cywilnej. Funkcje te wykonywał do października 1998^[3].

W 1989 został wybrany do Parlamentu Europejskiego III kadencji, był członkiem grupującej ugrupowania komunistycznej Grupy Zjednoczonej Lewicy Europejskiej. Zrezygnował po trzech latach z mandatu^[4] (w związku z objęciem stanowiska przewodniczącego Izby Deputowanych). Po raz drugi został europosłem w wyniku wyborów w 1999. Należał do frakcji socjalistycznej, przewodniczył przez całą kadencję Komisji Spraw Konstytucyjnych. Mandat eurodeputowanego V kadencji wykonywał do 2004^[4].

23 września 2005 za zasługi społeczne prezydent Carlo Azeglio Ciampi mianował go dożywotnim senatorem^[5]. Po wygranych przez centrolewicową koalicję Unia wyborów parlamentarnych w 2006 jego kandydatura została wysunięta na urząd prezydenta Włoch. 10 maja 2006, w czwartym głosowaniu, został wybrany na to stanowisko, otrzymując 543 głosów spośród 1009 elektorów^[6]. Urzędowanie rozpoczął 15 maja 2006, rezygnując w rezultacie z mandatu senatora.

Ze względu na zaawansowany wiek wykluczał ubieganie się o reelekcję w wyborach w 2013^[7]. Jednakże przedłużający się pat polityczny i idący za tym brak wyboru nowego prezydenta podczas pięciu głosowań, skłoniły polityka do wyrażenia zgody na kandydowanie z poparciem m.in. PD, PdL i SC^[8]. 20 kwietnia 2013 podczas szóstego głosowania Giorgio Napolitano zdobył 738 głosów. Został tym samym wybrany na drugą kadencję jako pierwszy prezydent w historii Włoch^[9].

Jako prezydent był określany przydomkiem Il principe rosso^[10] („Czerwony książę”), co stanowi aluzję do jego wieloletniej komunistycznej przeszłości.

14 stycznia 2015 oficjalnie zrezygnował z urzędu prezydenta Włoch. Z urzędu powrócił do Senatu jako senator dożywotni, aktywnie uczestnicząc w pracach tej izby. W kwietniu 2018 został hospitalizowany, przeszedł zakończoną powodzeniem operację tętniaka aorty^[11]. Mandat senatora wykonywał do czasu swojej śmierci w 2023^[1].

26 września 2023 został pochowany w Rzymie^[12].

Odznaczenia

Wielki Mistrz Orderu Zasługi Republiki Włoskiej – ex officio (2006–2015)
Kawaler Krzyża Wielkiego Orderu Zasługi Republiki Włoskiej (1998)^[13]
Wielki Mistrz Orderu Wojskowego Włoch – ex officio (2006–2015)
Wielki Mistrz Orderu Zasługi za Pracę – ex officio (2006–2015)
Wielki Mistrz Orderu Gwiazdy Solidarności Włoskiej – ex officio (2006–2011)
Wielki Mistrz Orderu Gwiazdy Włoch – ex officio (2011–2015)
Wielki Mistrz Orderu Vittorio Veneto – ex officio (2006–2010)
Order Podwójnego Białego Krzyża I klasy (2007, Słowacja)^[14]
Order za Wybitne Zasługi (2011, Słowenia)
Order Orła Białego (2012, Polska)^[15]
Krzyż Wielki Legii Honorowej (2012, Francja)

Przypisy

↑ ^a ^b Sylwia Wysocka: W wieku 98 lat zmarł były prezydent Włoch Giorgio Napolitano. wnp.pl, 22 września 2023. [dostęp 2023-09-22].
↑ ^a ^b ^c Piotr Kowalczuk: Na kłopoty 88-latek. rp.pl, 27 kwietnia 2013. [dostęp 2013-04-27].
↑ Skład pierwszego rządu Romano Prodiego na stronie Rządu Republiki Włoskiej. [dostęp 2011-03-21]. (wł.).
↑ ^a ^b Profil na stronie Parlamentu Europejskiego. [dostęp 2011-03-21].
↑ Carlo Azeglio Ciampi (le nomine). quirinale.it. [dostęp 2011-03-21]. (wł.).
↑ Napolitano elected Italy’s leader. bbc.co.uk, 10 maja 2006. [dostęp 2011-03-21]. (ang.).
↑ Prezydent Włoch nie chce reelekcji. rp.pl, 15 kwietnia 2013. [dostęp 2013-04-20].
↑ Napolitano zgadza się na reelekcję. rp.pl, 20 kwietnia 2013. [dostęp 2013-04-20].
↑ Druga kadencja prezydenta Włoch. rp.pl, 20 kwietnia 2013. [dostęp 2013-04-20].
↑ Intervista del Presidente della Repubblica Giorgio Napolitano al Frankfurter Allgemeine. quirinale.it, 16 lipca 2006. [dostęp 2011-03-21]. (wł.).
↑ Włochy: 92-letni były prezydent przeszedł operację serca – Serwis Kardiologia. rynekzdrowia.pl, 25 kwietnia 2018. [dostęp 2018-04-26].
↑ Włochy: Świecka ceremonia pogrzebowa byłego prezydenta Giorgio Napolitano w parlamencie. wnp.pl, 26 września 2023. [dostęp 2023-09-26].
↑ Cavaliere di Gran Croce Ordine al Merito della Repubblica Italiana. quirinale.it, 28 października 1998. [dostęp 2012-01-23]. (wł.).
↑ Rad Bieleho dvojkríža, I. trieda. prezident.sk. [dostęp 2012-01-23]. (słow.).
↑ M.P. z 2012 r. poz. 873.

Bibliografia

Giorgio Napolitano. quirinale.it. [dostęp 2011-03-21]. (ang.).
Giorgio Napolitano na stronie Senatu XV kadencji. [dostęp 2011-03-21]. (wł.).

[wnp-1] Sylwia Wysocka: W wieku 98 lat zmarł były prezydent Włoch Giorgio Napolitano. wnp.pl, 22 września 2023. [dostęp 2023-09-22].

[rp-2] Piotr Kowalczuk: Na kłopoty 88-latek. rp.pl, 27 kwietnia 2013. [dostęp 2013-04-27].

[3] Skład pierwszego rządu Romano Prodiego na stronie Rządu Republiki Włoskiej. [dostęp 2011-03-21]. (wł.).

[pe-4] Profil na stronie Parlamentu Europejskiego. [dostęp 2011-03-21].

[5] Carlo Azeglio Ciampi (le nomine). quirinale.it. [dostęp 2011-03-21]. (wł.).

[6] Napolitano elected Italy’s leader. bbc.co.uk, 10 maja 2006. [dostęp 2011-03-21]. (ang.).

[7] Prezydent Włoch nie chce reelekcji. rp.pl, 15 kwietnia 2013. [dostęp 2013-04-20].

[8] Napolitano zgadza się na reelekcję. rp.pl, 20 kwietnia 2013. [dostęp 2013-04-20].

[9] Druga kadencja prezydenta Włoch. rp.pl, 20 kwietnia 2013. [dostęp 2013-04-20].

[10] Intervista del Presidente della Repubblica Giorgio Napolitano al Frankfurter Allgemeine. quirinale.it, 16 lipca 2006. [dostęp 2011-03-21]. (wł.).

[11] Włochy: 92-letni były prezydent przeszedł operację serca – Serwis Kardiologia. rynekzdrowia.pl, 25 kwietnia 2018. [dostęp 2018-04-26].

[12] Włochy: Świecka ceremonia pogrzebowa byłego prezydenta Giorgio Napolitano w parlamencie. wnp.pl, 26 września 2023. [dostęp 2023-09-26].

[13] Cavaliere di Gran Croce Ordine al Merito della Repubblica Italiana. quirinale.it, 28 października 1998. [dostęp 2012-01-23]. (wł.).

[14] Rad Bieleho dvojkríža, I. trieda. prezident.sk. [dostęp 2012-01-23]. (słow.).

[15] M.P. z 2012 r. poz. 873.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]